1 Co-productie in stedenbouwbeleid Typische stedelijke interventies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Promotoren: Prof. Jan Degadt Prof. Evert Lagrou, Prof. Marleen Brans

2 Situering  Kader: beleidsgericht onderzoek ‘Prospective Research for Brussels’ doctoraatsonderzoek  Disciplines: stedenbouw en beleidswetenschappen POLIS en POLITIEK Trefwoorden: Stedenbouw, Beleidsparticipatie, Co-productie, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Gewestelijke en Gemeentelijke Planning (verder ook Vermaatschappelijking, Professionalisering, Europawijk, Wijkcontracten)

3 Onderzoeksseminarie (3) Conclusies (0) Toegenomen complexiteit in stedelijke ontwikkeling (1) Co-productie in stedenbouwbeleid (2) Brusselse types van stedelijke interventies Algemene planning (‘comprehensive’) Projectgeoriënteerde planning Regionale ingrepen Lokale ingrepen

4 Zoom op Brussel : Beleid voor ruimtelijke ontwikkeling  Compact Gewest  Grens voor economie/ infrastructuur?  ‘Hoofdsteden’  19 gemeenten/ Stad Brussel  Randen en breuken  Institutionele veranderingen  (Dis)continuiteit in stedelijke arena  Institutionele verdichting  Co-productie en heterogeniteit (0) PROBLEEMSTELLING/ HYPOTHESEN RUIMTE BELEID

5 Probleemstelling: toegenomen complexiteit (0) PROBLEEMSTELLING/ HYPOTHESEN CO-productie als uitdaging voor Brussel: - Heterogene set van betrokken partijen - Belangenconflicten - Samenhangende onderwerpen - Onderlinge afhankelijkheid van actoren  CONTEXT/ stedelijke ontwikkeling  ACTOREN/ stedelijk beleid  INSTRUMENTEN/ stedelijke sturing STEDELIJK BEHEER en SLEUTELPROJECTEN

6 Richtinggevende vragen (0) PROBLEEMSTELLING/ HYPOTHESEN  Welke vormen van co-productie bestaan of kunnen worden ontwikkeld voor verschillende stedelijke interventies?  Hoe kan een antwoord geboden worden voor stedelijke ontwikkeling, gesteund door een professioneel en open beleid?  Hoe kan de toegenomen complexiteit van stedelijke ontwikkelingen in rekening gebracht worden?

7 Concepten (1) CONCEPTEN ROND CO-PRODUCTIE Participatie: empowerment / citizen movement / bottom-up/ procesoriëntatie Co-productie: multipliciteit van actoren / diverse relaties / focus op resultaat CO-PRODUCTIE (zie H. Fassbinder, 1995): - alle stedelijke actoren op gelijke voet - vrij en flexibel samenspel van partners - openbare onderhandeling - veelheid van actoren en onderwerpen - rekening houden met context

8 Analyse van co-productie (1) CONCEPTEN ROND CO-PRODUCTIE Facetten Context Actoren Instrumenten Complexiteit in stedelijke onwtikkeling Exploratieve analyse Case-studies - Diepte-cases - Symptomatische cases

9 Actoren in Stedenbouw  Politieke actoren/ Policy makers: verkozen beleid en administratie, gewest en gemeenten  Maatschappelijke actoren/ Civil society: diverse belangengroepen, overkoepelend of lokaal  Markten/ Market: Economische actoren en sectoriële belangen (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE veelheid van actoren en onderwerpen Maar: Alle stedelijke actoren op gelijke voet? Vrij en flexibel samenspel van partners? Openbare onderhandeling?

10 Diverse instrumenten van Stedenbouw  Nationale kaderwet van 1962 Vervangen door Gewestelijke Stedenbouwordonnantie BXL 1991  Gewestplan ‘79 kent opvolging in Gewestelijke Ontwikkelingsplannen en Gewestelijke Bestemmingsplannen  Gemeentelijke planning: GemOP’s en BBP’s  Stedenbouwkundige Vergunningen door gemachtigde ambtenaren (bestuur RO, gewest)  Premies, subsidies, stedenbouwkundige lasten  Lokale ingrepen (URBAN, OBJECTIVE II, PAP, etc.)  Acties en onderzoek (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

