Charlotte googelt

Het internet en zijn gevaren Groepswerk voor het vak: ‘Didactiek gedrags- en maatschappijwetenschappen’ Deelnemers: - Lydwin Bulckens (SLO Pedagogie) - Kristof Cooreman (SLO Economie) - Stéphanie De Bruyne (SLO Pedagogie) - Charlotte Deseins (SLO Pol & Soc ) - Sara De Vos (SLO Pedagogie ) - Daphne Steenbeke (SLO Psychologie) - Lise Verschraegen (SLO Pol & Soc)

Voorstelling van de school Sint-Lievenscollege te Gent 930 leerlingen 27 studierichtingen Katholieke school Deel van de scholengemeenschap Edith Stein

Voorstelling van de school Werking rond VOETen Projecten vanuit werkgroepen Projecten vanuit leerkrachten VOETen-coördinator op de school Administratie Motiveert leerkrachten Controleert

Voorstelling van de school Schooltype C + Projecten per jaar + Aan vakken gebonden + Extra uitstappen + Samenwerking met andere organisaties Klasniveau: weinig info, terugkerende evaluatievormen Weinig betrekking van ouders Weinig betrokkenheid van leerlingen

Implementatie: klasniveau 3 pijlers INFORMEREN (Child Focus: plagen vs pesten, rollenspel, ..) EMOTIES BESPREEKBAAR MAKEN (VlinderNET) OUDERBETROKKENHEID (informatiebrochure ouders)

Een spel van vzw Zinloos Geweld met steun van VlinderNET (2011) Informatief spel over cyberpesten en veilig internet medewerking en het advies van Communicatiehuis Magelaan, Clicksafe (het Europees veiligheids- en expertisecentrum voor veilig internet), Netlog, pedagogen, leerkrachten lager en secundair onderwijs en vrijwilligers van de vzw. Een spel van vzw Zinloos Geweld met steun van

VlinderNET: achtergrond Cyberpesten is OOK een vorm van zinloos geweld! Laagdrempelig Bovenop andere pesterijen Dezelfde (groeps)dynamiek Complex!  totaalaanpak vereist! Onderschat actueel thema! 75 % van de leerkrachten gaf de nood aan educatief materiaal aan! Waarom heeft vzw Zinloos Geweld dit spel ontwikkeld? VRAAG: wat is cyberpesten? (alle vormen van pesterijen die beroep doen op ICT om slachtoffers lastig te vallen, te bedreigen, te beledigen. Via mail, sms, mms, chat, gastenboeken op websites en blogs en progielen op sociale netwerken, you tube, instant messaging, ... Cyberpesten heeft een hele lage drempel en komt bovenop andere pesterijen. Cyberpesten vertoont dezelfde (groeps)dynamiek en is een complex sociaal probleem dat een totaalaanpak vraagt met aandacht van en voor alle schoolbetrokkenen (van leerlingen en leerkrachten en directie tot en met ouders). Deze aanpak vraagt veel energie maar alleen een volgehouden inspanning en sensibilisering kan tot een goed resultaat leiden. Want betere schoolprestaties = minder agressie = meer schoolplezier = beter schoolklimaat = afname onveiligheidsgevoelens. Cyberpesten onder jongeren is een nog steeds danig onderschat actueel thema, pijnlijk bevestigd door de recente zelfmoorden van een aantal Vlaamse jongeren. Het spel beantwoordt ook aan de vraag van ruim 75% van de leerkrachten om educatief materiaal over dit thema te bekomen.

VlinderNET: achtergrond 2 vaststellingen door de ontwikkelaars 70% van de tienjarigen heeft een Facebookprofiel volwassenen worden door middelbare scholieren niet altijd als eerste vertrouwenspersoon vermeld omdat ze 'nooit tijd hebben om te luisteren' of 'hen niet au sérieux nemen' Waarom heeft vzw Zinloos Geweld dit spel ontwikkeld?

VlinderNET: concept Doel: praten over cyberpesten en veilig internet + verwoorden gevoelens en behoeften daarover via situatiekaarten en een gevoelskaart Dobbelsteenspel Aandacht voor ≠ vormen van cyberpesten Handleiding LK met: Vragen om gesprek te stimuleren of leerlingen de situatie vanuit andere invalshoeken te laten bekijken. Tips en verwijzingen naar websites VlinderNET biedt jongeren van 10 tot 15 jaar een speelse invalshoek om te praten over cyberpesten en veilig internet. Het spel laat hen aan de hand van situatiekaarten en een gevoelskaart van gedachten wisselen over cyberpesten en in het bijzonder over de gevoelens die ze daarbij ervaren. Het spel besteedt aandacht aan verschillende vormen van cyberpesten. De kern van ‘VlinderNET’ bestaat uit 15 tekeningen. Iedere tekening beeldt een situatie uit die ofwel met cyberpesten ofwel met veiligheid heeft te maken. De spelers krijgen de kans om hun gevoelens te uiten, om van gedachten te wisselen over de tekeningen die de spelbegeleider hen voorlegt. Om het gesprek te stimuleren en de spelers de afgebeelde situatie uit een andere invalshoek te laten bekijken, heeft de spelbegeleider per tekening een aantal vragen voor handen die hij aan de spelers kan stellen. Die vragen staan samen met allerhande tips en verwijzingen naar verschillende interessante website's in een bijgevoegde handleiding. Tussen de besprekingen in spelen de deelnemers een dobbelsteenspel.

VlinderNET: praktisch Aantal deelnemers: 3 tot 30 spelers Maximum 6 spelers per groep Duur: 1 à 2 lesuren (spel + bespreking) 2-3 situaties maximum! Doelgroep: 10-15 jaar Kostprijs: 35€ of gratis te ontlenen bij Kleur Bekennen! Het eerste én enige informatieve spel voor deze thematiek! Spelregels: aantal kleine aanpassingen. Spelregels aangepast: normaal schuift winnaar meteen door en mag enkel hij/zij aangeven welk gevoel er heerst bij de SK op de gevoelskaart!!

