Diederik Schönau Cultuurdag voor onderwijs 8 november 2012 Ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling en creativiteit in de beeldende vakken Diederik Schönau Cultuurdag voor onderwijs 8 november 2012

Uw meest recente opdracht Wat was de laatste opdracht die u aan uw leerlingen heeft gegeven? Waarover ging de opdracht? Wat moesten leerlingen doen?

Uw meest recente opdracht Wat: Voorstelling, thema, symbolen en conventies Hoe: Materialen, technieken, instrumenten Aspecten van vormgeving

Uw meest recente opdracht Heeft u het werk beoordeeld? Hanteerde u criteria voor de beoordeling? Kenden de leerlingen deze criteria? Vond u deze opdracht stimulerend voor de creativiteit? Zo ja: waarom?

Creativiteit Creativiteit ontstaat binnen de context van een domein (discipline of cultureel symboolsysteem) een veld van deskundigen die functioneren als poortwachter en de persoon die binnen het domein een door het veld erkende vernieuwing tot stand brengt. Csikszentmihalyi, 1996

Creativiteit in het kunstonderwijs Domeinspecifiek Beeldende kunsten Muziek Dans Drama Film ….

Creativiteit in het kunstonderwijs Het veld van deskundigen Kunstenaars Kunstdocenten Kunsttheoretici Kunstcritici Persoon die iets ‘nieuws’ maakt

Creativiteit in het kunstonderwijs Het veld van deskundigen Kunstenaars Kunstdocenten Kunsttheoretici Kunstcritici Persoon die iets ‘nieuws’ maakt: leerling

Creativiteit De leerling is geen kunstenaar De leerling kan zich symboolsystemen eigen maken Symboolsysteem als middel om vorm te geven aan inhoud Voorstelling, thema, symbolen en conventies Materialen, technieken en instrumenten Aspecten van vormgeving

Creativiteit en onderwijs Kunsteducatie als schoolvak legt de basis voor een disciplinaire scholing Legt een relatie met de rol van de kunsten in de maatschappij Leert leerlingen hun eigen keuzes te maken die aansluiten bij wat hen beweegt

Waarom beoordelen? Als de maatschappij het belangrijk vindt dat er in het funderend onderwijs tijd wordt besteed aan de kunsteducatie, dan moet je helder zijn over je doelen en willen weten in hoeverre je die doelen hebt bereikt.

Waarom ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling? Wie in de kunsten iets wil leren zal artistieke vaardigheden moeten ontwikkelen om vorm te kunnen geven aan ideeën, gevoelens en ervaringen. Omdat deze in de meeste gevallen persoonlijk en uniek zijn, zal de lerende zelf zijn of haar belangrijkste criticus moeten worden.

Leren jezelf te verbeteren In hoeverre ben ik geslaagd in wat ik gedaan heb? Wat zou ik beter kunnen of willen doen? Wat wordt mijn volgende stap of werk?

Ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling opdrachten worden uitgekozen om de vaardigheden van de leerling te vergroten de leerling neemt de leiding in de beslissing wat zij of hij hierna gaat doen deze beslissing wordt (deels) bepaald door de ambitie om bepaalde vaardigheden te verbeteren

Ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling de leerling neemt het voortouw in de beoordeling van haar of zijn eigen werk aan de hand van criteria die zij of hij zelf heeft gekozen die zijn gespecificeerd voordat de leerling aan de slag is gegaan en vindt plaats in aanwezigheid van docent (en klasgenoten)

Ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling Rol van de docent: begeleiden van de leerling in zijn of haar keuzes zorgen voor een voorbereide omgeving leerlingen op verzoek instrueren of helpen suggesties doen tijdens het werkproces van de leerling voorkomen dat de leerling volledig vastloopt het werkproces en het resultaat beoordelen

Ontwikkelingsgericht leren Belangrijkste kenmerken praktijkwerk: vormgeven aan betekenis onderwerp / voorstelling materialen en technieken aspecten van de vormgeving in sociale context (maatschappij, geschiedenis) in artistieke context (kunsttheorie, kunstgeschiedenis) leidt tot werk met inhoud

Beoordeling Beoordeling van het resultaat: gebaseerd op de aandachtspunten en keuzes van de kandidaat effectief gebruik: aansluiten van het resultaat bij de uitgangspunten of doelstellingen wat kan of moet ik verbeteren? praktijk onderzoek van context volgende stap: wat ga ik nu doen?

Beoordeling Aanvullende aspecten: beoordeling door de docent beoordeling door klasgenoten praten over proces en context contextgericht onderzoek door groep verbeteren van technische vaardigheden bijsturing door docent

Voorbeeld van een goede praktijk Eindexamens beeldende vakken vmbo: circa 15-16 jaar centraal praktisch examen in vier beeldende vakken: audiovisuele vormgeving textiele werkvormen handenarbeid tekenen

Opzet van het VMBO examen Examenmateriaal: een magazine met instructies, voorbeelden en suggesties een opgavenboekje met richtlijnen ten aanzien van het werkproces en een tijdlijn een beoordelingsschema voor de examinator (de eigen docent van de leerling en een collega/tweede corrector) authenticiteitsverklaring, proces-verbaal, docentinstructies

Opdracht Kenmerken: onderwerpen: relatie met actualiteit, realistisch, herkenbaar werkwoorden, omgevingen, sferen, voorbeelden van kunstenaars interpretatie leerling: idee, sfeer, effect onderzoeksgericht proces : 50% werkstuk: 50%

De opzet van het VMBO examen Gestructureerd proces: oriënteren 1 les beeldend onderzoeken 2 lessen vaststellen ontwerp 10 minuten uitvoeren werkstuk 10 lessen analyseren en evalueren 1 les presenteren 15 minuten

De opzet van het VMBO examen Gestructureerd proces: oriënteren 0 - 4 punten beeldend onderzoeken 0 – 9 punten vaststellen ontwerp 0 – 2 punten uitvoeren werkstuk 0 – 25 punten analyseren en evalueren 0 – 7 punten presenteren 0 – 3 punten