Slotconferentie Europees Jaar Actief Ouder Worden 11 november 2012 Actief Ouder Worden (AOW) en Beleidsparticipatie van ouderen

Waarom beleidsparticpatie van ouderen? Hoe kan participatie van ouderen bij beleid versterkt worden? Voorstelling Vlaamse Ouderenraad Evaluatie werking

Beleidsparticipatie ouderen? AOW Langer leven in goede gezondheid = uitdaging voor het beleid: daarom Actief Ouder Worden = drie doelstellingen –Langer werken (actief op de arbeidsmarkt) –Gezonder leven –Actieve deelname aan de samenleving Dus ook: actieve rol voor ouderen als burger Politieke participatie in brede zin: beleidsparticipatie

Beleidsparticipatie ouderen? Goede werking democratie Democratie is meer dan om de 4 of 5 jaar zijn stem uitbrengen om vertegenwoordigers aan te duiden Democratie omvat ook: betrokkenheid van de (oudere) burger bij het tot stand komen van beleid via een structurele en permanente dialoog met de beleidsverantwoordelijken.

Beleidsparticipatie ouderen? de paradox

De paradox Gemiddelde leeftijd Vlaamse Regeringen : Geens I ( 1981): 53 Peeters II (2009) : 45

De paradox Steeds meer ouderen in de samenleving Steeds minder of geen ouderen op plaatsen waar beslist wordt

Waarom beleidsparticpatie van ouderen? Hoe kan participatie van ouderen bij beleid versterkt worden? Voorstelling Vlaamse Ouderenraad Evaluatie werking

Participatie ouderen aan beleid: hoe versterken ? 1. Meer ouderen in de politiek 2. Ouderen(in het)middenveld 3. Ouderenraden

1. Meer ouderen in de politiek Aanwezig op plaatsen waar beslist wordt Actief in politieke partijen

2. Ouderen(in het)middenveld Ouderen in de middenveldorganisaties Ouderenmiddenveld: de ouderenorganisaties

3. Ouderenraden Structureel participatiekanaal met dubbele rol  Adviseren en signaleren (bottom up)  Informeren en sensibiliseren (top down) Ouderenorganisaties en deskundige ouderen Op elk beleidsniveau: lokaal (90 % gemeenten), provinciaal, Vlaams, federaal en Europees (AGE) Inclusief ouderenbeleid

Waarom beleidsparticpatie van ouderen? Hoe kan participatie van ouderen bij beleid versterkt worden? Voorstelling Vlaamse Ouderenraad Evaluatie werking

Een korte geschiedenis +/- 1975: Overlegkomitee Vlaamse Gepensioneerdenorganisaties 1993: Ouderenoverlegkomitee (OOK) 2005: Vlaamse Ouderenraad

Decreet Ouderenbeleid en beleidsparticipatie ouderen Inclusief ouderenbeleid Twee luiken: Lokaal ouderenbeleid Vlaams ouderenbeleid : Vlaamse Ouderenraad met als opdracht op vraag of op eigen initiatief de Vlaamse regering en/of het Vlaamse parlement adviseren over aangelegenheden die ouderen aangaan. Daartoe opvolgen ouderenbeleid en oog hebben voor behoeften van ouderen.

Missie... De Vlaamse Ouderenraad is een pluralistisch en democratisch overlegplatform van organisaties van en voor ouderen. Wij vertegenwoordigen de ouderen in Vlaanderen en de Nederlandstalige ouderen in Brussel. Hun maatschappelijke participatie en inspraak in het beleid plaatsen we voorop. Wij willen mee-denken, mee-spreken en mee-doen in de samenleving waarbij de ouderen rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken worden. Op die manier willen wij bijdragen aan de verdere ontwikkeling van een samenleving voor alle leeftijden.

doelstellingen 1. Als representatieve organisatie van de ouderen treden wij in gesprek met de overheid en andere instanties. Met onze adviezen willen wij meewerken aan een optimaal Ouderenbeleid en behoeften van ouderen signaleren. Over dit Ouderenbeleid informeren wij de ouderen via onder meer een website, een informatieblad en de lidorganisaties. 2. De Vlaamse Ouderenraad ondersteunt en bevordert ook het overleg en de samenwerking van de ouderenorganisaties met het oog op de gezamenlijke behartiging van de belangen van de ouderen. Via sensibiliseringsinitiatieven zetten wij ouderen aan om een betekenisvolle rol te blijven spelen in de samenleving en willen wij hierover in dialoog treden met de andere generaties. De Vlaamse Ouderenraad geeft aan de Vlaamse ouderen een bewuste en kritische stem in de maatschappij en werkt aan een realistische beeldvorming over ouderen.

