Zorgzame Kerk Waarom?

Zorgzame Kerk Natuurlijk! Sterke aarzeling? Interesse maar …

Zorgzame Kerk - vanuit het hart van kerk-zijn – dichtbij mensen inspelend op een veranderende samenleving 2012

Zorgzame Kerk - Wat is de kern van de diaconale opdracht? Wat is de rol van de diaconie ? Wat zijn belangrijke diaconale principes? Om de koers te bepalen als kerk in alle veranderingen

Wat is de kern van de diaconale opdracht? ‘Het handelen vanuit en door kerken en andere door het Evangelie geinspireerde groepen dat gericht is op het voorkomen, opheffen, verminderen dan wel mee uithouden van lijden en sociaal-maatschappelijke nood van individuen en van groepen mensen en op het scheppen van rechtvaardige verhoudingen in kerk en samenleving’

Invulling van de diaconale opdracht …. •Eerste christelijke gemeenten – navolging / dienende/delende/biddende gemeente •Kerk in de eerste eeuwen na Christus – belangeloze inzet – gerichtheid op mensen - betrouwbaar •Middeleeuwen – stedelijke barmhartigheid en oprichting gasthuizen voor de ‘rechte armen’; wie niet in zijn onderhoud kan voorzien. Overheid aanvullende rol met het oog op de openbare orde. Deze ‘participatie samenleving’ had een morele sociale infrastructuur. •Vorige eeuw – terugtrekkende beweging van de diaconie - sociale zekerheid en verzorgingsstaat groeit

Welke veranderingen stellen nieuwe vragen aan de diaconie •Langer zelfstandig wonen, minder institutionele zorg, meer maatschappelijke zorg; professionals in samenhang met mantelzorgers en vrijwilligers •Overheveling van ondersteuningstaken van rijk naar gemeenten. Invoering Wmo en vanaf 2015 de begeleiding uit de AWBZ naar de Wmo. Transitie Jeugdzorg

Welke veranderingen stellen nieuwe vragen? •Welzijn nieuw stijl; gebruik van sociale netwerken en stimuleren van het zelf oplossend vermogen / kanteling van recht naar behoefte •Van verzorgingsstaat naar participatieve samenleving, terugtredende overheid en nadruk op de individuele verantwoordelijkheid.

Welke veranderingen stellen nieuwe vragen? Stapeling van bezuinigingen versterken en versnellen deze ontwikkelingen

Meningen bij deze veranderingen Jan Rotmans – Transitie deskundige •We leven niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van een tijdperk •Samenleving 3.0 Do it ourselves society Samenleving van onderop Participatie samenleving Burgerkracht Sociaal doe het zelven

Inzichten over transities Transities worden zelden van boven af bepaald. Het zijn maatschappelijke omwentelingen die leiden tot fundamentele en onomkeerbare veranderingen. Deze ontstaan vaak uit kleine initiatieven van kleine groepjes individuen die en andere weg inslaan. Wel kan de politiek een versnellend effect hebben op transities. Zorg 3.0: weer mensgericht, menslievend, vanuit eigen kracht, in eigen omgeving, samenredzaam als tegenwicht in de zorg die teveel systeem gericht is. Kantekening: kwetsbare groep mensen hebben vangnet nodig. Er is een grens aan zelfredzaamheid en samenredzaamheid.

Meningen bij deze ontwikkelingen? Pieter Hilhorst en Jos van der Lans De participatie samenleving mag geen excuus zijn om weg te kijken van mensen die hulp nodig hebben door de overheid. Het is geen of / of keuze. Actieve betrokkenheid leidt tot een andere verzorgingsstaat en heeft een actieve overheid nodig om effectief het altruïsme-overschot te benutten (aldus Hoogleraar Evelien Tonkens). Het overschot van goede intenties.

Meningen bij deze ontwikkelingen? Hans Adriaansens Een van de geestelijke vaders van het begrip ‘participatie samenleving’en auteur van het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het regeringsbeleid hierover Overheid probeert teveel de participatie samenleving af te dwingen met regelgeving. Ze moet stimuleren, ondersteunen en voorlichten.

Zorgen bij deze ontwikkelingen vanuit een diaconale bril? •Zelfredzaamheid / eigen verantwoordelijkheid – zonder voldoende ondersteuning waar solidariteit ontbreekt of moeilijk te organiseren valt •Groeiende tweedeling tussen leefwerelden en (werkende) onderklasse en oplopende werkloosheid •Goede zorg voor mensen in kwetsbare posities niet toegankelijk meer – isolement

Welke diaconale / pastorale noden vragen primair onze aandacht? Als mensen geen helper hebben Als mensen geen ‘mens’ hebben die op hen betrokken is en andersom Als mensen vermalen worden door regels Als mensen geen rechten hebben Als de menselijke waardigheid in het geding is…de mens als beelddrager van God

3 diaconale leidende principes die kunnen helpen de rol van diaconie te bepalen •Helpen waar geen ander helpt (alertheid, open mind, lef, analyse, mensgericht, belangeloos) •Helpen onder protest (signaleren, onrecht aankaarten, kritische participatie) •Helpen met perspectief (kerkeigen, eigentijds, aanvullend, de ander in staat stellen tot zelfredzaam zijn)

Waarom een project als zorgzame kerk? Kerken spelen al op grond van hun bijbels-christelijke inspiratie al sinds hun oorsprong een belangrijke rol in het gestalte geven van informele zorg en zorgzaamheid. Het gaat er om deze rol te verhelderen, te versterken en over het voetlicht te brengen in een veranderende context, waarmee de kerk aan relevantie wint. Kernwaarden daarbij zijn barmhartigheid en gerechtigheid en wederkerigheid. Mensen kunnen niet zonder elkaar en zien onderling naar elkaar om. Kwetsbaarheid en verantwoordelijkheid gaan hand in hand.