PROBLEMATIEK: Financiering van het Hoger Onderwijs K. Debackere, K.U.Leuven 1

INTRODUCTIE: CONTEXT & AANDACHTSPUNTEN 2

CONTEXT • Internationale normen en ambities: – 2% BBPR naar HO (OESO), vandaag 1,29% waarvan 0,39% HERD (O&O uitgaven Hoger Onderwijs) – 3% BBPR naar O&O (EU), vandaag 2,03% • Financiering HO in Vlaanderen: – 1 geparametriseerd model: duidelijk & transparant, resultaatsgedreven, competitief – 3 deelenveloppes 3

CONTEXT • Financieringsmodel HO in Vlaanderen: – Drie deelenveloppes (professioneel, academiserend, universiteit) – Parametrisatie op basis van onderwijs- en onderzoeksparameters – Opgebouwd uit sokkel(s) en variabele component(en) – Kenmerken: • Basis van onderwijsparametrisatie voor alle deelenveloppes is het financieringspunt = studiepunt X OBE-waarde X weging voor decretale aandachtspunten (beursstudent, functiebeperkingen, werkstudent) --- belangrijk is de convergerende EUR-waarde van het financieringspunt in elke deelenveloppe • Deelenveloppes hogescholen: parametrisatie op basis van onderwijsvariabelen (input, output, diploma) • Deelenveloppe academiserend: aanvulling door extra academiseringsmiddelen (30 mio EUR) • Deelenveloppe universiteiten: 55% onderwijsgerelateerd (input, output, diploma’s) en 45% onderzoeksgerelateerd (associatiediploma’s, doctoraten, publicaties, citaties en diversiteit & mobiliteit) 4

UITDAGING (Commissie Soete) NA ACADEMISERING EN ACCREDITATIE • Uitgangspunt basisgegevens --- te ajusteren voor indexatie e.a. --- “letterlijk” uit Commissie Soete • (SOWun+VOWun)/(SOZun+VOZun)= 55/45 – SOW = 100M • P: 54M • A: 18M • U: 28M – VOWp = 359M – VOWa = 157M – VOWu = 314M – SOZu = 105M – VOZu = 176M • Vanuit perspectief van gelijkberechtiging moet de structuur van de universitaire deelenveloppe ook gelden voor de middelen die ter beschikking komen van de geacademiseerde hogeschoolopleidingen (die dan universitair zullen zijn) --- bijgevolg een eenvoudige “regel van 3” 5

1 e MACRO UITDAGING: DE 55 – 45 VERHOUDING • Academiserend  Universiteit • Academiserend op basis van deze data: 157M + 18M = 175M • /0.55  318M of een delta van 143M • Indien gelieerd aan de waarde van het FP: – P: 49.5 EUR – A: 55.6 EUR – U: 53.3 EUR – Gem.: 52.8 EUR • /.55 * (55.6/53.3)  305M of een delta van 130M, of rekening houdend met 30 M academiseringsmiddelen, nog een tekort van 100M voor het gelijkleggen van de lat langs de universiteitskant 6

ANDERE MACRO UITDAGINGEN • Professioneel onderwijs én de “huidige” universiteit niet uit het oog verliezen • Indexatie van de enveloppe correct toepassen • Klikmechanisme (in + EN in -) voor de enveloppes correct toepassen • BTW-problematiek tussen instellingen van HO aanpakken (i.e. BTW-neutraal maken) • Optimalisatie en rationalisatie blijvend steunen --- waarvan de financiële impact alsdusdanig moeilijk te becijferen valt --- en waarvan gesteld is dat dit niet om een besparing kan gaan 7

INSTELLINGSUITDAGINGEN • Leefbaarheid van de instellingen na integratie roept vragen op naar specifieke aanpassingen van het huidig financieringsmodel, in het bijzonder: – De problematiek van de onderwijssokkel (niet- lineariteit, wegens ondergrens van momenteel 90K stptn en bovengrens van 720K stptn) – Het variabel onderwijsdeel (en de OBE-waarde?) van geïntegreerde opleidingen, maar … de waarde van het finnacieringspunt is hierbij eigenlijk meest cruciaal – Onderzoeksparametrisatie en profilering? 8

DE BELOOFDE ?10%? • Assumptie: 10% stijging van de enveloppe; afgerond 130 mio EUR aan de enveloppewaarde vandaag: – Pro rata tussen de (2) deelenveloppes: 45 mio EUR professioneel / 85 mio EUR universitair --- het professioneel onderwijs moet zijn rechtmatig deel krijgen! – Daarnaast zijn er de 30 mio EUR academiseringsmiddelen die toegevoegd zouden worden aan de universiteitsenveloppe (maar wel nodig blijven voor de geacademiseerde opleidingen) – Dit betekent bijgevolg dat de universiteit de toename van haar deelenveloppe volledig ter beschikking stelt van de integrerende opleidingen … draagvlak?! • Assumptie: indien 90 mio EUR stijging, cfr. tabel Green paper Dirk Van Damme, dan verandert dit plaatje uiteraard neerwaarts! … en daarin wordt de problematiek van de “huidige” universiteiten niet belicht … 9

DE BELOOFDE STIJGING • Stijging is aanvullend aan klik en indexering! • Uiteraard niet in 1 keer --- maw. een “meer- legislaturen” groeipad is aangewezen, cfr. Nota bijgevoegd aan deze presentatie • Green paper Dirk Van Damme zegt niets over de financiële noden aan universiteitskant & wil dit “oplossen” via het BOF! • Echter: onderzoeksstroom (BOF) gescheiden houden van de basisfinanciering --- zoniet dreigt men de ondertussen ontstane en steeds positief geëvalueerde dynamiek van het onderzoeksbeleid aan de universiteiten te ondergraven! 10

BIJKOMEND: VERDER BEGIN VAN ANTWOORD OP GESTELDE VRAGEN 11

GESTELDE VRAGEN • Te academiseren opleidingen: – Aanwending van academiseringsmiddelen: vandaag vooral het “kopen” van onderzoekstijd van OP-leden + het investeren in nieuwe doctoraten – Aangroei van “onderzoekscomponent” in de basisfinanciering is een absolute noodzaak, cfr. eerder aangehaalde elementen • Professionele opleidingen: – Versterking van PWO-middelen op basis van een duidelijke visie op de inschakeling langsheen de innovatieketen – Kruisfinancieringen komen voor tussen professioneel en academiserend, doch dit vereist gedetailleerde cost-accounting benadering & dient opgelost via medebestuursformules – Wegens overdracht van academiserende opleidingen, stelt zich voor (bepaalde) instellingen heel acuut een sokkelproblematiek (i.e. onderwijssokkel) waardoor er aanpassingen aan het financieringsdecreet nodig zijn om hun leefbaarheid te garanderen 12

GESTELDE VRAGEN • Werkingstoelagen universiteiten: – Problematiek van het ZAP-kader op werking … er moet de komende jaren iets gebeuren, bvb. door BOFZAP niet volledig meer te moeten overnemen na 10 jaar – Werkingstoelagen staan momententeel voor ruim minder dan 50% van de totale universiteitsbegrotingen … bijgevolg, het variabel, projectgedreven deel (waarop onvoldoende overhead kan geheven worden) is heel groot geworden om structureel te dragen op basis van het vaste ZAP-kader via de werkingstoelage – Nood aan investeringsbeleid … de huidige investeringskredieten dekken ongeveer 25% van de investeringsuitgaven – Rationalisatie en optimalisatie zijn een belangrijk aandachtspunt en vereisen een aangepast financieringskader … momenteel zijn er in het decreet zekere mogelijkheden voorzien • Personeelskost: – Extra personeelskost ontstaat door de invoering van de onderzoekscomponent, meer bepaald & kort door de bocht: 1 OP-lid wordt naar de toekomst toe 2 ZAP-leden (wegens de 55/45 verhouding) – Extra personeelskost ontstaat ook wanneer het ATP-kader wordt overgenomen, gelet op de pensioenproblematiek die zich stelt voor de vrije instellingen • Brussel: – Een Brusselnorm is wenselijk, bvb. aan de hand van een gegarandeerd financieringsminimum dat aldus rekening houdt met de structurele meerkost eigen aan de Brusselse context 13

VAN HARTE DANK 14