1 Het sprookje van de duurzame energie systemen Aad Correljé Faculteit TBM, Sectie Economie van Infrastructuren Over technologie, besluitvorming en schaalniveau

2 VINEX, NOVEM, OEI en BAEI… Het Sprookje Praktijk in het Verleden Optimale Energie Infrastructuur Liberalisering Besluit Aanleg Energie Infrastructuur Conclusies Onderzoek tussen 1997 en 2004

3 Energie Consumptie per Huishouden

4 VINEX, nieuwbouw en duurzame innovatie Warmtekracht-koppeling PV-systemen Warmte/koude opslag Groene energie (bio, wind, etc.) De-centrale oplossingen Isolatie Zonne-oriëntatie Inherent energiezuinige woningen

5 De praktijk Weinig duurzame “constructies” en innovatie Focus op deelaspecten door partijen Problemen met kennisgebrek, risicoperceptie, timing Hoge subsidies, weinig resultaat Focus op techniek in advisering en ondersteuning Gemeenten Project Ontwikkelaar Energiebedrijf

6 Optimalisering Energie Infrastructuur: OEI Signalering problemen in planproces Vergaring, validering en uitwisseling informatie op juiste moment Identificatie van technische, economische en bestuurlijke oplossingen Ondersteuning kleinere partijen (gemeenten, bouwpartijen, EDBs)  Versoepeling besluitvormingsproces  Commitment van partijen  Reductie onzekerheid in proces  Spreiding kosten, baten en risico  TOENAME PROJECTEN

7 En toen…..Liberalisering! Splitsing netwerk en handel (geen synergie…) Splitsing tarieven (geen kruissubsidie…) Nadruk op rendement Netwerkvergoeding op basis van standaardkosten Concurrentie om klanten op basis van lage prijzen Vrije keus consumenten (groen of grijs) Verschuiving in risico’s: elektriciteit, gas, warmte

8 Nieuwe Situatie Risico-mijdende energiebedrijven, beperkte gemeente en voorzichtige ontwikkelaars Kleine marges en noodzaak tot kostendekking Nieuwe afstand in onderhandelingsproces Problemen in ondersteuning DE OPLOSSING……. Gemeenten Project Ontwikkelaar Netwerkbedrijf Leveranciers Aanleggers Etc.

9

10 Besluit Aanleg Energie Infrastructuur: BAEI Energievisie door Gemeente en adviseur Marktscan Programma van Eisen Informatie Bieding in concurrentie voor infrastructuur Selectie op duurzaamheid, of…..? Uitwerking en aanleg Aanwijzing netbeheer en exploitatie

11 Resultaten ? 2 Serieuze gevallen, 1 geslaagd…………. Veelal onderhandse aanbesteding Meestal traditionele methode Misbruik………hmmm

12 Knelpunten Juridische aspecten en constante re-regulering Bestuurlijke vormgeving, timing en politiek risico Economische aspecten en risico-percepties Fragmentatie van informatie bij partijen in verschillende tenderingsfasen Evaluatiemethoden en -criteria Beschikbare beleidsinstrumenten Controle en monitoring Strategie-ontwikkeling bij verschillende partijen

13 Variatie in strategieën Schaal van steden en de locaties Woningbouw, bedrijfsterreinen of combinaties Grondposities van bouwpartijen Relatie gemeente en het lokale energiebedrijf Principiële keuze voor of tegen tendering Keuze voor technische concept, maat van emissiereductie of kostenreductie… De mate van concurrentie tussen EB’s… Is tendering geschikt voor een ontwerpproces, in plaats van een keuze……..

14 Competitie en Innovatie….? Dynamische Competitie: Kwaliteit, technologie, exclusiviteit of productintegratie, service, duurzaamheid, imago Of…….. Statische Competitie: Kosten, prijs, marktmacht unbundling proces en systeem, schaal, automatisering, juridisering

15 Vragen…….. Wanneer werkt competitie innovatief? Specifieke inbedding en timing besluitvormingsproces en actornetwerk bepalen mate van innovatie… Ontschotting van kennis in ontwerpproces? Technisch, financieel-economisch, bestuurlijk Strategische interactie partijen op het juiste schaalniveau en moment Consumenten staan buiten spel…

16 En toen…… De Minister concludeert op 23 oktober 2003: Dat het BAEI niet het aangewezen instrument is Dat het BAEI de positie van de gemeente in het proces versterkt Dat het BAEI tot meer aandacht voor de infrastructuur leidt door de potentiële concurrentie Dat het BAEI tot 2006 gehandhaafd wordt……