10 WOORDEN Matthijs de Blois Eindhoven 2009-2010

TIEN WOORDEN Kader: Bijbel – Tenach (Oude Testament) – Torah (Pentateuch): Gen., Ex., Lev., Num., Deut. Torah – onderricht; nomos – wet. 613 ge- en verboden Ex. 20: 1-17 en Deut. 5: 6-21 Verbonden: Noachitisch: Gen. 9: 8-17 Abrahamitisch (1) Gen. 15: 9-21 land Abrahamitisch: (2) Gen. 17: besnijdenis Sinaï-verbond: Ex. 19-24 Pinehas: Num. 25 priesterschap Davidisch: 2 Sam. 7: 5-16 koningschap Nieuw: Jer.31: 31-34 vergeving Sinaï-verbond: Ex. 19-24; zie Ex. 19: 3-6 (initiatief) Ex. 19: 8 (antwoord) Openbaring op Sinaï: Ex. 19:19, Deut. 5:22 Voorwaardelijk karakter Deut. 11:26-28 10 woorden: EXODUS 20 Eindhoven 2009-2010

1 I (J) Preambule (P,RK) [1] Toen sprak God deze woorden: [2] 'Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd. Zie Ex. 3:14 JHWH=HEER De Wetgever maakt Zich bekend! GRONDWET Artikel 81: De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk. WET van 15 October 1953, houdende nadere voorschriften ter wegneming van beletselen voor de viering van en ter verzekering van de openbare rust op de Zondag en enige Christelijke feestdagen WIJ JULIANA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz. Eindhoven 2009-2010

1 - vervolg Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de wet van 1 Maart 1815, Staatsblad no. 21, houdende voorschriften ter viering van de dagen aan de openbare Christelijke Godsdienst toegewijd, te vervangen door nadere voorschriften ter wegneming van beletselen voor de viering van en ter verzekering van de openbare rust op de Zondag en enige Christelijke feestdagen; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Eindhoven 2009-2010

2 II (J) I &II (P) I (RK) [3] Vereer naast mij geen andere goden. [4] Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. [5] Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, de HEER, uw God, duld geen andere goden naast mij. Voor de schuld van de ouders laat ik de kinderen boeten, en ook het derde geslacht en het vierde, wanneer ze mij haten; [6] maar als ze mij liefhebben en doen wat ik gebied, bewijs ik hun mijn liefde tot in het duizendste geslacht. Eindhoven 2009-2010

2 - vervolg Vgl. o.a. Deut. 16:21,22. Zie verder Ex. 32 GRONDWET Art. 1. Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Art. 6. -1. Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. -2. De wet kan ter zake van de uitoefening van dit recht buiten gebouwen en besloten plaatsen regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. Eindhoven 2009-2010

3 III (J,P), II (RK) [7] Misbruik de naam van de HEER, uw God, niet, want wie zijn naam misbruikt laat hij niet vrijuit gaan. Vgl. o.a. Lev. 24:10-16 WETBOEK VAN STRAFRECHT Artikel 147 Met gevangenisstraf van ten hoogste 3 maanden of geldboete van de tweede categorie wordt gestraft: 1*. hij die zich in het openbaar, mondeling of bij geschrift of afbeelding, door smalende godslasteringen op voor godsdienstige gevoelens krenkende wijze uitlaat; Eindhoven 2009-2010

4 IV (J,P) III (RK) [8] Houd de sabbat in ere, het is een heilige dag. [9] Zes dagen lang kunt u werken en al uw arbeid verrichten, [10] maar de zevende dag is een rustdag, die gewijd is aan de HEER, uw God; dan mag u niet werken. Dat geldt voor u, voor uw zonen en dochters, voor uw slaven en slavinnen, voor uw vee, en ook voor vreemdelingen die bij u in de stad wonen. [11] Want in zes dagen heeft de HEER de hemel en de aarde gemaakt, en de zee met alles wat er leeft, en op de zevende dag rustte hij. Daarom heeft de HEER de sabbat gezegend en heilig verklaard. Eindhoven 2009-2010

4 - vervolg Vgl. o.a Ex. 31: 12-17 WINKELTIJDENWET Artikel 2 1.Het is verboden een winkel voor het publiek geopend te hebben a. op zondag; b. op Nieuwjaarsdag, op Goede Vrijdag na 19 uur, op tweede Paasdag, op Hemelvaartsdag, op tweede Pinksterdag, op 24 december na 19 uur, op eerste en tweede Kerstdag en op 4 mei na 19 uur; c. op werkdagen voor 6 uur en na 22 uur. 2.Het is voorts verboden op de in het eerste lid bedoelde dagen en tijden in de uitoefening van een bedrijf, anders dan in een winkel, goederen te koop aan te bieden of te verkopen aan en in rechtstreekse aanraking met particulieren. Artikel 3 1.De gemeenteraad kan voor ten hoogste twaalf door hem aan te wijzen dagen per kalenderjaar vrijstelling verlenen van de in artikel 2 vervatte verboden, voor zover deze betrekking hebben op de zondag, Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste of tweede Kerstdag. De beperking tot twaalf dagen per kalenderjaar geldt voor elk deel van de gemeente afzonderlijk. Eindhoven 2009-2010

