Het Noorse schoolsysteem Skole i Norge Het Noorse schoolsysteem Jeroen Rensen S1011900

Schoolsysteem Het Noorse onderwijsbeleid is gebaseerd op het principe dat alle leden van de samenleving evenveel recht hebben op onderwijs, ongeacht hun sociale en culturele achtergrond en waar zij ook wonen in Noorwegen. De scholen hebben tot doel kennis en cultuur over te dragen, sociale mobiliteit te bevorderen en iedereen een basis te bieden voor een leven van welzijn en overvloed.

Het onderwijs aan Noorse scholen moet worden afgestemd op het niveau en de vaardigheden van de individuele leerling. Speciaal onderwijs is beschikbaar voor personen met een handicap of voor mensen die om andere redenen niet kunnen deelnemen aan het reguliere onderwijs. Het Noorse onderwijsbeleid verplicht scholen om rekening te houden met de specifieke behoeftes van anderstalige leerlingen, opdat zij beter in staat zullen zijn om succesvol deel te nemen aan het voortgezet en hoger onderwijs.

De leerplicht in Noorwegen bedraagt tien jaar en bestaat uit basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs en bovenbouw voortgezet onderwijs. Het hoger onderwijs bestaat uit onderwijsprogramma’s aan het hoger beroepsonderwijs en de universiteit. Deelname aan deze programma’s is normaal gesproken alleen mogelijk na het voltooien van de driejarige bovenbouw van het voortgezet onderwijs.

Voor- en naschoolse opvang Voor- en naschoolse opvang Alle Noorse gemeenten zijn verplicht om mogelijkheden voor voor- en naschoolse opvang van kinderen van klas 1-4 te bieden. Deze regelingen moeten ruimte bieden voor spel en deelname aan culturele en recreatieve activiteiten aangepast aan de leeftijd, lichamelijke vermogens en interesses van de kinderen. In de programma’s moet bovendien rekening worden gehouden met de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen met een handicap.

Basisonderwijs Noorwegen heeft ongeveer 3.250 scholen voor het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs, met in totaal ongeveer 620.000 leerlingen. De leerplicht in Noorwegen bedraagt tien jaar en kinderen beginnen op zesjarige leeftijd op school. Het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn gebaseerd op het principe van gelijkwaardig en individueel afgestemd onderwijs voor iedereen, in een schoolsysteem met een gemeenschappelijk leerplan. Alle kinderen en jongeren moeten een basiskennis verwerven op het gebied van de gemeenschappelijke cultuur, kennis en waarden.

Leerplan In de leerplichtwet en het nationale leerplan vindt men de algemene doelstellingen en de principes voor het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs in Noorwegen. Vakken die worden onderwezen op de Noorse basisscholen en onderbouwscholen voor voortgezet onderwijs zijn: Kennis van het christendom en religieuze en ethische vorming Noors Wiskunde Maatschappijvakken (aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer) Kunst en handvaardigheid Kennis van de natuur Engels Een vreemde taal/taalverdieping (onderbouw voortgezet onderwijs) Muziek Voeding en gezondheid Lichamelijke opvoeding Een keuzevak (onderbouw voortgezet onderwijs)

Bovenbouw Voortgezet Onderwijs De bovenbouw van het voortgezet onderwijs omvat alle opleidingen op de niveaus tussen de onderbouw van het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs. Een in 1994 ingevoerde wet geeft iedereen tussen de 16 en 19 jaar recht op drie jaar onderwijs in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs met als einddoel toelating tot het hoger onderwijs, een vak- of beroepsopleiding of een lagere opleiding. Iedereen heeft recht op een plek op een van de drie gekozen opleidingen die op het inschrijfformulier zijn aangegeven en op twee vervolgjaren binnen dezelfde studierichting. Leerlingen met speciale leerbehoeften hebben het recht om twee jaar langer over hun opleiding in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs te doen om hun opleidingsdoelen te halen.

Speciale zorg De scholen in Noorwegen moeten voor elk kind een individueel arbeidsplan maken/hebben. De kinderen die de extra tijd, werk en creativiteit van de leraren nodig hebben, zijn de kinderen die in Nederland op een school voor speciaal onderwijs zouden zitten. Via specialisten en hun rapporten over deze kinderen (diagnose) hebben deze kinderen officiële rechten.