VlinderNET: actie!

VlinderNET: Voor- en nadelen

VlinderNET: voordelen Focus op emoties Aandacht voor verschillende vormen van cyberpesten Mogelijkheid om gedachten uit te wisselen Aandacht voor gevaren van het internet Discussies met leeftijdsgenoten Taboesfeer doorbreken Tips voor veilig internetgebruik Duidelijk werkmateriaal Jongeren helpen elkaar Advies en ondersteuning Verrassingseffect en doorschuifsysteem

VlinderNET: nadelen Leeftijdsgrens Focus op emoties (cfr. leeftijdsgrens) Nood aan begeleiding (cfr. risico van haantje de voorste) Geen focus op hulpkanalen in het spel Gebrek aan een eindproduct

Implementatie: schoolniveau Sensibiliseren ouders en leerkrachten Vorming Childfocus Opstarten werkgroep Waarom Wie Taken Draaiboek Discussie Visie en missie Themadag voor de leerlingen

Suggesties en alternatieven Stap 1: Bepaal de beginsituatie! Enquête afnemen (zoals wij) Pesttest : http://www.voo.nl/pesten/demo_pesttest.html Mankement aan de programma’s: veilig internetgebruik bij de leerkracht zelf! Nodig voor de bepaling van het programma. Zijn de leerlingen zich nog niet bewust van de problematiek rond cyberpesten, dan moeten ze eerst bewust gemaakt worden en moeten we met dat topic starten. Zijn ze zich hier wel al van bewust, dan kunnen we dit overslaan. Voordeel aan pesttest: goed beeld over de beginsituatie Nadeel: kost 150 € Het is als leerkracht belangrijk om zelf goed te weten hoe het internet werkt en wat de recentste ontwikkelingen vooraleer je met de leerlingen kan werken omtrent cyberpesten. Tweedelig: Juridische kant van de zaak (privacy, cyberpesten, wetgeving, procedures,...) en bijbrengen van nettiquette

Suggesties en alternatieven

Suggesties en alternatieven EHBI Posters rondhangen op school met tips voor leerkrachten, ouders, Slachtoffers… Tips voor leerlingen: bewaar bewijs, geef nooit je passwoord door, blokkeer de afzender van pestboodschappen… Tips voor ouders: plaats de computer in huis op een controleerbare plaats, informeer u, doe aangifte bij ernstige gevallen,… Tips voor leerkrachten: kader cyberpesten binnen de algemene pestproblematiek, toon interesse voor wat leerlingen op internet doen,…

Suggesties en alternatieven Andere werkvormen: Film: “Cyberbully” Het cyberpestcontract Boek: Misleid (Vereijken, A., 2010) Spel: cyberpestpraatspel, Ssstt! Een geheim!!! Lespakket: cyberpesten, who cares? Cyberbully: Film dat de situatie van een schetst van een 17 jarig slachtoffer van cyberpesten. Informatieve film dat ook heel wat tips meegeeft. Cyberpestcontract: Leerlingen zoeken 5 afspraken rond internetgebruik voor zichzelf, dan bespreken ze deze in groep en kiezen ze 5 groepsafspraken, en dan uiteindelijk moeten ze met heel de klas tot 5 klasafspraken komen. Boek: misleid door Anja Vereijken. Gaat een cyberpester dat uiteindelijk zelf het slachtoffer wordt van pestgedrag. Spellen: cyberpraatspel en Ssstt! Een geheim!!! Gaan leerlingen op een speelse manier rond cyberpesten laten werken. Lespakket bevat leuke en actieve werkvormen, maar moet volgens ons eerst aangepast worden vooraleer het opnieuw bruikbaar is (te oud, van toepassing op de Nederlandse wet,…)

Suggesties en alternatieven Evaluatie van het eigen schoolbeleid: Is jouw school cybersafe? Een nationaal beleid rond cyberpesten Heel wat leerrijke links: zie onze wiki! (Lesmateriaal, documentatie, tips voor veilig ICT-gebruik op school,…) Is jouw school cybersafe is een gratis vragenlijst voor scholen om na te gaan of hun schoolbeleid en infrastructuur voldoen aan de basisvereisten voor veilig ICT-gebruik. Zo kunnen de zwakke plekken nagegaan worden Een nationaal beleid rond cyberpesten bestaat nog niet in België. In Nederland staat dit wel omvat in hun nationaal onderwijsprotocol tegen pesten. Geeft scholen een handreiking om een beleid te ontwikkelen dat pesten aanpakt. Dit is een brochure en kost 5.5 €

Welke conclusie(s) trekken jullie hieruit?

Het beste wapen tegen cyberpesten zijn weerbare kinderen.. Conclusie Het beste wapen tegen cyberpesten zijn weerbare kinderen.. Hoe kinderen weerbaar krijgen? Veel erover praten in de klas (LK en directie moeten geïnformeerd zijn!!) en buiten de klas (ouders moeten ook geïnformeerd zijn!!). Hoe meer erover gepraat wordt, hoe meer de taboesfeer doorbroken wordt en hoe sneller er melding zal gemaakt wordt van internetmisbruik en cyberpesten.

Het Sint-Lievenscollege: Dankwoord Deze opdracht had geen succes geweest zonder volgende personen: Het Sint-Lievenscollege: de directie, leerkrachten en leerlingen uit het vierde jaar (onderzochte school) Hilde Deproost (graad- en VOETcoördinator bij SLC) Prof. Isabel Rots (verantwoordelijk lesgever)