De roos van Leary
BOVEN ONDER concurreren terugtrekken leiden volgen aanvallen De Roos van Leary gaat ervan uit dat gedrag, gedrag oproept; actie en reactie, oorzaak en gevolg, zenden en ontvangen. dominant bemoeizuchtig meelopen willoos hakken in ’t zand aggressief arrogant passief concurreren terugtrekken leiden volgen De Roos laat zien welk gedrag door welk gedrag wordt opgeroepen. aanvallen verdedigen coördineren meewerken De Roos laat zien hoe gedrag is te beïnvloeden.
BOVEN ONDER concurreren terugtrekken leiden volgen aanvallen Zelfdefinitie: Definitie van de ander: Relatiedefinitie: dominant bemoeizuchtig meelopen willoos hakken in ’t zand aggressief arrogant passief CONCURREREN ik ben beter dan wie ook, ik vertrouw alleen op mezelf jij bent vijandig en zwak kijk naar mij en voel je minderwaardig LEIDEN ik ben sterker, beter dan jij; Ik overzie "het" jij bent zwak en hulpbehoevend jij moet naar mij luisteren concurreren terugtrekken leiden volgen COORDINEREN / HELPEN ik ben evenwichtig, betrouwbaar en sympathiek jij bent ook evenwichtig en sympathiek wij mogen elkaar graag AANVALLEN ik ben kwaad, bedreigend jij bent vijandig en machteloos wees bang voor mij aanvallen coördineren MEEWERKEN ik ben vriendelijk, aardig en meegaand jij bent ook vriendelijk en aardig zeg maar wat je wilt; ik ben tot alles bereid verdedigen meewerken VERDEDIGEN ik ben anders dan anderen, ik heb niemand nodig jij bent onbetrouwbaar, jij mag mij niet verwerp me, ha at me maar TERUGTREKKEN ik doe alles verkeerd, het is mijn eigen schuld jij bent bedreigend bemoei je maar niet met mij VOLGEN ik ben zwak en gewillig, ik heb hulp nodig jij bent steviger dan ik jij moet mij helpen en leiding geven
= alleen = taak = samen = relatie BOVEN ONDER dominant bemoeizuchtig meelopen willoos hakken in ’t zand aggressief arrogant passief = alleen = taak = samen = relatie concurreren terugtrekken leiden volgen Harde werker. Vertelt wat er moet gebeuren. Voert het ook zelf uit. Wil waardering en aandacht. Creëert ruimte voor anderen. aanvallen coördineren TEGEN SAMEN Perfectionist. Is van de details. “ja, maar”-zegger Wil aardig gevonden worden. Geeft anderen de ruimte. verdedigen meewerken
tegengesteld interveniëren BOVEN ONDER Leerling zoekt confrontatie met leraar. De leraar reageert defensief; “Nee, kijk, ik bedoel hier eigenlijk mee...”. Op een gegeven moment is de maat vol en zijn tegen- agressie bestaat uit: “Nou ben ik het zat, ERUIT”. De leerling viel aan. De leraar deed een tegenaanval, waardoor de leerling werd gedwongen zich terug te trekken. Beter zou zijn dat de leraar zijn gedrag aanpast, waardoor de leerling meer naar het midden van de roos beweegt. dominant bemoeizuchtig meelopen willoos hakken in ’t zand aggressief arrogant passief De leraar reageert bewust op een zelfbewuste (boven) en positieve (samen) manier, om zijn standpunt eens voor de klas te komen toelichten. De leerling reageert onbewust met tegengedrag op het gedrag van de leraar. concurreren terugtrekken leiden volgen aanvallen coördineren Het intuïtieve gedrag van de leraar (verdeligen) doet de leerling meer aanvallen. Het gedrag van de één roept het gedrag van de ander op. De enige manier om uit deze impasse te komen, is dat de leraar bewust zijn gedrag aanpast De leerling wordt gedwongen samen te werken en zal steeds minder de confrontatie met de leraar aangaan. TEGEN SAMEN De leerling was aan het aanvallen, de leraar verdedigde. Door de tegenaanval van de leraar werd de leerling naar ‘onder’ gedreven. Dat hielp die ene keer, maar de volgende keer zal de leerling opnieuw aanvallen. De leraar kan dit voorkomen. verdedigen meewerken
tegengesteld interveniëren Reacties op Boven-Tegen ONDER Reacties op Boven-Tegen …waardoor de leerling intuïtief op het andere gedrag van de leraar reageert. X In plaats van intuïtief, reageert de leraar bewust (boven-samen) om escalatie te voorkomen,… Ongewenst gedrag van leerling… TEGEN SAMEN … roept intuïtief gedrag van de leraar op.
tegengesteld interveniëren Reacties op Onder-Samen BOVEN ONDER Reacties op Onder-Samen X De medewerker zal daardoor (eerder) meer verantwoordelijkheid nemen. …niet intuïtief de hulp te geven , maar juist door… TEGEN SAMEN …de gevraagde hulp niet te honoreren en te zeggen: “Nee, daar kan ik je ook niet mee helpen” (tegen). Dat weet jij waarschijnlijk beter dan ik”(onder). Een medewerker toont geen initiatief en roept vaak de hulp in van Manager. Dit ongewenste gedrag kan worden veranderd door…
tegengesteld interveniëren Reacties op Onder-Tegen BOVEN ONDER Reacties op Onder-Tegen X …krijgt de medewerker meer zelfvertrouwen (boven) en zal zich positiever opstellen (samen). …niet intuïtief een strenge reactie te geven. Dit zal het tegengedrag alleen versterken. Maar juist door… TEGEN SAMEN Een medewerker toont geen initiatief (onder) en sputtert bij elke nieuwe opdracht (tegen). Dit ongewenste gedrag kan worden veranderd door… …advies te vragen over hoe de nieuwe opdracht het best kan worden uitgevoerd. Hierdoor…
tegengesteld interveniëren Reacties op Boven-Samen ONDER Reacties op Boven-Samen X …stelt de adviseur zich minder hulpvaardig op. Dit gedrag in deze situatie niet overdrijven: de hiërarchische verhouding tussen beiden mag niet worden verstoord. Een sollicitant heeft te maken met een hr-adviseur die zich vaderlijk opstelt. Daarbij… …zelfverzekerder overkomen waardoor de hr-adviseur zich… …stelt de sollicitant zich afhankelijk op en profileert zich niet. Om de communicatie op een gelijkwaardig niveau te krijgen, kan hij beter… TEGEN SAMEN