Van veldwaarneming tot mossenatlas Laurens Sparrius

BLWG Databank Mossen 1990 1992 1997 2002 2007 Levermossen- revisie NHN-Fiches archivaris: Henk Siebel introductie streeplijsten inventarisatie- handleiding Veenmossen- revisie Rudi Zielman EcoGrid, databank online eerste atlas met óók waarnemingen Rob van der Valk Laurens Sparrius digitale streeplijst actief gebruik van data door derden

Mossenatlas: opzet Ambitieniveau: voorlopige atlas Alleen gegevens die nu al beschikbaar zijn Witte gebieden zichtbaar maken Zoveel mogelijk controles van zeldzame soorten

Activiteiten Mossenatlas Feb 2005 Jun 2005 Sep 2005 Nov 2005 Projectplan (Laurens + Bart, BLWG-bestuur) Financien rond Start met nieuwsbrief 16 tekstschrijvers aan het werk gezet (Bart) Soortsponsors werven - Digitaliseren van NHN-collectie door Cris Hesse en René van Moorsel - Actief verwerven data van derden

19 Soorttekstschrijvers Ad Bouman Arno van der Pluijm Bart van Tooren Cris Hesse Dick Kerkhof Eddy Weeda Hans Colpa Heinjo During Henk Greven Henk Siebel Jacob Koopman Joop Kortselius Jurgen Nieuwkoop Klaas van Dort Marleen Smulders Niko Buiten Peter Hovenkamp Rienk-Jan Bijlsma Rudi Zielman

Data van derden Landelijke Vegetatie Databank Alterra Provincie Zuid-Holland Provincie Overijssel Provincie Noord-Brabant Provincie Utrecht PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland Vereniging Natuurmonumenten Landschap Overijssel Zuid-Hollands Landschap ... en anderen ...

Ontwikkeling Database Mossen Omvang van de databank

Ontwikkeling Database Mossen Waarnemingen in databank per verzameljaar

Witte gebieden (deels) opgevuld stand maart 2006 stand januari 2007

Dankzij inzet van jullie allemaal ! 250 waarnemers van mossen over de hele periode 1980 tot heden nu nog zo’n 50 actieve waarnemers tijdens het werk aan de atlas nog veel witte gebieden (20 atlasblokken) “opgeruimd” met nieuw veldwerk

Planning Mossenatlas vervolg Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website* Laatste correcties, laatste extra waarnemingen, opmaak, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

Mossenatlas online

Planning Mossenatlas vervolg Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website Laatste correcties*, laatste extra waarnemingen, opmaak, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

Planning Mossenatlas vervolg Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website Laatste correcties, laatste extra waarnemingen, opmaak*, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

Planning Mossenatlas vervolg Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website Laatste correcties, laatste extra waarnemingen, opmaak, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

Opvallende resultaten van twee eeuwen mossendata verzamelen Bart van Tooren

Een verhaal in twee delen: Wat de database ons kan leren. Waarom een voorlopige atlas niet voldoende is.

Meer data: meer analysemogelijkheden Veranderingen in de tijd Nieuwe soorten Klimaatverandering Fructificatie Milieufactoren

Veel nieuwe soorten in Nederland! Orthotrichum: 9 soorten Grimmia: 7 soorten

Nieuwe soorten overal te vinden Waar zijn de sinds 1980 aangetroffen nieuwe soorten te vinden?

Nog meer burgerlijke stand….

1. Klimaatverandering? Aan alle soorten in atlas arealen toegevoegd Arealen verdeeld in koud, warm en gematigd Koud: boreaal, montaan Gematigd: gematigd Warm: submediterraan, atlantisch

2. Klimaatverandering?   

3. Klimaatverandering?   

Recente toename fructificatie?

Naar een definitieve atlas Het inventariseren van witte gebieden Speciale aandacht voor onderbelichte soorten Controle van onzekere/onjuiste opgaven Digitaliseren van nog ontbrekende gegevens Het schrijven van uitgebreide soortteksten Uitgebreide analyse van de data

Het inventariseren van witte gebieden Opvallende gaten: Noord-Holland Zeeland Drenthe delen rivierengebied Ook elders veel te halen!  

Speciale aandacht voor onderbelichte soorten Diverse Bryum-soorten Philonotis fontana Fissidens gracilifolius Hypnum andoi Orthotrichum Plagiothecium Racomitrium canescens Racomitrium heterostichum Polytrichum (variëteiten)

Controle van onzekere/onjuiste opgaven Veel fouten verwijderd bijv. in Tortella, Scorpidium En nog veel fouten aanwezig…

Digitaliseren van nog ontbrekende gegevens Is jouw herbarium al verwerkt in de atlas?

Het schrijven van uitgebreide soortteksten Areaal Ecologie Voorkomen Fertiliteit Levensstrategie Herkenning Bijzonderheden

Uitgebreide analyse van de data Veranderingen in voorkomen Gevolgen klimaatverandering Fructificatie Relatie met milieukwaliteit (luchtverontreiniging!) Veranderingen door natuurontwikkeling? Verslaglegging meetnetten? Levenstrategieën en voorkomen etc.

Tijdschema presentatie atlas Nederlandse mossen Najaar 2007: aanvang werk aan definitieve atlas 3 maart 2012: presentatie atlas Nederlandse mossen (P.S.: wanneer komt er een atlas van de lichenen?)

BLWG, 2007. Voorlopige verspreidingsatlas van de Nederlandse mossen BLWG, 2007. Voorlopige verspreidingsatlas van de Nederlandse mossen. Uitgave BLWG.

19 Soorttekstschrijvers Ad Bouman Arno van der Pluijm Bart van Tooren Cris Hesse Dick Kerkhof Eddy Weeda Hans Colpa Heinjo During Henk Greven Henk Siebel Jacob Koopman Joop Kortselius Jurgen Nieuwkoop Klaas van Dort Marleen Smulders Niko Buiten Peter Hovenkamp Rienk-Jan Bijlsma Rudi Zielman

Meer dan 3000 waarnemingen Dirk Blok, Riek van den Bosch, Hans de Bruijn, Chris Buter, Gerard Dirkse, Martien de Graaf, Kok van Herk, André Hertog, Jan Kersten, Hubert Kivit, Henry Kreeftenberg, Ben Kruijsen, Huub van Melick, Kasper Reinink, Peter van Ruth, Paul Spreuwenberg, Melchior van Tweel, Klaas van der Veen, Harry Waltje en Ben van Zanten