Vrijwilligers & motivatie Vormingsweekend VVS 06/11/2009 Inge Gielis Jonas Vincken

Doel van de sessie Kennis over motivatie opdoen Wat kan je eraan doen met je stura? Een aantal initiatieven ontwikkelen die je meteen kan implementeren Vertaalslag voor een stuk aan jullie Om te doen slagen: actieve meewerking

Inleiding Welke ideeën hebben we al? Theorie Initiatieven ontwikkelen Feedback en evaluatie

Inleiding Welke ideeën hebben we al? Theorie Initiatieven ontwikkelen Feedback en evaluatie

Brainstorm “Met welke initiatieven worden we een organisatie waar vrijwilligers kansen krijgen en nemen, waar iedereen tevreden én gemotiveerd is” Geen kritiek geven Mag gek / groots / klein / moeilijk... zijn Kwantiteit belangrijk, niet kwaliteit Alle voorstellen zijn gelijkwaardig Facilitator: blijven pushen als het even wat stiller wordt. Probeer hen te doen voortbouwen op voorliggende voorstellen dmv associatie als ze niets vinden. Gooi zelf wat termen in de groep. 1 a 2 mensen noteren op flipchart Moeten echt veel voorstellen zijn: 20+ Ongeveer acht minuten

Welke ideeën hebben we al? Theorie Initiatieven ontwikkelen Inleiding Welke ideeën hebben we al? Theorie Initiatieven ontwikkelen Feedback en evaluatie Geen kant-en-klare oplossingen Soms abstract, jullie moeten mee de vertaalslag maken!

Wat is motivatie? Movere (Lat)= bewegen Beweegreden Drijfveer Geheel van factoren waardoor gedrag gestimuleerd en gericht wordt

Enkele kenmerken Geen statisch gegeven Voor iedereen verschillend Nieuweling vs ervaren Veranderend door tijd Voor iedereen verschillend → geen kant-en-klaar recept

Theorieën over motivatie De Klassieker: Behoeftenhiërarchie van Maslow Fysiologische behoeften Veiligheid Sociale aandacht Erkenning Zelf- ontplooiing Verantwoordelijkheid, groei Erkenning, status, promotie Goede sfeer, sociale contacten, aandacht, extraatjes Veilige werkomgeving Verwarming, lucht

Hoe motiveren? Centrale vraag: ‘Hoe krijg ik iemand zo ver om iets te doen?’ Traditioneel: motiveren met een schop negatieve fysieke schop negatieve psychische schop positieve schop: de wortel Klinkt ik-gericht / instrumenteel Toch juist

Hoe motiveren? Positieve schop: Verloning Goede en duidelijke communicatie Uitgebreide bedanking Een leuk team Status Minder werk … Vraag je af: ben ik daarvoor hier? Betrekken op stafmedewerkers: die dingen zijn belangrijk, maar doen ze het daarom?

Hoe motiveren? Probleem: extrinsieke motivatie = actie/reactie Nood aan intrinsieke motivatie Zoektocht naar interne motor (Herzberg,1968) Vb prestatiebonus van grote omvang: heeft redelijk positief effect op tevredenheid en ook op prestaties, Voor ongeveer 1 maand (En daarna moet bonus hoger zijn!) Vertaald: FNAC-bons ed.: toch goed over nadenken, zeker op termijn niet motiverend Men is gaan vragen: wat leidt tot motivatie, wat leidt tot onvrede?

Verantwoordelijkheid Groei Organisatiebeleid Supervisie Ervaring die leidt tot extreme onvrede Ervaring die leidt tot extreme motivatie Prestaties Verantwoordelijkheid Groei Organisatiebeleid Supervisie Werkomstandigheden

MOTIVATIE ONTEVREDENHEID INTRINSIEK Werk, verwezenlijkingen, verantwoordelijkheid, persoonlijke groei niet gemotiveerd wel tevreden Werkomstandigheden, status, bedanking, ‘baas’, sfeer, communicatie, structuur EXTRINSIEK ONTEVREDENHEID Vraag: waar moet je dus op inzetten? Ontevredenheid wegnemen of motivatie bevorderen? Om duurzaam vrijwilligersbeleid te hebben: beide

MOTIVATIE ONTEVREDENHEID INTRINSIEK Werk, verwezenlijkingen, verantwoordelijkheid, persoonlijke groei Maatschappelijk engagement, inzet voor stakeholders, studentenrechten, democratisering… Werkomstandigheden, status, bedanking, ‘baas’, sfeer, communicatie, structuur EXTRINSIEK ONTEVREDENHEID Sterke nadruk op maatschappelijk engagement Zover dat dit groot voordeel is: heeft zelfs impact op tevredenheid Drukken op goede communicatie hierover

Hoe motiveren? De factoren die tot (on)vrede leiden, zijn andere dan die tot (de)motivatie leiden. Taakverrijking is manier om motivatie te verhogen Wat is taakverrijking volgens jullie?

Hoe motiveren? Taakverrijking is niet: Taakwisseling Taakverzwaring We doen vaak taakverruiming!

Hoe motiveren? Taakverrijking kan wel zijn: Taak-identiteit – ‘A whole piece of work’ Taak zingeving – Werk moet zinvol zijn, de vrijwilliger moet zicht hebben op het doel Zelf en direct mogen communiceren Eigen beslissingsmacht en verantwoordelijkheid Feedback – mogelijkheid tot leren en groei Zingeving: doel = nuttig (kwaliteit onderwijs, democratisering...) Zicht geven op dit doel!

Hoe motiveren? Voorbeelden van taakverrijking: Het toezicht verminderen, maar niet de verantwoordelijkheid Iemand werk geven dat een afgerond geheel vormt (een publicatie, een regio, een klas, een onderwerp...) Specifieke taken toewijzen die de vrijwilliger in staat stellen expert te worden

Hoe motiveren? Voorbeelden van taakverrijking: Meer bewegingsvrijheid in de manier waarop iemand iets aanpakt: geen micromanagement, maar feedback Rechtstreeks mogen communiceren over het onderwerp Nieuwe en moeilijke taken vervullen die nog niet eerder zijn verricht binnen je organisatie Communiceren: hebben wij schrik van Liever laten rapporteren aan stura! iets laten mislukken Kansen geven tot leren Niet te vroeg ingrijpen -> dit is moeilijk! Vraag: waarom doen wij dit niet? Wat was de laatste keer dat je grote opdracht hebt gegeven aan vrijwilliger als bestuurder? Wat houdt je tegen?

Prestaties over periode van 6 maanden d.i. cumulatief gemiddelde van diverse onderzoeken Di het moeilijke, wij willen snel bijsturen,geven weinig vertrouwen ‘zou je dat niet zo doen’ – ‘ik heb hier al veel ervaring mee, ik zal het wel doen’ We moeten leren (1) vertrouwen geven en (2) coachen

goal-setting-theory (Locke/Latham) Hoe motiveren? goal-setting-theory (Locke/Latham) Moeilijke maar haalbare doelstellingen leiden tot betere prestatie en hogere motivatie Theorie Herzberg over algemeen nog steeds geldig, maar naast taakverrijking is er nog één grote aanvulling op motivatietheorie

Hoe motiveren? Voorwaarden voor succesvolle goal-setting Doelen moeten onderhandeld zijn (participatie) Doelen zijn specifiek (duidelijke doelstellingen) Benodigde competenties (ontwikkeling) Kennis over resultaten leidt tot motivatie (feedback) Hangt samen met taakverrijking: doelen dagen uit Vraag: wiens stura heeft moeite om mensen naar vergadering te krijgen? Hoe pak je het nu aan om ‘mensen te motiveren’? Fout, maar ik doe dat ook - we menen het wel erg goed! Stel: je geeft presentatie en student zegt: waarom houden jullie je daarmee bezig? je zegt: kom bij stura, we zijn daarmee bezig. In beste geval: hou jij je daarmee bezig? Is dat dan jouw ‘domein’? Je zegt niet: hoe kunnen we dat samen verwezenlijken? Wat kan en wil jij daaraan doen, met onze steun? Hoe spreken we af dat we te werk gaan? -> ook minder hiërarchie, minder ‘encommissioneren’, meer overleggroepen

Fysiologische behoeften Veiligheid Sociale aandacht Erkenning Zelf- ontplooiing Taakverrijking Doelen Wat met (on)tevredenheid? Nu hebben we dit al Is dat dan voldoende? Soms in social profit wel! Toont wel kracht van maatschappelijk engagement aan Maar vroeg of laat breekt er iets bij de vrijwilliger Is dus niet duurzaam, zou stom zijn!

Motivatie vereist tevredenheid Tevredenheid nastreven is cruciaal alvorens je aan motivatie kan beginnen werken Goed nieuws: tevredenheid zit eenvoudiger in elkaar dan motivatie Maar: je moet er wel in investeren! Totnogtoe overgeslagen, waarom: (1) weinig aandacht voor motivatie (2) is ook niet zo moeilijk Nu soms idee dat 10 keer dank u zeggen motiveert. Dat is niet waar. Maar geen dank u zeggen is wel veel erger! Tevredenheid is gemakkelijk, maar moet in geïnvesteerd worden, gebeurt te weinig!

Motivatie vereist tevredenheid Sociale aspecten Prettige, open sfeer, stimuleren van sociale contacten Waardering, bedankjes Wij-gevoel, open organisatiecultuur Participatie, inspraak Materiële aspecten Onkostenvergoeding Werkomstandigheden Verzekering (eventueel)

Fysiologische behoeften Veiligheid Sociale aandacht Erkenning Zelf- ontplooiing Taakverrijking Doelen Sociale aspecten Dus: boodschap: alles is nodig Maar aandacht vestigen op bovenste twee vandaag Omdat er vaak weinig aandacht voor is Van onderste weet iedereen het dan weer, maar er gebeurt vaak te weinig aan! Materiële aspecten

Inleiding Welke ideeën hebben we al? Theorie Initiatieven ontwikkelen Feedback en evaluatie

Initiatieven ontwikkelen “Volgende week kunnen we dit project starten. Mede hierdoor groeien we tot een organisatie waar vrijwilligers kansen krijgen en nemen, waar iedereen tevreden én gemotiveerd is.” Kies niet het grootste probleem, maar kies oplossingsgericht! Niet aan alle eisen voldoen, wel rekening houden met taakverrijking, doelen, engagement, sociale en materiele aspecten: kies iets! Dan: kruisjes zetten bij brainstorm-ideeën Dan: benadrukken concreetheid project

Initiatieven ontwikkelen Wat is het? Hoe werkt het precies? Waar gebeurt het? Met (welk) budget? Wie betrekken we erbij? CONCREET Niet ‘engagement stimuleren’, ‘mensen verantwoordelijkheid geven voor hun projecten’ Mag detaillistisch zijn, geen organisatiestrategie uitwerken

Inleiding Welke ideeën hebben we al? Theorie Initiatieven ontwikkelen Feedback en evaluatie