Gemeente Groningen 22 September 2011

©vandeSandeinlezingen,2011 Waar gaan we het over hebben? Over mensen Over feest Over veiligheid Over milieu Over beleid Over escalatie Over procedures Over gewoonten Over arousal Over oplossingen

Goed Bezig

INHOUD 1.EEN BEETJE THEORIE 2. EEN SNUIFJE ANALYSE 3.CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

Verbetering vraagt veel tijd Ons model bestaat nu zo’n jaar Van die jaren waren er voor Christus Al die tijd bouwden we aan onze beschaving Na jaar vonden enkele verbazende ontwikkelingen plaats We ontwikkelden de technische middelen om al het fossiele materiaal uit te putten dat de laatste 3 miljard jaar was opgebouwd We ontwikkelden de technische middelen om de gemiddelde leeftijd met ongeveer 50% te verhogen We ontwikkelden de technische middelen om haast elk type ramp effectief te bestrijden We ontwikkelden de technische middelen om op een ongehoorde schaal rampen teweeg te brengen Deze middelen werden vervolgens gebruikt door individuen met de wenswereld en reflexen van de holenmens Hest doe dien lawinepijlen aal besteld? Aaah, fuck off

Wat moeten we daarmee? Het is niet onverstandig de soms raadselachtige drijfveren van de mens eens te bekijken Die drijfveren zijn van tweeërlei aard – Verankerd in onze dierlijke natuur en simpel – Ontwikkeld door de cultuur en complex Voorbeelden: – Het huwelijk bevredigt de wens tot voortplanting (het sexuele), tot kinderzorg en tot ergens bijhoren – Rijk zijn is aantrekkelijk omdat het verzamelen, territorium en status inhoudt – Vacantie is prettig omdat het de lust tot reizen, ontdekken en luieren tegelijk bevredigt Maar hoe zit het dan met het vieren van Oud en Nieuw?

© 2011 JP van de Sande RuG De mens reist langs twee sporen NATUUR Voortplanting Kinderzorg Erbij horen Verkennen Status Agressie Communicatie Eten/Drinken Voorraad maken Territorium maken Jagen Bouwen Ruilen Lichaamsverzorging Uitrusten Migratie Spel CULTUUR RELATIES EN OPVOEDING MANIEREN VAN SAMENLEVEN (bv. Organisatietypen of Stad vs platteland) IDEALEN, WAARDEN, WAARDERINGEN HELDEN, VERHALEN, SPROOKJES REGERING, POLITIEK SYSTEEM, RECHTSPRAAK REGELS, NORMEN, GEWOONTES, FOLKLORE WETENSCHAP, GODSDIENST, FILOSOFIE OORLOGVOERING, VESTINGBOUW TAAL, POËZIE, ROMANS ETEN, DRINKEN, GENIETEN, FESTIVALS TECHNIEK, GENEESMIDDELEN, APPARATEN, WAPENS KUNST, GEBOUWEN, SIERADEN HANDEL, BANKWEZEN KLEDING, COSMETICA, BADEN VERHOUDINGEN MET ANDERE GROEPEN MENSEN, VACANTIE SPELLETJES,SCHAKEN, GAMING, SPORT

Wat wil de mens met oudjaar? ETEN, DRANK, NOG WAT, TV, GEOUWEHOER, AGRESSIE & OLIEBOLLEN, NOG MEER DRANK, DAT ANDERE HOEFT NIET MEER ZO, maar VUURPIJLEN DOEN HET ALTIJD HET ZOEKEN NAAR OPWINDING IN EEN NIET ERG OPWINDENDE WERELD Waarom wil de mens dat? Allereerst omdat het lekker is, maar tevens: Omdat het altijd zo geweest is Omdat het vergaan van de tijd aandacht vraagt Omdat het lekker is eens goed uit je bol te gaan Omdat het gewone leven zo ondragelijk gereguleerd is Omdat familie en vrienden spektakel verwachten Omdat je je verveelt na al dat TV kijken Omdat je zoveel in vuurwerk heeft geïnvesteerd Maar vooral omdat je al een mooie slok op hebt

© 2011 JP van de Sande RuG De samenleving kent ook twee sporen NATUUR Niets dierlijks is ons vreemd Instincten en emoties Hedonisme Langzame ontwikkeling Samenleving: Gemeinschaft Behoefte aan erbij horen Groepsdoelen Plicht; Eer; Traditie Conservatief; Stabiliteit Religie; Magie Strong ties Specifieke reacties op onvrede Sociale steun zoeken/geven Toename cohesie: WIJ Strijd zoeken met vijand Acceptatie van lot CULTUUR Ratio beïnvloedt gedrag Normen & Waarden Kosten-Baten analyse Snelle planning Samenleving: Gesellschaft Behoefte aan vrijheid Individualistische doelen Vrijheid; Geld; Vernieuwing Progressief; Schijnverandering Ideologie; Techniek Weak ties Specifieke reacties op onvrede Steun professional zoeken Toename isolement: Wij/Zij Zoeken rationele oplossing Verzet tegen lot

De ‘Bible belt’ brengt veel kinderen voort Die gebieden hebben nog sterk een ‘Gemeinschaft’ karakter Wij in de stad Groningen ontsnappen daar wat aan Toch: in onze ‘volksbuurten’ vinden we de Gemeinschaft soms nog terug Dus in de Groningse ‘volksbuurten’ moet het verloop heftiger zijn Dat klopt wel zo ongeveer Een Gemeinschaft heeft als nadeel dat ze geneigd is haar eigen wetten te stellen Maar ze heeft het voordeel dat ze als geheel kan worden aangesproken Daartoe moeten ze vertrouwen in je hebben Om dat te krijgen moet je tonen dat je “er belang bij hebt” Goed Bezig

