4. Hemelwatergebruik Kwis 1. Waarvoor kan hemelwater gebruikt worden? a)WC, was, schoonmaak en tuin b)Enkel voor het doorspoelen van toilet c)Alle huishoudelijke toepassingen

4. Hemelwatergebruik 2. Hoeveel leidingwater kunnen we in het huishouden vervangen door hemelwater? a)50% b)20% c)70%

Gemiddeld huishoudelijk waterverbruik [liter/dag/persoon] en hemelwatergebruik 50% vervangbaar door hemelwater 4. Hemelwatergebruik

Gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater Hemelwaterinstallatie bij woningen is verplicht bij: –bouwen/herbouwen > 75 m² (herbouwen = minder dan 60% van de buitenmuren behouden) –uitbreiding > 50 m². –Uitgezonderd: percelen < 3 are, rieten daken en groendaken Informeer je: gemeentelijke/provinciale verordening hemelwater kan strenger zijn dan de gewestelijke Volledige gewestelijke stedenbouwkundige verordening op Wetgeving HEMELWATERGEBRUIK

•Gemeentelijke subsidie: navragen bij gemeente (milieu- of technische dienst) •Gewestelijke subsidie: –indien gemeente samenwerkingsovereenkomst met Vlaams Gewest ondertekend heeft –aanvragen via gemeente –0,05 euro/liter putinhoud, met een max. van 375 euro per eengezinswoning –gewestelijke subsidie kan nooit hoger zijn dan de gemeentelijke Info en voorwaarden: Subsidie hemelwaterinstallatie

Voorbeeld kostprijs hemelwaterinstallatie voor een woning met 4 personen Gemiddelde jaarlijkse regenval België (VMM)700 – 800 mm/m² Gemiddelde hoeveelheid hemelwater per 1 m² dakoppervlakte op te vangen 560 liter Systeem met automatische bijvulling (aan pomp) en betonnen put met voorzieningen in deksel Put (met toevoerfilter, rustige toeloop, aanzuigfilter, sifon), 4500 l geplaatst, graafwerk inbegrepen, excl. transport 1210 euro Pomp1050 euro Leidingwerk (regenwater apart van leidingwater)125 euro Plaatsing400 euro Totaal2785 euro Totaal met BTW (21%)3369 euro Gemiddelde subsidie (gemeente en gewest)530 euro Totaal met subsidie2839 euro Voorbeeld kosten/baten analyse hemelwatergebruik HEMELWATERGEBRUIK

Dagelijks verbruik gezin van 4 personen Dagelijks verbruik Totaal jaarlijs verbruik gezin 110 liter/pers liter/gezin/jaar Verdeling verbuik Verbruik toilet (klassiek 9-12l bak)27,3% l Verbruik bad en douchen40% l Verbruik was15,5% l Verbruik diversen (schoonmaak, tuin, auto)7,3% l Verbruik afwas7,3 % Verbruik drinken, koken2,7 %4.380 l Totaal verbuik l Besparing door hemelwatergebruik Leidingwaterbesparing door gebruik hemelwater50% l Kostprijsbesparing drinkwaterfactuur: •Productie drinkwater +sanering ca. 3,5 euro/m³ 280 euro/jaar Kost installatie met subsidie2839 euro Jaarlijkse onderhouds- en elektriciteitskosten50 euro/jaar Terugverdientijd+ 12 jaar HEMELWATERGEBRUIK

Kwis 1. Wat hebben water en groendaken met elkaar te maken? 6. Groendaken

1. Wat hebben water en groendaken met elkaar te maken? Groendaken dragen bij tot waterbeheersing 6. Groendaken

2. Hoeveel hemelwater kan een groendak ophouden? a)Tot 90% b)10% c)50% 6. Groendaken

Groendaken zijn daken waarvan de dakbedekking hoofdzakelijk uit levende planten bestaat 6. Groendaken

Extensief groendakIntensief groendak ZelfregulerendNiet zelfregulerend Weinig onderhoud, Sedumvegetatie (deze vegetatie is niet beloopbaar) Onderhoudsintensief Meer natuurlijk Tuin op dak met struiken, bomen vijver,… Mos, Sedum, grassen, kruiden,… GROENDAKEN Twee types groendaken

Extensieve groendaken Bron: EGD NV GROENDAKEN

Intensieve groendaken Bron: EGD NV GROENDAKEN

•Voordelen: –Ecologisch: waterbeheersing, habitat dieren en planten, warmte- en geluidsisolatie, lucht en waterzuivering,… –Economisch: bescherming dakbedekking, betere geluids- en thermische isolatie –Andere: esthetisch, nieuwe gebruiksruimten •Nadelen: –Duurder (compensatie door subsidies in het kader van de Samenwerkingsovereenkomst tussen gemeenten en Vlaamse Overheid) –Opsporen lekken is moeilijker GROENDAKEN Voor- en nadelen groendaken

•Gewestelijke subsidie: –Enkel indien gemeente samenwerkingsovereenkomst heeft ondertekend –Moet voldoen aan de voorwaarden opgelegd in het gemeentelijk subsidiereglement groendaken (veelal extensieve groendaken) –Aanvragen via de gemeente –Bedrag: euro/m 2 •Provinciale subsidie: –Enkel voor de gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant –Bedrag: 15 euro/m² bovenop de gewestelijke subsidie •Meer info:Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Agentschap voor Natuur en Bos GROENDAKEN Subsidies groendaken

Nuttige websites www. ecoline.org/verde

VIBE, Hemelwater gebruiken! Een handleiding voor gebruik van regenwater in huis. Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen, Berchem, VMM, Waterwegwijzer voor architecten; een handleiding voor duurzaam watergebruik in en om de particuliere woning. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, VMM, Water. Elke druppel telt. Een watervriendelijk huishouden. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, WWF, Water voor Morgen; een praktische handleiding voor een duurzaam watergebruik. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, Bos en Groen, Extensieve groendaken. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, PUBLICATIES

W A T E R L O K E T 0800 –

Deze infosessie kwam tot stand dankzij •Dialoog, Het Waterloket en de Vlaamse Milieumaatschappij (Hilde Nechelput), GREEN Belgium (Jo Van Cauwenberge), Natuur- en Milieu-educatie (Muriel Geldhof), WWF (Philippe Plessers). •Coördinatie en eindredactie: Lieve Herremans •Verantwoordelijke uitgever: Chris Van Hoof, directeur KVLV, Remylaan 4b, 3018 Wijgmaal-Leuven