ACHTERSTANDBESTRIJDING EN REFERENTIENIVEAUS voor taal en rekenen in het VO Wat staat scholen te doen? Flitspresentaties september / oktober 2012 – t.b.v. Steunpunt taal en rekenen VO

Overzicht presentatie Achterblijvende resultaten Wettelijk kader Tips voor een plan van aanpak Toezicht en handhaving Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 2

Achterblijvende resultaten - 1 Er is sprake van Achterstanden als een leerling achterblijft bij : het gemiddelde kennis- en vaardigheidsniveau dat geldt voor de opleiding en het leerjaar waarin de leerling zich bevindt. Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 3

Achterblijvende resultaten - 2 Achterstand verschilt per soort vaardigheid: Uit het Onderwijsverslag 2009: Achterstanden ook bij Rekenen (ABC-toets) Grote diversiteit in scores per leerling en domein Ook achterstanden bij HAVO en VWO Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 4

Achterblijvende resultaten - 3 Achterstand verschilt per soort vaardigheid: Uit het Onderwijsverslag 2009 over VMBO B+K leerlingen: Luistervaardigheden: 83 % scoort te laag Tekstbegrip: 60% scoort te laag Woordenschat: 50% scoort te laag Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 5

Achterblijvende resultaten - 3 Achterstand verschilt per soort vaardigheid: Uit het Onderwijsverslag 2009 over VMBO B+K leerlingen: Luistervaardigheden: 83 % scoort te laag Tekstbegrip: 60% scoort te laag Woordenschat: 50% scoort te laag Alle leerlingen in het praktijkonderwijs hebben tenminste twee leerjaren taalachterstand. Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 6

Wet op het Voortgezet Onderwijs – art. 6c Wettelijk kader - 1 Wet op het Voortgezet Onderwijs – art. 6c “Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat daarbij op structurele en herkenbare wijze aandacht wordt besteed aan het bestrijden van achterstanden in het bijzonder in de beheersing van de Nederlandse taal.” Besluit referentieniveaus voor Nederlandse taal en rekenen” – SB 2010, 265 Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 7

“Structurele en herkenbare wijze” = systematische aanpak, d.w.z.: Wettelijk kader - 2 “Structurele en herkenbare wijze” = systematische aanpak, d.w.z.: plan van aanpak, smart uitgewerkt, Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 8

“Structurele en herkenbare wijze” = systematische aanpak, d.w.z.: Wettelijk kader - 2 “Structurele en herkenbare wijze” = systematische aanpak, d.w.z.: plan van aanpak, smart uitgewerkt, betrouwbaar inzicht in het niveau per leerling (bijv. via toetsing per leerjaar), bewaking van de voortgang (volgen en analyses), Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 9

“Structurele en herkenbare wijze” = systematische aanpak, d.w.z.: Wettelijk kader - 2 “Structurele en herkenbare wijze” = systematische aanpak, d.w.z.: plan van aanpak, smart uitgewerkt, betrouwbaar inzicht in het niveau per leerling (bijv. via toetsing per leerjaar), bewaking van de voortgang (volgen en analyses), zo nodig individuele leerroute voor zwakke lln. jaarlijkse evaluatie van resultaten en effecten Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 10

“Het bestrijden van achterstanden” Wettelijk kader - 3 “Het bestrijden van achterstanden” = per leerling moet jaarlijks aantoonbaar de achterstand verminderen, d.w.z.: per leerling en vaardigheid aangeven van scores en de verbetering t.o.v. de vorige toetsing, Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 11

“Het bestrijden van achterstanden” Wettelijk kader - 3 “Het bestrijden van achterstanden” = per leerling moet jaarlijks aantoonbaar de achterstand verminderen, d.w.z.: per leerling en vaardigheid aangeven van scores en de verbetering t.o.v. de vorige toetsing, extra inspanningen voor zwakke leerlingen (ILR), vanaf 2014 streven naar: uitslagen rekentoets, per afdeling gemiddeld, liggen op/boven het landelijk gemiddelde. Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 12

Besluit referentieniveaus Taal en Rekenen: Wettelijk kader - 4 Besluit referentieniveaus Taal en Rekenen: geldt voor PO, VO, MBO: vanaf 2014 bij start VO: iedereen ≥ 1 F ? (vanaf 2015 ?) Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 13

Besluit referentieniveaus Taal en Rekenen: Wettelijk kader - 4 Besluit referentieniveaus Taal en Rekenen: geldt voor PO, VO, MBO: vanaf 2014 bij start VO: iedereen ≥ 1 F ? (vanaf 2015 ?) Fundamentele niveaus: 1F = einde basisschool, 2F = einde vmbo (alle leerw.) + mbo-2, mbo-3, 3F = einde havo + mbo-4, 4F = einde vwo (alleen taal). Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 14

Tips voor een plan van aanpak -1 Ter inspiratie: Achterstandbestrijding = schoolbeleid: portefeuillehouder, taal- en rekencoördinator? Scholing voor docenten: bijv. taalgericht vakonderwijs, taal- en rekendidactiek, etc.? NUL-meting op vaardigheden zonder scores of te weinig gegevens? Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 15

Tips voor een plan van aanpak -2 Ter inspiratie: Achterstandbestrijding = schoolbeleid: portefeuillehouder, taal- en rekencoördinator? Scholing voor docenten: bijv. taalgericht vakonderwijs, taal- en rekendidactiek, etc.? NUL-meting op vaardigheden zonder scores of te weinig gegevens? Opstellen van een PTA voor de subdomeinen? Aanschaffen van specifiek lesmateriaal en diagnostische toetsen? Alle leraren kennen de achterstand per leerling? Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 16

Toezicht en handhaving - 1 FASERING IN HET TOEZICHT Informeren > tot zomer 2013 2. Actief stimuleren > tot zomer 2014 tijdens schoolbezoeken en bestuursgesprekken bespreken van plannen van aanpak heeft school inzicht in % achterstanden taal en rekenen? Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 17

Toezicht en handhaving - 2 FASERING IN HET TOEZICHT Informeren > tot zomer 2013 2. Actief stimuleren > tot zomer 2014 tijdens schoolbezoeken en bestuursgesprekken bespreken van plannen van aanpak heeft school inzicht in % achterstanden taal en rekenen? 3. Aanspreken, handhaven > na zomer 2014 afspraken maken over systematische aanpak; hersteltermijn en hercontrole zonodig escalatie Achterstandbestrijding en referentieniveaus voor taal en rekenen in het VO – Flitspresentaties najaar 2012 18

VRAGEN ? Handhavingsonderzoek Ouderbijdragen 2010-2012 – Sector VO d.d. 10 September 2012 19

J.deMulder@owinsp.nl J.Wijsman@owinsp.nl Loket@onderwijsinspectie.nl Contactinspecteur