Project ‘Build up skills’ Anticiperen op nieuwe kennis en vaardigheden van vakmensen in 2020 op het gebied van duurzame energie Joep Jansen, Hoofd Beleid & Onderzoek Fundeon

Build Up Skills De context van dit project zijn trends & ontwikkelingen in de bouw en in de maatschappij Eerst een schets van de context

Aantallen studenten MBO Bouw Aantal studenten met 40% gedaald in 5 jaar, bbl met 60% gezakt

Ontwikkeling leerlingen VMBO

Aantal leerlingen vmbo 3 en 4 techniek en bouwbreed en BWI Bron: DUO bewerkt door Fundeon ¹ Voorlopig

Bouwproductie 2008-2018 Mld €, prijzen 2012

Werkgelegenheid in de brede bouw

Trends richting 2020 Informatisering Revolutie bezig op terrein informatica 95% huishoudens op internet meer mobieltjes dan Nederlanders, apps > snelle opkomst social media gebruik Big Data stijgt explosief (Big Brother) In de komende 20 jaar verdwijnt 43% van de huidige banen

Trends richting 2020 Sociaal-culturele trends: Veel aandacht voor duurzaamheid: energieneutrale nieuwbouw renovatie bestaande woningbouw Ontgroening en vergrijzing -minder jongeren, meer ouderen Flexibilisering van de arbeidsmarkt -nu al 25% flexibel, op naar 40%?

Trends richting 2020

Technologische trends ICT ontwikkeling zet door Bouw Informatie Model (BIM) I pads op de bouwplaats, augmented reality, introductie 3d printers Innovatie/vernieuwing bouwmaterialen (oa door eisen EU/Energieakkoord inzake duurzaamheid Verdere standaardisering processen op de bouwplaats (oa door groei prefab)

Trends richting 2020 http://www.youtube.com/watch?v=5ZuukXXEFPg De toekomst van het bouwen is dichterbij als we denken!! Een nieuwe en zeer grote 3d-printer kan binnen 24 uur een heel huis bouwen. Dit zou naast sneller ook nog eens goedkoper zijn.   Het grote apparaat heeft een speciale spuitmond die aan een portaalkraan is vastgemaakt. De spuitmond kan beton 3d-printen waarmee op basis van een computermodel een huis kan worden gebouwd. Het apparaat zou door verschillende manieren van 3d-printen ook leidingen voor elektra, water en airconditioning kunnen toevoegen. Andere onderdelen van het apparaat zouden bijvoorbeeld een dak kunnen leggen. http://www.youtube.com/watch?v=5ZuukXXEFPg

Project ‘De Stroomversnelling” Juni 2013: afspraken tussen 4 grote bouwers en 6 woningcorporaties over verduurzamen van 111.000 huurwoningen Experimentele-industriële bouwmethode Van label D naar label A of B Financiering ‘kostenneutraal’ voor bewoner, investering via energierekening verhalen

De stroomversnelling Voorbeeld financiering: stel energierekening nu € 200 per maand benodigde investering verduurzaming kost € 20.000 energielasten na investering € 50 per maand woningcorporatie financiert investering en vraagt bewoner € 180 per maand te betalen Win-win voor bewoner, corporatie en maatschappij. Nadenken over deze constructie voor particulieren

Verduurzaming woningbouw

Wat betekent dit voor de competenties van de toekomstige werknemers? Technische vaardigheden blijven belangrijk, ondanks niveauverschillen Door flexibilisering worden ook ondernemersvaardigheden belangrijk Samenwerken op de bouwplaats belangrijk: meer communiceren, teamwork Kwaliteitsaspecten belangrijker Grotere diversiteit aan initieel en post- initieel onderwijs (niet alleen bol/bbl)

Verandering op de bouwplaats Metselaar (huidig profiel)   Nieuwbouw Herstel en Verbouw Onderhoud Monteur Prefab Metselaar Huidig Profiel + Soft Skills + Aanvullende technische vaardigheden (bv isoleren)   Nieuwbouw Herstel en Verbouw Onderhoud

Build Up Skills Binnen de context van de verduurzaming van de gebouwde omgeving is het project Build Up Skills gestart.