5 V (J,P) IV (RK) [12] Toon eerbied voor uw vader en uw moeder. Dan wordt u gezegend met een lang leven in het land dat de HEER, uw God, u geven zal. Vgl. o.a. Ex. 21: 15, 17 Artikel 1:245 BW: “Een kind, van welke leeftijd ook, is aan zijn ouders eerbied en ontzag verschuldigd.” Afgeschaft in 1995. In huidige BW staat artikel 1: 249: “De minderjarige dient rekening te houden met de aan de ouder of voogd in het kader van de uitoefening van het gezag toekomende bevoegdheden, alsmede met de belangen van de overige leden van het gezin waarvan hij deel uitmaakt.” Eindhoven 2009-2010

6 VI (J,P) V (RK) [13] Pleeg geen moord. Vgl. o.a. Ex. 21: 12-14, 20-23 GRONDWET Art. 114 De doodstraf kan niet worden opgelegd. Artikel 287 Hij die opzettelijk een ander van het leven berooft, wordt, als schuldig aan doodslag, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie. Artikel 293 1 Hij die opzettelijk het leven van een ander op diens uitdrukkelijk en ernstig verlangen beëindigt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie. 2 Het in het eerste lid bedoelde feit is niet strafbaar, indien het is begaan door een arts die daarbij voldoet aan de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 2 van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding en hiervan mededeling doet aan de gemeentelijke lijkschouwer overeenkomstig artikel 7, tweede lid, van de Wet op de lijkbezorging Eindhoven 2009-2010

7 VII (J,P) VI (RK) [14] Pleeg geen overspel. Vgl. o.a. Ex. 22: 15,16; Lev. 18; 20: 10; Deut. 22:22; Deut. 24:1,2; Matt. 5: 27-28, 31-32 Oud BW art. 264 ‘ De gronden welke eene echtscheiding kunnen ten gevolge hebben bestaan alleen in de navolgende: 1. overspel 2. Kwaadwillige verlating 3 Veroordeling wegens een misdrijf tot eene vrijheidsstraf van vier jaren of langer.... 4. Zware verwondingen.... Huidig BW Artikel 1: 151 BW Echtscheiding wordt op verzoek van één der echtgenoten uitgesproken, indien het huwelijk duurzaam ontwricht is. Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) Artikel 1 1. In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: b. direct onderscheid: onderscheid tussen personen op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat; Eindhoven 2009-2010

8 VIII (J,P), VII (RK) [15] Steel niet. Vgl. o.a. Ex. 21:37-22:14; Ex. 22:20-26; Lev. 19: 9,10, 13; Lev. 25 WETBOEK VAN STRAFRECHT Artikel 310 Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 4 jaren of geldboete van de vierde categorie. BURGERLIJK WETBOEK Artikel 5:1 1.Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. 2.Het staat de eigenaar met uitsluiting van een ieder vrij van de zaak gebruik te maken, mits dit gebruik niet strijdt met rechten van anderen en de op wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht gegronde beperkingen daarbij in acht worden genomen. 3.De eigenaar van de zaak wordt, behoudens rechten van anderen, eigenaar van de afgescheiden vruchten. Eindhoven 2009-2010

9 IX (J,P) VIII (RK) [16] Leg over een ander geen vals getuigenis af. Vgl. ook Ex. 23: 1,2,7,8; Lev. 19: 11,12,16 WETBOEK VAN STRAFRECHT Artikel 207: 1 Hij die in de gevallen waarin een wettelijk voorschrift een verklaring onder ede vordert of daaraan rechtsgevolgen verbindt, mondeling of schriftelijk, persoonlijk of door een bijzonder daartoe gemachtigde, opzettelijk een valse verklaring onder ede aflegt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vierde categorie. Artikel 262:1 Hij die het misdrijf van smaad of smaadschrift pleegt, wetende dat het te last gelegde feit in strijd met de waarheid is, wordt, als schuldig aan laster, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaren of geldboete van de vierde categorie. Eindhoven 2009-2010

10 Samenvatting: Matt. 22: 35-40. Zie Deut. 6:5 en Lev. 19: 18 X (J,P), IX EN X (RK) [17] Zet uw zinnen niet op het huis van een ander, en evenmin op zijn vrouw, op zijn slaaf, zijn slavin, zijn rund of zijn ezel, of wat hem ook maar toebehoort.' Vgl. Joz 7:21; Matt. 5: 27,28 Samenvatting: Matt. 22: 35-40. Zie Deut. 6:5 en Lev. 19: 18 Eindhoven 2009-2010