HABITAT analyse instrument voor ecologische effectstudies toepassing als toetsingsinstrument analyse instrument voor ecologische effectstudies Marjolijn Haasnoot Karen van de Wolfshaar Developed (and further developed) by WL | Delft Hydraulics and Ministry of Public Works, Transport and Water Management: RIZA, RIKZ and DWW.

Achtergrond: Waarom een model? Effecten analyseren van ingrepen in het systeem Huidig gebruik toetsen Effecten autonome ontwikkelen inschatten Effecten maatregelen inschatten en deze prioriteren obv effectiviteit •

Waarom een model? Systematische aanpak (nodig voor innovatie) Vastlegging van expliciete kennis (reproduceerbaar) Ingreep-effect analyse: ook gecombineerde relaties (cumulatieve effecten) Vergelijking van alternatieven (passende beoordeling, mer) Inzicht relevante stuurparameters Ruimtelijke informatie (diversiteit milieus, communiceerbaar) Er zijn wel modellen maar niet met de gewenste functionaliteit voor de 19 voortouwgebieden Bundelen beheer en onderhoud

Wat voor type uitspraken nodig? Vanuit de NB-wet dient de initiatiefnemer een uitspraak te doen over o.a. verlies aan habitat areaal, verlies aan structuur en functie van de habitat (kwaliteit van de habitat) en eventuele gevolgen voor de ontwikkeling van een populatie indien relevant. Dus een instrument en/of expert moet uitspraken kunnen doen over de bovenstaande parameters

Maar…. Een model is ter ondersteuning en niet een vervanging van velddeskundigen Ingreep-effect relaties moeten onderbouwd en gevalideerd worden Invoer nodig van milieucondities in huidige situatie en na uitvoering maatregelen (meetgegevens en modellen)

HABITAT instrument: kennisregels Ingreep-effect relaties Informatie over de optimale condities voor soorten Ecologische kennisdatabase, maar ook eigen kennisregels HABITAT is geen populatiemodel (is naast HABITAT ook nodig)

resultaatkaart invoerkaart resultaattabel kennisregels

Opdracht HABITAT Uitbreiden en verbeteren van de kennisdatabase, zodat het instrument beter is afgestemd op de Natura2000-doelen Inhoudelijke verbetering van de ecologische kennisdatabase in HABITAT (VHR soorten toevoegen) Bijdrage Beheer en Onderhoud 2006 Betere ontsluiting van HABITAT (website en een helpfile) Het toetsen van de uitkomsten voor een beperkt aantal instandhoudingsdoelen aan bestaande meetgegevens voor een zoet en een zout gebied (Markermeer en Voordelta)

Validatie Kennisregels afwezig aanwezig True Negative (TN) False Positive (FP) False Negative (FN) True Positive (TP) kwaliteit slecht kwaliteit goed HABITAT Waar Onwaar Waarneming afwezig aanwezig True Negative (TN) False Positive (FP) False Negative (FN) True Positive (TP) kwaliteit slecht kwaliteit goed HABITAT Waarneming

Kennisdatabase Beschrijving & ingreep-effect relaties (factsheets) Zoeken op Regio, Watersysteem en Biologisch doelparameter Algemeen: waar komt soort voor, type parameter Habitat beschrijving: voedsel-, broed-, leefhabitat, reproductiestrategie en migratie Kennisregels: randvoorwaarden milieucondities voor de aanwezigheid van soorten

Voorbeeld toepassing toetsing doelen

Seizoensgebonden peilen IJsselmeergebied

Seizoensgebonden Peilen IJsselmeergebied HABITAT Ingreep-effect relaties beheer vegetatiebeheer waterbeheer peildynamiek Potentieel voorkomen soorten en habitats op basis van omgevingsfactoren milieucondities wind waterdiepte bodemtype overstromingsduur ecologie ecotopen driehoeksmosselen vogels Model setup waterplanten vis

Voorbeeld resultaten plaatje spij met habitatgeschiktheid

Voorbeeld resultaten Verandering habitatareaal tov huidige situatie

En dat kun je doen voor veel scenario’s…. Score verandering habitatareaal tov huidige situatie Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4

Eind dit jaar is de Kennisdatabase gevuld met een groot aantal VHR-soorten Dit biedt ondersteuning bij het maken van beheersplannen Ondertussen werken we hard aan verbetering en uitbreiding