Uitgangspunten project Strenge Europese regelgeving inzake energiezuinig- en duurzaam bouwen vanaf 2020 Ambitie Nederland in Energieakkoord: in 2020 14% duurzame energie en 20% reductie CO2 Inschatting is dat om deze normen te halen er anders gebouwd zal moeten worden Doel van het project is om ervoor te zorgen dat er in 2020 voldoende geschoolde vaklieden zijn die dan direct inzetbaar zijn om met nieuwe methoden, technieken en materialen aan de slag te gaan

Vorm van het project Onderdeel van Intelligent Energy Europe (IEE), groot EU programma gericht op betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening Alle EU landen nemen deel en kunnen voor de uitvoering subsidie krijgen Per land een ‘consortium’ gevormd van dragende partijen, OTIB (O&O installatiesector) penvoerder In Nederland een samenwerkingsproject van Bouw- en Installatiesector

Consortium Fundeon, het kenniscentrum voor de bouw en infra; Kenteq, kennis- en adviescentrum voor technisch vakmanschap MBO Diensten, het innovatieve projectbureau MBO Diensten voert projecten uit in opdracht van o.a. de MBO Raad, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en mbo-scholen. Koninklijke Hibin richt zich enerzijds als brancheorganisatie voor de bouwmaterialenhandel op belangenbehartiging, advisering, cao en pensioenregelingen en anderzijds als servicecentrum op een aantal succesvolle diensten voor haar leden.

Scope Gebouwde omgeving [Renovatie & Nieuwbouw] 2012 - 2020 ‘Blue collar workers’ MBO niveau 1- 4 Bouwen en verbeteren thermische schil (gevels, daken, vloeren, fundering) Kiezen, installeren en inregelen nieuwe installaties Optimaliseren bestaande installaties Toezichthouders zowel bouwkundig als installatietechnisch Werkvoorbereiders, calculators, constructeurs, etc.

Verrichte activiteiten Status QUO onderzoek (2012) Verduurzaming geen vanzelfsprekend onderdeel bedrijfsvoering bouwbedrijven Bedrijven verwachten initiatief van opdrachtgever of overheid Gebrek aan samenwerking tussen disciplines in bouw- en installatiesector Initieel onderwijs nog niet bezig met verduurzaming, post-initieel mondjes-maat

Besparingen energie gebouwde omgeving Te besparen 145 Petajoule, dat is 30% van het totale besparingspotentieel van energie in Nederland is te behalen in de gebouwde omgeving.1 Het realiseren van dat potentieel levert veel kansen op voor bedrijven. Voor bouwbedrijven en aanverwante branches resulteert het in opdrachten en voor vastgoedeigenaren betekent het een verhoging van energie efficiëntie, kwaliteit en waarde van hun bezit. Verbeteringen in de energieprestaties van gebouwen zoals kantoren, woningen, winkels en distributiecentra brengen naast een lagere energierekening ook meer comfort, een hogere productiviteit van medewerkers, een beter imago en een lagere CO2 uitstoot met zich mee. Daarnaast heeft de overheid zich gecommitteerd aan gezamenlijke Europese afspraken om efficiënter met energie om te gaan (tabel 1). Dit alles maakt het essentieel dat er in alle vastgoedsegmenten binnen de gebouwde omgeving meer aandacht komt voor energie.

Verrichte activiteiten ‘Roadmap’ gemaakt om van nu tot 2020 te komen Accent op post-initieel onderwijs, omdat innovaties daar het eerste zichtbaar worden Doel is om de komende jaren tienduizenden bouwvakkers bij te scholen Nog scherper in beeld krijgen welke kennis en vaardigheden nodig zijn in 2020: voorlopig is het beeld als volgt:

Rol van Fundeon BCP+ onderzoek: welke specifieke kennis en vaardigheden nodig meer aandacht voor innovatie bij bestaande beroepen Vertalen van de nieuwe bcp’s naar zowel initieel als postinitieel onderwijs (sneller in onderwijs) Ontwikkelen van passend lesmateriaal interdisciplinair bouw/installatie naast techniek ook soft skills (communicatie) Mede-bewustmaking bedrijven over energienormen 2020 en mogelijkheden voor bij/opscholing (anticiperen ipv reageren)

Betekenis voor het VMBO Van belang om te onthouden: beroepen gaan veranderen: zowel breder als gespecialiseerder niet meer over volle breedte bouw meer integratie bouw- en installatie naast technische ook algemene vaardigheden belangrijk (soft skills) veranderingen gaan in hoog tempo, grote mate van flexibiliteit nodig

Hartelijk dank voor uw aandacht. Meer informatie: http://buildupskills