ANALYSE

Wat is Normaal? Aansporingen en verboden als norm? Gedrag van anderen als norm? Eigen ideeën over hoe het moet? GEWOONTEGEDRAG Elke streek en elke buurt heeft zijn eigen tradities Die zijn zeer hardnekkig Als men eenmaal bushokjes opblaast, dan blijft dat zo Men kan wel van anderen bijleren (bijv. autobranden) Ook de overheid heeft gewoontegedrag: Als het niet lukt, dan meer van hetzelfde Wat er maar gebeurd is, altijd spreekt men van een rustige jaarwisseling

De gewoonte doorbreken Rotterdams verhaal over straatbrand NYPD agent wordt belegerd na uitschrijven bon Scholen gebruiken als ontmoetingsplek om 0:00 Humor in het algemeen (ADO in bus) Een relatie aangaan met de jongelui (denk aan Cassius Clay) Normaal is dat men weinig contact met potentiële overtreders heeft, dit moet veranderen Hierdoor wordt Wij/Zij tegenstelling doorbroken In het algemeen: een kleine verandering in gedrag kan grote effecten hebben

© 2006 JP van de Sande RuG Reversal Theory (Apter, 1980) telisch paratelisch rustig sensatie onaangenaam aangenaam

Een belangrijk verschil Of geweld zal plaatsvinden hangt sterk af van omslagen in emoties Emoties worden bepaald door hoe men de situatie waarneemt Een belangrijke dimensie die men gebruikt is die van WIJ – Wij/Zij Bestaat de situatie alleen uit Ons, dan is geweld niet aan de orde Is er echter een andere partij, die we als ‘Zij’ waarnemen, dan is geweld goed mogelijk, maar alleen na escalatie

© 2006 JP van de Sande RuG WIJ – ZIJ conflict COMPETITIE MACHTS TACTIEKEN CATEGORISATIE CONFLICTCONFLICT EXT.ATTRIBUTIE MISPERCEPTIE I NGr- OUTGr BIAS STEREOTYPEN MOREEL (DIABOLISERING) VIRIEL COMMITMENT RECIPROCITEIT AROUSAL CONFLICTCONFLICT COHESIE INGr-COOPERATIE

GEBEURTENISSEN Schade aan zaken en personen Openbare orde problemen: confrontatie politie-publiek Gewonden bij gevechten Ongelukken met persoonsletsel Aanvallen op hulpdiensten Vernieling van gebouwen, objecten en wegen door vandalisme of brand Milieuschade inclusief geluid Buitengewoon veel rommel “Schade aan beleid” Schade aan reputaties en carrières Kritiek op overheid en organisatoren Reputatie stadsbestuur Carrières verantwoordelijken als burgemeesters en commissarissen Kritiek op hulpdiensten Reputatie politie en brandweer Carrières hulpverleningscommandanten

De wet van Pleuris P = VRM² P= pleuris-sterkte V= verwijtbaarheid R= relevantie M= mediageniekheid

Het maken van een crisisplan

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

De voorbereidingen in Groningen In wezen ‘Goed Bezig’. Shock door Oosterpark-Pleuris ’97 In de risico-inventarisatie ‘ ’: – Worden 80 locaties onderscheiden – Waarvan 17 gedoogplekken zijn – laag risico 23 – middel 6 – hoog 6 – verw?? 6 Ruwweg de helft heeft dus geen risico? Opvallend is dat er weinig contact is en bekend is over de groepen waar het om gaat Zodra een plek waar het “leuk” is, goed gecontroleerd wordt, wijkt men naar een nieuwe uit

Lees deze boeken

Wat te doen? Een ordelijk verloop als norm: de toon is belangrijk Autoriteiten dienen vertrouwenwekkend en helder te zijn: Vooraf contact hebben (denk aan verkiezing), ietwat empathisch, prestaties geleverd hebben Tussen toon en realiteit: echte prioriteiten stellen Openbare orde? Geweld tegen hulpdiensten? Publieke en individuele Veiligheid? Behouden van controle? Verdediging ‘slachtoffers’? Tegengaan zaakschade? De hand in eigen boezem? Communicatie via media of direct contact? Beleid en aanpak zijn gediend met een meerjarenperspectief Omdat veel gewoontegedrag is, wordt de zaak door plotselinge koerswisselingen instabiel. Effect persoonswisselingen Gelegenheidsbeperkende maatregelen: grote variëteit en hoge prioriteit Morele vacantie. Bescherming en cameratoezicht Reguliere vooruitgang gaat vooraf aan een rustiger verloop van de jaarwisseling Opbouw netwerken kost tijd. Na 1 Januari zakt aandacht in Samenwerking: een ‘klik’ met bewoners Beleid moet door allen gedragen worden Samenwerking: multidisciplinair zonder te forceren Gaat langzaam maar zeker vooruit Strafrechtelijke handhaving – ook bij handhaving van de openbare orde Arrestaties kan escalerend werken, maar niet arresteren is erger Centraal of decentraal? Tenzij er erg grote problemen zijn: Centraal strategie. Decentraal de uitvoering.

En tenslotte Als alles faalt, kunt U altijd nog iets nemen