Waterschoon nader bekeken L. Reijnders

Waterschoon adresseert vooral: Stoffen in afvalstromen huishoudens Waterverbruik huishoudens

Schoon water?

Problemen waterkwaliteit waar Waterschoon wat aan doet Teveel voedingsstoffen voor planten (nutriënten) Fosfaat, nitraat Wateren veranderd van oligotroof in eutroof (gevolgen o.m.: ‘verbraseming’, meer giftige ‘algen’) Giftigheid organische verbindingen, waaronder Medicijnresten Stoffen uit persoonlijke verzorgingsmiddelen

Fosfaat & nitraat (1) Forse fosfaat & nitraat belasting oppervlaktewater Uit traditionele afvalwaterzuiveringsinstallaties Belasting door vee is een veelvoud van de belasting door mensen Klimaatverandering leidt waarschijnlijk tot meer uitspoeling fosfaat & nitraat Voor halen doelstellingen Kaderrichtlijn Water moeten er nog heel wat tandjes bij worden gezet

Fosfaat & nitraat (2) Eindige voorraad fosfaat erts Piek fosfaat productie in zicht Eindige voorraad aardgas (grondstof stikstof kunstmest) Wereldwijd verbruik aardgas per jaar = ~3 miljoen jaar vorming In Nederland: piek aardgas productie in 2004

Waterverbruik Wereldwijd wordt goed zoet water krapper Efficiency verbruik belangrijk thema

Waar zit het verbruik? Gemiddeld drinkwaterverbruik per Nederlander 1995: 137 liter 2010: 120 liter Watergebruik in voedselproductie 1 kop koffie: ~140 liter 1 ons biefstuk: ~1500 liter

Wat te doen? Noodzaak tot verhoogde efficiency in gebruik water en nutriënten zeer efficiënte recycling fosfor & stikstofverbindingen Herziening systeem water- en organisch materiaal huishouding Aanpassingen in voedselproductie & consumptie

Herziening systeem huishoudelijk afval(water) Historische reden voor openbreken traditionele cycli voor huishoudelijk afval(water): hygiënische revolutie British Medical Journal: voor de gezondheid belangrijkste innovatie van de afgelopen 2 eeuwen Nu: ‘nieuwe sanitatie’ nodig

Nieuwe sanitatie In toenemend aantal landen experimenten Waterschoon project goed voorbeeld Bijzondere aandachtspunten Hygiëne Kinderziekten

Voedselproductie: belangrijke stap vervanging dierlijk eiwit door plantaardig eiwit Aspect Milieudruk plantaardig eiwit Milieudruk vleeseiwit Water verbruik 1 -26 Verbruik fosfaat erts ~7 Lozing stikstof-verbindingen Emissie bestrijdingsmid- delen ~6 Emissie koper >100

Besluit Zeer te prijzen dat men in Sneek met Waterschoon de nek uitsteekt Nog veel te doen: Algemene ‘uitrol’ nieuwe sanitatie is een operatie vergelijkbaar met de Deltawerken Veranderingen in voedselproductie en - consumptie vergen een lange adem