Hogeschool en Bedrijf Utrecht – 3 november 2009 Erwin van Rooijen Jan Willem Vos

Onderzoeksvragen Hoe draagt de uitwisseling van kennis en personeel tussen hoger beroepsonderwijs en het bedrijfsleven concreet bij aan de verhoging van de professionele kwaliteit van de docent (en daarmee aan de kwaliteit van het onderwijs)? Wat is de perceptie van de docent over de verbetering van zijn professionele kwaliteit en de kansen die dit hem of haar biedt om het onderwijsproces te versterken?

Onderzoeksopzet Quick Scan langs alle hogescholen, op basis daarvan: 8 Casestudies: (1) Hotelschool Den Haag (2) Hogeschool Utrecht: Life Sciences & Chemistry (3) De Haagse Hogeschool: IPO (4) ArtEZ (5) Hanzehogeschool Groningen: Instituut voor Bedrijfskunde (6) Hogeschool Zuyd: Faculteit Onderwijs (7) Saxion – Verpleegkunde en Podotherapie (8) Hogeschool Van Hall Larenstein – Opleiding Tuin- en Landschapsarchitectuur

BeroepenveldHogescholen Behoefte aan voldoende gekwalificeerd personeel Kennisverhoging, innovatie Aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt Uitwisseling Kennis en personeel Nieuwe curricula Nieuwe competenties docenten en studenten Behoefte aan stageplaatsen Stage- begeleiding Praktijk- opdrachten Lectoraten In company onderwijs Professionalisering Docent Inhoudelijke veldkennis … … ……… Sturing op aspecten van professionalisering (competenties) door: Pop’s, functionerings- en beoordelingsgesprekken, afspraken over deskundig- heidsbevordering HRMCurriculum …. Pedagogisch Didactisch Beroepenveld bij curriculum. Dubbelaan- stellingen Selecteren op praktijkerv Internatio- naal Alumni Personeels- stages Ondernemer schap Stimulering door Zestor: subsidies, onderzoeken, instrumenten CAO

11 modaliteiten van uitwisseling (1)Stagebegeleiding van studenten (2)Praktijkopdrachten van bedrijven (3)Incompany onderwijs (4)Lectoraten (5)Betrokkenheid van het beroepenveld bij de ontwikkeling van het curriculum (6)Dubbelaanstellingen (7)Selecteren op praktijkervaring (8)Internationale uitwisseling (9)Personeelsstages in het werkveld (10)Uitwisseling via het alumninetwerk van de hogeschool (11)Bevorderen van ondernemerschap en multidisciplinariteit

Stagebegeleiding van studenten Bijdrage aan professionalisering Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis Externe oriëntatie Randvoorwaarden/succesfactoren Vraaggestuurd denken en doen Verplicht voor alle docenten Effect op curriculum Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum Borging in HRM beleid Verplicht voor alle docenten Afspraken in functionerings- en beoordelingsgesprekken

Praktijkopdrachten van bedrijven Bijdrage aan professionalisering Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis Externe oriëntatie Randvoorwaarden/succesfactoren Discipline en goede begeleiding Helder geformuleerde wederzijdse verwachtingen Effect op curriculum Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum Borging in HRM beleid Professionalisering van docent centraal in HRM beleidsplan R&O cyclus

Incompany onderwijs Bijdrage aan professionalisering Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis Externe oriëntatie Pedagogisch didactische vaardigheden Randvoorwaarden/succesfactoren Responsiviteit van docent Continuïteit in aanbod Effect op curriculum Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum Cursussen voor werkveld worden integraal in curriculum opgenomen Borging in HRM beleid Sturen op competenties; afspraken in functioneringsgesprekken

Lectoraten Bijdrage aan professionalisering Onderzoeksvaardigheden Randvoorwaarden/succesfactoren Persoon en inspiratie van lector Effect op curriculum Onderzoeksvragen en onderzoeksvaardigheden krijgen plaats in curriculum Borging in HRM beleid Medewerkers verantwoordelijk voor verbinding onderwijs en onderzoek Afspraken in functionerings- en beoordelingsgesprekken

Betrokkenheid beroepenveld bij ontwikkeling curriculum Bijdrage aan professionalisering Actualisering van kennis Randvoorwaarden/succesfactoren Leerwerkplaatsen Evenwichtig samengestelde werkveldcommissie Effect op curriculum Combinatie theorie/praktijk in curriculum Borging in HRM beleid Afspraken in functionerings- en beoordelingsgesprekken

Dubbelaanstellingen Bijdrage aan professionalisering Praktijkervaringen in onderwijs. Aansprekende voorbeelden hebben pedagogisch didactische waarde Randvoorwaarden/succesfactoren Sturen in aannamebeleid Ruimte aan docenten om praktijkkennis ook te benutten in onderwijs en onderzoek Effect op curriculum Vervlechting theorie/praktijk krijgt plaats in curriculum Borging in HRM beleid Sturen op een vastgesteld percentage dubbelaanstellingen

Selecteren op relevante praktijkervaring Bijdrage aan professionalisering Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis Randvoorwaarden/succesfactoren Voorzieningen voor bijscholing op pedagogisch/didactisch vlak Effect op curriculum Vervlechting theorie/praktijk krijgt plaats in curriculum Borging in HRM beleid Sturen in aannamebeleid Verplichte bijscholing op pedagogisch didactisch vlak

Internationale uitwisseling Bijdrage aan professionalisering Kennis van internationale beroepspraktijk Randvoorwaarden/succesfactoren Onderhouden van internationaal netwerk Effect op curriculum Internationale casuïstiek krijgt plaats in curriculum Internationale stages Onderwijs wordt gedeeltelijk gegeven door buitenlandse docenten Borging in HRM beleid Sturen in aannamebeleid: internationale oriëntatie Verplicht deel van tijd besteden aan internationale oriëntatie

Personeelstage in het werkveld Bijdrage aan professionalisering Casuïstiek uit praktijk draagt bij aan vakkennis Randvoorwaarden/succesfactoren Verplicht stellen van stage Goed voorbeeld door management (zelf op stage) Effect op curriculum Casuïstiek uit praktijk krijgt plaats in curriculum Borging in HRM beleid Reserveren van budget en tijd voor personeelstages Afspraken in functioneringsgesprekken

Uitwisseling via alumninetwerk Bijdrage aan professionalisering Beter zicht op praktijk, beter zich op ‘waartoe wordt opgeleid’ Randvoorwaarden/succesfactoren Onderhouden van alumninetwerk en voeren van beleid hierop Effect op curriculum Actuele input vanuit beroepspraktijk in curriculum Stageplaatsen via alumni Borging in HRM beleid Docenten verplichten om jaarlijks enkele alumni te volgen

Bevorderen van ondernemerschap en multidisciplinariteit Bijdrage aan professionalisering Vraaggestuurd denken Multidisciplinaire samenwerking Randvoorwaarden/succesfactoren Aanwezigheid van business center. Effect op curriculum Multidisciplinaire opleidingen/modules Borging in HRM beleid Docenten betrekken bij ontwikkeling van multidisciplinaire opleidingen/modules Docenten verplichten om deel te nemen aan cursus ondernemerschap

Modaliteiten binnen drie ‘routes’ Route 1: via studenten en alumni Route 2: via docenten Route 3: via onderzoek en organisatie

Route 1: via studenten en alumni Stagebegeleiding van studenten Uitwisseling via het alumninetwerk van de hogeschool

Route 2: via docenten Praktijkopdrachten van bedrijven Incompany onderwijs Dubbelaanstellingen Selecteren op praktijkervaring Internationale uitwisseling Personeelsstages in het werkveld

Route 3: via onderzoek en organisatie Lectoraten Betrokkenheid van het beroepenveld bij de ontwikkeling van het curriculum Bevorderen van ondernemerschap en multidisciplinariteit

Prioritering en focus Welke modaliteiten zijn het meest kansrijk waar het gaat om uitwisseling tussen beroepsonderwijs en beroepenveld en de daarmee gepaard gaande professionalisering van de docent? Opdracht: Verdeel de drie stickertjes over de modaliteiten, die u het meest kansrijk acht.

Vragen en discussie Aan welke aspecten van professionalisering van de docent dragen deze modaliteiten bij? Hoe kan hierop worden gestuurd en hoe kan dit verankerd en geborgd worden in het HRM beleid van de onderwijsinstelling?

BeroepenveldHogescholen Behoefte aan voldoende gekwalificeerd personeel Kennisverhoging, innovatie Aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt Uitwisseling Kennis en personeel Nieuwe curricula Nieuwe competenties docenten en studenten Behoefte aan stageplaatsen Stage- begeleiding Praktijk- opdrachten Lectoraten In company onderwijs Professionalisering Docent Inhoudelijke veldkennis … … ……… Sturing op aspecten van professionalisering (competenties) door: Pop’s, functionerings- en beoordelingsgesprekken, afspraken over deskundig- heidsbevordering HRMCurriculum …. Pedagogisch Didactisch Beroepenveld bij curriculum. Dubbelaan- stellingen Selecteren op praktijkerv Internatio- naal Alumni Personeels- stages Ondernemer schap Stimulering door Zestor: subsidies, onderzoeken, instrumenten CAO