Speciaal onderwijs Door het principe van alle kinderen hebben hun eigen programma, zijn er weinig kinderen die gebruik maken van speciaal onderwijs. Scholen voor speciaal onderwijs zijn er wel, maar zijn vooral gericht op wat in Nederland cluster 3 leerlingen zijn, kinderen met zware lichamelijke of geestelijke beperkingen. In geheel Noorwegen zijn er 34 scholen voor speciaal onderwijs.

Speciaal onderwijs Door het principe van alle kinderen hebben hun eigen programma, zijn er weinig kinderen die gebruik maken van speciaal onderwijs. Scholen voor speciaal onderwijs zijn er wel, maar zijn zeer gespecialiseerd. In geheel Noorwegen zijn er 34 scholen voor speciaal onderwijs voor de leeftijdsgroep 3 t/m 20 jarigen. De helft hiervan wordt door de landelijke overheid georganiseerd, de andere helft door de lokale overheden. Kinderen in het speciaal onderwijs krijgen ook thuisbegeleiding voor ouders.

Situatie in Nederland Nederland kent een ander systeem om het onderwijs vorm te geven. Het Nederlandse onderwijsstelsel bestaat uit 4 sectoren: het primair onderwijs (po), het voortgezet onderwijs (vo), het beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (bve) en het hoger onderwijs (ho). Kinderen zijn in Nederland leerplichtig vanaf vijf jaar, maar meestal gaan ze al eerder naar school. Het po bereidt kinderen voor op het vo.

Situatie in Nederland Op gemiddeld 12-jarige leeftijd gaan kinderen naar het vo. Binnen het vo gaan leerlingen naar het vmbo, havo of vwo. Kinderen die extra zorg en aandacht nodig hebben kunnen ook naar het praktijkonderwijs (pro) of het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Met een diploma van het voortgezet onderwijs op zak zetten jongeren gemiddeld op hun zeventiende of achttiende de volgende stap. Dit varieert van allerlei beroepsopleidingen op mbo- of hbo-niveau, tot een groot aantal studierichtingen aan de universiteit.

Situatie in Nederland

Verschillen met Nederland Noorwegen Nederland Individueel programma per leerling Leerling gericht onderwijs Leerlingen blijven binnen de school School verantwoordelijk voor het onderwijs aan alle leerlingen Algemeen lesplan is maatgevend Lesstof gericht onderwijs Scholen voor speciaal onderwijs in elke regio Ouders verantwoordelijk voor onderwijs en keuzes

Verschillen met Nederland Noorwegen Nederland Geldstromen rechtstreeks naar het onderwijs Lange basisvorming tot 16 jaar Tot 18 jaar deel programma voor iedereen gelijk 34 scholen voor speciaal onderwijs Geldstromen niet alleen naar scholen maar ook via ouders (rugzakje ,PGB etc.) Basisvorming tot 14 jaar Na basisschool splitsing in niveau groepen op aparte scholingslijnen. ± 160 scholen voor speciaal onderwijs

Verschillen met Nederland Noorwegen Nederland

Verschillen in cijfers Noorwegen Nederland 5 miljoen inwoners 2,1% leerlingen gaat naar een vorm van speciaal onderwijs 16 miljoen inwoners 5% leerlingen in PO gaat naar een vorm van speciaal onderwijs In VO is dit 17,3%

Verschillen in cijfers Noorwegen Nederland 8 scholen cluster 1 11 scholen cluster 2 15 scholen cluster 3 en 4 ± 25 scholen cluster 1 ± 45 scholen cluster 2 ± 11 scholen cluster 3 ± 80 scholen cluster 4

Conclusies Noorwegen differentieert meer individueel binnen de school (adaptief) Langere basisvorming voor alle leerlingen Leerlingen maken gebruik van eigen mogelijkheden en keuzes. School verantwoordelijkheid. Minder leerlingen in speciaal onderwijs. Speciaal onderwijs is specialistisch voor kinderen met zware problematieken. En hulp in de thuissituatie. Vanuit de huidige onderwijsontwikkelingen kunnen we een voorbeeld nemen aan Noorwegen (adaptief onderwijs, scenario onderwijs etc.)