Samenstelling Effectieve leden (stemrecht): ouderenorganisaties met Rechtstreeks lidmaatschap Onrechtstreeks lidmaatschap Deskundige ouderen (stemrecht) Toegetreden leden (adviserende stem) Vertegenwoordigers van gemeenten en provincies (adviserende stem)

Opdrachten en werking

5 Opdrachten Adviseren (en standpunten) Signaleren Informeren Sensibiliseren Overleg

1. Adviseren en 2. Signaleren Voorbereiding door commissies Opdracht commissies: opvolgen van bepaald beleidsdomein, o.a. uitvoering Vlaams Ouderenbeleidsplan, en voorstellen adviezen, standpunten, acties i.v.m. gevoerde beleid en/of gesignaleerde problemen/behoeften Goedkeuring: algemene vergadering (Raad van Bestuur)

1. Adviseren en 2. Signaleren 7 commissies : Commissie Bestaanszekerheid, Economie en Arbeid Commissie Welzijn, Gezondheid en Zorg Commissie Wonen, Mobiliteit en Veiligheid Commissie Cultuur, Leren en Maatschappelijke Participatie Commissie Sport en Bewegen Commissie Federaal Ouderenbeleid Commissie Internationaal Ouderenbeleid

1. Adviseren en 2. Signaleren Adviezen ( ) Vlaams Ouderenbeleidsplan (op vraag) Beheersovereenkomst VRT (op vraag) Armoede bij ouderen (eigen initiatief) Lokaal Ouderenbeleid (eigen initiatief) Programmatie ouderenzorg Aanpassing decreet inclusief ouderenbeleid en ouderenbeleidsparticipatie Wonen van ouderen Vlaamse Sociale Bescherming

1. Adviseren en 2. Signaleren Memoranda n.a.v. verkiezingen Standpunten, bv. Ouderen en vervoersmaatschappij De Lijn Leeftijdsonafhankelijk hulpmiddelenbeleid Ouderen en vrijwillige inzet Leeftijdsdiscriminatie en hospitalisatieverzekeringen Ouderen en educatie Visienota ‘Ouderen in beweging’

3. Informeren Informatieblad Actueel Elektronische nieuwsbrief Website :

4. Sensibiliseren Beslissing door overleg van de ouderenorganisaties Voorbereiding: werkgroep Jaarlijkse sensibiliseringsactie rond een voor ouderen relevant thema: Ouderenweek en themadag (1 oktober: Internationale dag van de ouderen) Doelgroep: ouderen en publieke opinie Met betrokkenheid van lokale/provinciale ouderenraden en ouderenorganisaties + provinciale ondersteuning

Sensibiliseren

Sensibiliseren

5. Overleg ouderenorganisaties Belangenbehartiging ouderen (en hun organisaties) Standpunten, acties, initiatieven buiten het kader van de andere opdrachten

Opdrachten en werking: vertegenwoordiging AGE (Europees Platform Ouderenorganisaties) MORA (Mobiliteitsraad) Strategische adviesraad Cultuur, Jeugd,Sport en Media (sectorraad sport) Raad levenslang leren Hoge Raad van de vrijwilligers en steunpunt vrijwilligers Vigez – Platform Gezond Ouder worden Expertisecentra: Valpreventie, Toegankelijkheid (Enter) Enz.

Opdrachten en werking : ondersteuning door secretariaat Directeur 3 stafmedewerkers Administratief medewerker en webmaster Contact Vlaamse Ouderenraad, Koloniënstraat, 18-24,bus 7, 1000 Brussel Mail : Website: -ouderenraad.be

Waarom beleidsparticpatie van ouderen? Hoe kan participatie van ouderen bij beleid versterkt worden? Voorstelling Vlaamse Ouderenraad Evaluatie werking

Evaluatie werking Toename aantal en kwaliteit van adviezen maar voornamelijk op vraag van minister Welzijn, verantwoordelijk voor ouderenbeleid of op eigen initiatief. Inclusief ouderenbeleid = ook beleidsverantwoordelijken op andere domeinen Uitdaging: vertalen van wat leeft bij ouderen als ervaringsdeskundigen naar adviezen in min of meer technische beleidsmateries (oudere deskundigen op bepaalde beleidsdomeinen)

Evaluatie werking Spanningsverhouding tussen de snelheid waarmee adviezen worden gevraagd en de tijd die nodig is om degelijke adviezen op te stellen waar democratisch is over beslist met raadpleging van de achterban De Ouderenweek (brochure met inhoud en methodiek van werken m.b.t. een bepaald thema + themadag ), het informatieblad Actueel, de nieuwsbrief en de website functioneren behoorlijk naar de intern en extern betrokkenen en geïnteresseerden. De weerklank in de media en het bereiken van een ruimer publiek is echter nog een probleem

Evaluatie werking Voor de kwaliteit van de werking van adviesraad is de recrutering van bekwame vrijwilligers van groot belang Deze vrijwilligers hebben recht op vorming en ondersteuning i.f.v. hun rol als vertegenwoordiger van ouderen (niet alle lidorganisaties hebben daar voldoende mogelijkheden toe) Een goed secretariaat met voldoende en deskundige medewerkers is van cruciaal belang voor de werking van een adviesraad.

Evaluatie werking Dit alles veronderstelt - last but not least - toereikende financiële middelen: werking en huisvesting secretariaat, vergaderaccomodatie, kostenvergoeding vrijwilligers,...

Tot slot... De participatie van ouderen aan het beleid is er in Vlaanderen de voorbije 8 jaar sterk op vooruit gegaan (al kan er nog heel wat verbeterd worden) Dank zij : – Decreet inclusief ouderenbeleid en ouderenbeleidparticipatie in 2004 – Het beleid van de verschillende verantwoordelijke ministers – Een goed werkend secretariaat – En - last but not least - de inzet van vele competente vrijwilligers die effectief hun rol als actieve burger ter harte nemen en ACTIEF OUDER WORDEN

IK DANK U VOOR UW AANDACHT !