Programmatische Aanpak Stikstof & Bestemmingsplan gemeente Noordoostpolder Jasper van der Horst & Inge Hageman LTO Noord 8 februari 2013

Wat is Natura 2000 Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen, gezien vanuit een Europees perspectief. Doel: Achteruitgang van biodiversiteit stoppen Duurzame bescherming van planten, dieren en leefgebieden tegen negatieve invloeden van menselijke activiteiten. (Dat geldt ook voor activiteiten die buiten het natuurgebied gebeuren.) Regelgeving: Europees: Vogelrichtlijn (1979) en Habitatrichtlijn (1992) Vertaling naar Nederlandse situatie: Natuurbeschermingswet

Omvang Natura 2000 Europese Unie: 18.000 gebieden 450.000 km2 10-15% van totale oppervlakte Nederland: 162 gebieden 1,1 miljoen hectare (waarvan 2/3 open water)

Natura 2000: kern van het probleem Doel van Natura 2000 landelijk is de habitattypen en soorten in een gunstige staat van instandhouding te houden of te brengen. In de afzonderlijke gebieden is de doelstelling behoud of verbetering. In veel gebieden dreigt nu nog verslechtering. Meerdere oorzaken, waarvan te hoge stikstofbelasting een belangrijke is; RvS toetst bij vergunningen voor nieuwe activiteiten en uitbreidingen of aannemelijk is dat stikstoftoename het behalen van de doelstelling en voorkomen van achteruitgang niet in de weg staat.

Stikstofdepositie Ingewikkeld samenspel van juridische en ecologische factoren. Achtergronddepositie: het niveau van stikstofconcentraties in de lucht. Dit niveau verschilt per gebied van ca. 3.500 tot minder dan 1.000 mol/ha/jaar. (1 mol N = 0,014 kg N) Kritische depositiewaarde: grenswaarde waaronder stikstof niet schadelijk wordt geacht. Dit verschilt per gebied van 400 tot 2.400 mol/ha/jaar. In ‘overbelaste situatie’: iedere toename heeft mogelijk significant negatieve gevolgen en is niet vergunbaar, tenzij het tegendeel wordt bewezen.

Emissiereductie op bedrijfsniveau concentratie ureum in urine (m.n. voeding) hoeveelheid urine die na elke lozing op de vloer achterblijft (m.n. vloertype, -uitvoering en verblijftijd) activiteit van het enzym urease afremmen temperatuur (mest en lucht) zuurgraad (pH) luchtsnelheid (over vloer en mest in kelder) hoeveelheid urine die in de stal wordt gedeponeerd (m.n. beweiding) luchtuitwisseling tussen kelder en stal (vloertype) verkleinen van het uitwisselingsoppervlak tussen mest en (stal)lucht ammoniak uit de stallucht wegvangen (luchtwassers) Bij bedrijfsvergroting is toename van emissie (en dus depositie) onvermijdelijk

Oplossing: Programmatische Aanpak Stikstof De stikstofbelasting moet in elk gebied dalen door landelijke, provinciale en gebiedsgerichte maatregelen; Er worden ecologische herstelmaatregelen getroffen; De stikstofmaatregelen en ecologische herstelmaatregelen zijn niet vrijblijvend en worden geborgd; Er wordt binnen de dalende stikstofbelasting ruimte gecreëerd voor nieuwe activiteiten en uitbreidingen. Deze 4 punten samen moeten garanderen dat: de achteruitgang van de natuurkwaliteit stopt; herstel de komende jaren te verwachten is; economische ontwikkeling mogelijk is.

Ontwikkelruimte

Stikstofdepositie daalt

Maar de PAS is nog niet gereed (1 januari 2014 Maar de PAS is nog niet gereed (1 januari 2014?) En intussen worstelt de gemeente met een nieuw bestemmingsplan buitengebied

Nieuw bestemmingsplan buitengebied Gemeente NOP was een heel eind op weg (2010): Structuurvisie Ontwerp-bestemmingsplan Bezwaren van o.a.: Commissie voor de milieueffectrapportage (Commissie MER) Rijksdienst voor Cultuur en erfgoed (RCE) Provincie Flevoland

Bezwaar 1: te weinig aandacht voor landschap

Bezwaar 2: stikstofemissie kan teveel toenemen In theorie op alle agrarische bouwblokken: x koeien + y varkens + z kippen + ontwikkeling recreatie, industrie, glastuinbouw = onacceptabele toename van stikstofemissie

Ontwikkeling rundvee Rundvee, aantal dieren 2001 2006 2011 NL 4045351 3745093 3885345 100 93 96 Flevoland 58697 58786 62226 106 NOP 18948 17320 17030 91 90 Rundvee, aantal bedrijven 43461 36244 31752 83 73 411 375 334 81 173 147 126 85

Ontwikkeling varkens Varken, aantal dieren 2001 2006 2011 NL 13072980 11355967 12429138 100 87 95 Flevoland 51568 50213 71204 97 138 NOP 36797 33176 51443 90 140 Varken, aantal bedrijven 12821 9041 6525 71 51 58 47 43 81 74 41 31 28 76 68

Ontwikkeling kippen Kippen, aantal dieren 2001 2006 2011 NL 100333709 91782259 96918611 100 91 97 Flevoland 2086170 1948317 2253368 93 108 NOP 1174449 837790 824120 71 70 Kippen, aantal bedrijven 3560 2662 2266 75 64 81 59 67 73 83 36 22 21 61 58

Vervolg bestemmingsplan buitengebied Procedure opnieuw: Keuzedocument (in januari door gemeente raad vastgesteld) Structuurvisie Bestemmingsplan Hoofdlijn voor landschappelijke ontwikkeling en erfuitbreiding vastgelegd. Nog niet bepaald hoe uitbreiding van veehouderij in bestemmingsplan wordt geregeld.

Uitgangspunten LTO Noord Reële invulling van het bestemmingsplan door: Ontwikkelingsruimte voor autonome ontwikkeling binnen het plan regelen (groei bestaande veehouderijbedrijven irt stoppers) Geen beperkingen in de bedrijfsvoering op het gebied van ammoniak, gezien de komst van de PAS Geen zonering binnen de gemeente (effect op stikstofdepositie gering, gevolgen bedrijven vaak groot)

Mogelijk op te lossen door: Uitsluitend uitbreidingsmogelijkheden op te nemen voor de bestaande veehouderijbedrijven Beperkt aantal omschakelingen/verbredingen naar veehouderijbedrijven toestaan binnen de planperiode Andere alternatieven?

NB-wet vergunning Waarom in Noordoostpolder een NB-wet vergunning nodig? Bij uitbreiding bedrijf met (melk)vee toename van de depositie op nabijgelegen Natura 2000 gebied Wieden & Weerribben in Overijssel Kwetsbare habitats met kritische depositie waarde van 700 mol N/ha/jaar In overbelaste situatie toename depositie ongewenst Uitgangspunt vergunningverlening Overijssel is beleidskader Natura 2000 en stikstof voor veehouderijen

Natura 2000 gebieden Wieden&Weerribben

Beleidskader Natura 2000 en stikstof voor veehouderijen Uitgangspunten beleidskader Drempelwaarde van 1 % van de kritische depositiewaarde (kdw = 700 mol N/ha/jaar, drempelwaarde 7 mol N/ha/jaar) Gecorrigeerd emmissieplafond van daadwerkelijk aantal dieren op moment van aanwijzen, vermenigvuldigd met emissie per dierplaats conform AmvB-huisvesting Uitgangsdatum: 1 februari 2009

Bedrijven onder de drempelwaarde Emissieplafond verlaagd tot gecorrigeerd emissieplafond Eenmalig mag tot maximaal 50% van emmissiereductie benut worden voor bedrijfsontwikkeling Bij toename van aantal dieren met als gevolg een toename van het gecorrigeerde emissieplafond mag door techniek of interne/externe saldering teniet worden gedaan Saldering emissie mag met bedrijven uit geheel Overijssel In 2028 moet gehele bedrijf voldoen aan emissienorm derde beheerplanperiode (tabel)

Bedrijven met depositie boven de drempelwaarde Emissieplafond verlaagd tot gecorrigeerd emissieplafond Bij toename van aantal dieren geldt over de uitbreiding emissiewaarde derde beheerplanperiode Indien als gevolg hiervan de depositie stijgt, dient deze toename teniet gedaan te worden door interne of externe saldering Saldering van depositie op hetzelfde habitattype. In 2028 moet gehele bedrijf voldoen aan emissienorm derde beheerplanperiode (tabel)

Tabel emissiewaarde derde beheerplanperiode Tabel 4 Overzicht emissiewaarden per dierplaats (kg ammoniak per dierplaats per jaar) zoals gehanteerd in dit beleidskader* Rav-code Categorie Emissiewaarde Emissiewaarden Emissiewaarde Gerealiseerde reductie traditionele AmvB- einde derde per dierplaats stallen huisvesting beheerplan einde derde beheerplan Varkens D11 Biggenopfok 0,75 0,23 0,21 72% D12 kraamzeugen 8,3 2,9 2,5 70% D13 Gutse/dragende zeugen 4,2 2,6 2,3 45% D3 Vleesvarkens 3,5 1,4 1,1 69% Kippen E2 Legkippen 0,315 0,125 0,111 65% E4 Vleeskuikenouderdieren 0,580 0,435 0,250 57% E5 vleeskuikens 0,080 0,045 0,037 54% Melkvee A161 Melkkoeien /beweiding 9,5 9,5 6,65 30% A162 Melkkoeien/permanente opstalling 11,0 9,5 5,5 50%

Mogelijk maandag uitspraak Raad van State Gevolgen: Geen saldering op emissie meer mogelijk Toetsingskader ongeldig? Terugval op Crisis- en herstelwet (bestaand gebruik op datum aanwijzing)?

Crisis- en herstelwet Uitgangspunt is aanwezig aantal dieren op datum van aanwijzing van het gebied Datum van aanwijzen: Weerribben: 29 oktober 1986 Wieden: 24 maart 2000

Vergunningverlening onder de PAS Mogelijk drempelwaarde waaronder geen NB-wet nodig is (zal laag zijn) Beschikbare ontwikkelingsruimte moet verdeeld onder aanvragers Nog geen spelregels verdeling bekend Niet voor 1 januari 2014 in werking I.p.v. Agro-stacks wordt Aerius 2.0 ontwikkeld (andere, gunstiger verspreidingsmodel ammoniak)