11 Types van stedelijke interventie (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

12 ‘Comprehensive Planning’ Voor Gewestelijke Ontwikkelingsplannen, Gewestelijke Bestemmingsplannen en Gemeentelijke Ontwikkelingsplannen:  gefaseerde ontwikkeling en gestructureerde co-productie  openbaar onderzoek  bezwaarschriften, afwijking mits motivering  interventie van overlegcommissies (op gewestelijk niveau de GOC) (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

13 Co-productie in stedenbouw?  timing en bekendmaking van openbaar onderzoek  efficiëntie van bezwaarschriften  inbreng van overlegcommissies (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

14 ‘Projectoriented planning’ (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

15 (a) Sites van Regionaal Belang (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE GeWOP, Kaart 3: Hefboomgebieden Zuid Kanaal Kruidtuin Gulden Vlies Thurn en Taxis Erasmus Vorst Europa Schaarbeek-vorming Militair Hospitaal Heizel

16 (a) Sites van Regionaal Belang: EUROPAWIJK (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

17 Co-productie in Stedenbouw? Wel diverse kortlopende initiatieven:  Samenwerking onder minister De Saeger (‘72)  Ronde Tafel Maalbeek (S. Moureau ‘73)  Comité de Suivi (‘98)  Task Force Brussels-Europe (‘00) Geen structurele, continue co-productie bij de ontwikkeling van ‘hefboomgebieden’ en sites van regionaal belang (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

18 Focus Ombudsplan Niet MASTER maar OMBUDSplan: globaal stedenbouwkundig concept voor de Europese wijk in Brussel Innovatief potentieel? inwoners en bezoekers Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Europa -alle stedelijke actoren op gelijke voet? - vrij en flexibel samenspel van partners - openbare onderhandeling - veelheid van actoren en onderwerpen - rekening houden met context (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

19 (b) Lokale Interventies (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE  URBAN, Interreg, Objectief II, Four cities  Wijkcontracten, Initiatiefwijken  SIF wijkfiches  studie van kansarmoede en achtergestelde buurten Voorstel studiedag VRP/ O2: Fragmentatie als antwoord op fragmentatie? The hyperlocal?

20 (b) Lokale Interventies: WIJKCONTRACTEN Zie ook Kaart 3, GewOP Gebieden voor versterkte ontwikkeling van de huisvesting Zeven Generaties Contracten in de gemeentes BXL, MLB, AND, SG, Vorst, SJTN, SchBK, ELS (naast verschillende initiatiefwijken) (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

21  Algemene Wijkvergadering  Plaatselijke Commissie voor Geïntegreerde Ontwikkeling  Openbare onderzoeken  Coördinatoren (technisch, algemeen, sociaal) Co-productie in Stedenbouw? (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

22  Heterogeniteit van ‘stadsgebruikers’: wie komt aan bod?  Vraagstuk van expertise: dezelfde taal spreken?  Coördinatie van het project: Opvolging, bemiddeling, blijvende alertheid Focus Brabant-Groen (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

23 Projecten vergeleken (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

24 Projecten vergeleken (2) TOELICHTING EMPIRISCH GEDEELTE

25 Concluderend Co-productie in het stedenbouwbeleid van BXL een antwoord voor tendensen van vermaatschappelijking EN professionalisering? Co-productie beantwoordend aan de heterogeniteit van de stedelijke gebruikers in Brussel? Door co-productie een meer adequate beleidsvoering voor complexe vraagstukken mogelijk? (3) CONCLUSIE

26 (3) CONCLUSIE Co-productie?

27 Onderzoeksseminarie Dep. Architectuur Sint Lucas Onderzoeker: Annette Kuhk, Contact adres: Hogeschool voor Wetenschap en Kunst Departement Architectuur Sint-Lucas Paleizenstraat 65-67, B-1030 Brussel Tel , Fax Onderzoek: Co-production in urban planning: Metropolitan Governance in Brussels Capital Region, Het onderzoek is financieel gedragen door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het kader van 'Prospective Research for Brussels'. Promotoren: Prof. Jan Degadt, Katholieke Universiteit Brussel en Prof. Evert Lagrou, Departement Architectuur, Sint-Lucas

28 Co-productie in stedenbouwbeleid Typische stedelijke interventies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest