Van massamediale voorlichting naar lokaal alcoholbeleid Presentatie mr. dr. Rob Bovens Antwerpen, 30 november 2006

Introductie NIGZ is: Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie in Nederland

Greep uit producten Campagnes: Programma werk en gezondheid Alcoholcampagne (NIGZ-Alcoholvoorlichting) Donorcampagne (orgaandonatie) Ga voor gezond (scholencompetitie) Nationale poetsweek (mondzorg) Scoren voor gezondheid (profvoetbal) Programma werk en gezondheid Programma zorg Wijkgericht werken Lokaal gezond Kwaliteit

Jongerencampagne massamediaal Posters Commercials (radio en TV) Website www.dekaterkomtlater.nl Vanaf 4 december: www.watdrinkjij.nl (drinktest voor jongeren van 12-24 jaar) Free publicity

Jongerencampagne peereducation Jongeren van 12 tot 25 jaar (incl. studenten) Interventie in time outsettings Setting: Jeugd en jongerenwerk Vakantie (stranden, festivals, campings) Discotheken en bars Geflankeerd door massa mediale mix (radio / tv / Internet) Ingebed in lokale alcoholpreventie

Doel Peer Education Kennisvermeerdering over alcohol Bewustwording over de consequenties van binge-drinking Inzicht in eigen alcoholgebruik Nadenken over eigen drinken Genereren informatiezoekgedrag

Natte Krant Quizcard Interventie Gesprek Prijsjes

Uitvoering Peer Education Regionale steunpunten: Werving en selectie peers Bepaling tijd en plaats (regionale kalender Inbedding in lokale activiteiten Begeleiding peers Regionale persaandacht NIGZ-Alcoholvoorlichting: Training peers Ondersteuning werving en selectie Aankleding peers Prijsjes, gadgets, etc. Evaluatie

Zomercampagne Gemiddelde alcohol consumptie tijdens vakantie: Jongens: 17 glazen per dag Meiden: 7 glazen per dag

Peer Education zomercampagne Effects kennisvermeerdering (16%) Meer bewustwording eigen alcoholgebruik (6%) Meer nadenken over eigen alcoholgebruik (8%)

Peer Education in horeca Kennisvermeerdering

Website www.dekaterkomtlater.nl

Volwassenencampagne ‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’ Alcoholinfolijn www.drinktest.nl (advies op maat) www.alcoholinfo.nl Folders/factsheets Opvoedingsondersteuning

Intermediairs Studiedagen, trainingen Factsheets Helpdesk (telefoon + internet) Steunpuntenoverleg Ondersteuning ‘on the spot’

Lokaal beleid (1) Voorlichting geïsoleerd haalt onvoldoende/weinig uit (Babor et. al. 2003) Model voor gedragsverandering kent méér componenten: aanbodbeperking, handhaving en verbetering regelgeving, klimaatbeïnvloeding/cultuurverandering Aanpak moet probleem- en vindplaatsgericht Structuur ligt er voor een integrale, lokale benadering ( regionale steunpunten) NIGZ in de rol van procesbegeleider, makelaar, lokale adviseur en (proces)evaluator

Lokaal beleid (2) Kwestie van lange adem Kwestie van eensgezindheid in definitie van het probleem Probleemhouder moet worden gedefinieerd Commitment moet worden geformaliseerd Niet schromen om te starten in de meest problematische regio’s Zet kleine (haalbare) stapjes

Lokaal beleid (3) Zorg voor draaggolfcampagne NIGZ treedt landelijk op als makelaar, coördinator en helpdesk Evidence based gaat niet alleen over effect, maar ook over draagvlak, acceptatie, haalbaarheid etc. Gezondheidsbevordering is het doel, harm reduction is mooi meegeno- men, kan handige opstap zijn

Voorbeeld Alcohol en opvoeding Trimbos-instituut en NIGZ starten 19 december 2006 een landelijk project Alcohol en opvoeding

Alcohol en opvoeding (1) Aanleiding: Startleeftijd laatste 10 jaar gedaald van 14/15 jaar naar 11/12 jaar Nederlandse jeugd ‘Zuipschuit van Europa’ (minister Hoogervorst op Alcoholcongres 19 januari 2006) ouders en andere opvoeders onwetend

Alcohol en opvoeding (2) Doelstelling: Startleeftijd terug naar niveau 1993 Bingedrinken doen verminderen ‘Het is niet normaal als je drinkt voor je 16e’

Alcohol en opvoeding (3) Instrumentarium: landelijke draaggolf (tv, radio, outdoor, internet) ondersteuning alcoholinfolijn regionale helpdesks (GGD, verslavingszorg, opvoedwinkels) Regionale publiciteit

Alcohol en opvoeding (4) Regionale aanpak: thema in lokale gezondheidsnota projectstructuur met: - bestuurlijk draagvlak - projectleider - projectgroep (maakt halffabrikaten) - financiële paragraaf - commitment (probleemverkenning, startbijeenkomsten, stakeholders) - evaluatie

Alcohol en opvoeding (5) Stakeholders: horeca onderwijs jeugd- en jongerenwerk sport kerken supermarkten etc

Alcohol en opvoeding (6) Voorbeeld: Sportverenigingen In 2000 in Nieuwe Drank- en Horecawet: verenigingen moeten Alcoholbestuursreglement hebben barvrijwilligers moeten geïnstrueerd Is voorwaarde voor vergunning (gemeente geeft vergunning af en controleert)

Alcohol en opvoeding (7) Huidige stand van zaken: 25% alcoholconsumptie < 16 vindt plaats in sportkantines barvrijwilligers steeds minder geïnstrueerd alcoholbestuursreglement is wassen neus gemeente controleert niet of nauwelijks

Alcohol en opvoeding (8) Project sportkantines Achterhoek: draagvlak bij sportambtenaren startbijeenkomst sportverenigingen, gemeenten enquête sportverenigingen opstellen checklist alcoholbeleid convenant gemeente-sportverenigingen afspraak om binnen afgesproken periode niet te controleren, in ruil voor opzetten alcoholbeleid ondersteuning verslavingszorg