Evidence-based richtlijnen en bemoeizorg Hans Kroon Bemoeizorg is geen Spel 2 februari 2009

Aanbevelingen richtlijn schizofrenie Semi-gestructureerd diagnostisch interview Neuropsychologisch onderzoek Systematisch vaststellen zorgbehoeften/zorgvragen Inschatting suïcidaliteit Assertive community treatment Acute dagbandeling Opnamevervangende thuiszorg Geïntegreerde dubbele diagnose behandeling Cognitieve gedragstherapie Psycho-educatie cliënten Farmacotherapie Gezinsinterventies Liberman modules Individual Placement and Support Anti-stigma programma’s Zo zelfstandig mogelijke huisvesting Bewegingsactivering/psychomotorische therapie Georganiseerd lotgenotencontact

Aanbevelingen richtlijn schizofrenie Semi-gestructureerd diagnostisch interview Neuropsychologisch onderzoek Systematisch vaststellen zorgbehoeften/zorgvragen Inschatting suïcidaliteit Assertive community treatment Acute dagbandeling Opnamevervangende thuiszorg Geïntegreerde dubbele diagnose behandeling Cognitieve gedragstherapie Psycho-educatie cliënten = in BAS Farmacotherapie = alleen in doorbraak Gezinsinterventies = overlap bemoeizorg Liberman modules Individual Placement and Support Anti-stigma programma’s Zo zelfstandig mogelijke huisvesting Bewegingsactivering/psychomotorische therapie Georganiseerd lotgenotencontact

Wat staat er dan wel in de BAS? Processen/organisatie Continuïteit van zorg In teamverband werken Assessment Vraaggerichte zorg Outreach Assertieve hulpverlening Contactfrequentie Kleine caseload 24-uursbereikbaarheid Technieken Verleidingsmethodieken Presentiebenadering Stadia van verandering Motiverende gespreksvoering Rehabilitatiebenadering Signalering/behandeling comorbiditeit Samenwerking steunsysteem (familie/zorg)

Niet in BAS, wel in Zorg voor Beter: Risicotaxatie Cognitieve gedragstherapie Oplossingsgerichte therapie

Evidence van processen Volgens richtlijn Volgens mij BAS Continuïteit van zorg Gunstige ervaring Common sense 3,8 In teamverband werken - (in ACT) Aanbeveling 4,4 Assessment 3,9 Zorgvragen bepalen Geen bewijs Outreach/assertief 4,7 Contactfrequentie ? 3,4 Kleine caseload 3,5 24-uurs bereikbaarheid 3,1

Evidence van technieken Volgens richtlijn Volgens mij BAS Verleidingsmethodieken - ? 4,5 Presentiebenadering 3,9 Stadia van verandering Niet op zich aanbevolen 3,4 Motiverende gespreksvoering Aanbeveling 4,0 Rehabilitatiebenadering Geen bewijs Bep. aanbeveling 2,1 Comorbiditeit Eerst onderzoek Op onderdelen effect Steunsysteem Aanbeveling familie 4,6 Cognitieve gedragsth. Aanbeveling (voor wie) Risicotaxatie Oplossingsgericht th.

Eerste conclusies Vrijwel alle aanbevolen processen/technieken zitten bij de Zorg voor Beter teams rond de 4 (wel toepassing, niet systematisch) Alleen rehabilitatiebenadering niet Richtlijn niet echt toegesneden op bemoeizorg (effectief maar voor wie/wanneer) Arsenaal aanbevolen practices nog beperkt Hoe komen we tot meer bewijs in de bemoeizorg?

Bewijsvoering Problemen: doelgroep laten instemmen met onderzoek, lange adem, ongeprotocolleerde interventies, gemengde interventies, uitval, context, evoluerende werkwijze, reorganisatie (Variaties op) RCT’s: Zelen’s design Routine Outcome Assessment Cluster randomised trial: groepen randomiseren Stepped wedge design (gefaseerde implementatie) Alternatieven voor RCT?

Kern systematische implementatiestrategieën Investeer in: Filosofie, visie, consensus op meerdere niveaus Leiderschap Algemene randvoorwaarden (tijd, apparatuur, stabiliteit, niet 10 verandertrajecten tegelijk) Structuur team faciliteert interventie (screening, behandelplan, teambesprekingen) Kennis, vaardigheden (personeelsselectie, documentatie, training) Meten proces en uitkomsten Bij de les blijven: supervisie, feedback, monitoring, congressen Interne en externe input Verbetercyclus Borging

Managing complex change Naar Ersösz Visie Vaardig heden Prikkels Middelen Plan van aanpak Succesvolle verandering Vaardig heden Prikkels Middelen Plan van aanpak Verwarring Geen volgers Visie Prikkels Middelen Plan van aanpak Onzekerheid Visie Vaardig heden Middelen Plan van aanpak Verbittering Terugval Schema waarin je kunt zien hoe je succesvol kunt veranderen. Als je aan al deze onderdelen voldoet grotere kans op een succesvol project Ook gekeken of we jullie aan de hand van dit schema feedback kunnen geven. Proberen we te doen. Visie Vaardig heden Prikkels Plan van aanpak Frustratie Visie Vaardig heden Prikkels Middelen Valse start

Opbrengsten verbeterprojecten Enthousiasme, inspiratie Meer geprotocolleerd / methodisch werken Kennis beter voorhanden Gevoel met iets wezenlijks bezig te zijn Werken met verbetercyclus (74% doet het, 90% bevalt het) Uitkomsten meten vaak lastig, feedback op proces helpt Betere samenwerking Tijdsdruk + (inspirerend) en – (meer tijd dan gedacht) Management + en – Kunst om ingezette verbetering vast te houden

Modeltrouw VS na 2 jaar

Wat liep er zoal mis? (bij IDDT) Training zonder onmiddellijke actie Testfase op enkele cliënten omdat men meer aan het hoofd had Draagvlak (“te moeilijke doelgroep voor X”, geen zin in verslaving en ‘protocollen’)  voorlichting, leiding, verloop Teamstructuur dwingt niet tot nadenken over IDDT  basale organisatie (teambespreking, screening, behandelplan) prioriteit Supervisie bestond niet  extern aangeboden Projectleider op afstand, aan zijlijn  vervangen Reorganisaties, nieuwe prioriteiten Achterover zitten bij succes Cliënten in beginfase aanpak middelen, beperkte ervaring met volledige arsenaal interventies

Modeltrouw IDDT bij implementatie

Dus … Visie: niet “ga psycho-educatie doen” maar hoe en waarom kennen en uitdragen Leiding: sturing, draagvlak mobiliseren, tijd vrijmaken Strategie: plan van aanpak, prioriteren, bijstellen Organisatie: dwingt tot aandacht voor interventie Vaardigheden: training en vooral praktiseren met supervisie Meten: zeker ook op proces Feedback en beloning, positieve vicieuze cirkel Borging: boosters, stuurgroep, routine door organisatie, blijven monitoren, verspreiding binnen/buiten instelling, inwerken nieuwe medewerkers