Intensief casemanagement Bubbels & Babbels 19 november 2009 Griet Vandersypen

Ontstaan Bubbels & Babbels? hulpverleners in Antwerpen in toenemende mate geconfronteerd met ‘gezinnen onder invloed’ hulpverleners voelden zich tekort schieten in het tegemoet komen aan de noden van de kinderen uit deze gezinnen 2

De ouder en de gezinscontext verwevenheid van tal van complexe problemen op verschillende levensdomeinen Drugproblemen komen nooit alleen geen of weinig vertrouwen (meer) in hulpverlening sociaal netwerk beperkt passief ondergaan van hulpverlening afspraken worden dikwijls ‘vergeten’ Kind verhoogd risico op problemen in nagenoeg alle ontwikkelingsdomeinen 3

Hulpverleners Geen enkele discipline of sector kan het alleen Onvoldoende samenwerking en onderlinge afstemming Verschil in visie en doelstellingen tussen verschillende hulpverleningsinstanties Onvoldoende continuïteit en opvolging Gebrek aan kennis en ervaring mbt zwangerschap/ouderschap en druggebruik Gebrek aan kennis en ervaring mbt beoordelen van risicosituaties 4

Het project Bubbels & Babbels Wat Project binnen de stad Antwerpen met als doel gezinnen met jonge kinderen te ondersteunen waarbij één (of beide) ouder(s) kampt met een illegaal drugprobleem opdat de ontplooiingskansen van de kinderen gewaarborgd worden en de ouders hun ouderrol zo maximaal als mogelijk kunnen opnemen. Praktijk sinds 2001 Methodiek Casemanagement (intensieve en cliëntgerichte vorm van zorgcoördinatie) + deskundigheidsbevordering Medewerkers 2 FTE (4 medewerkers) Financiering Stedenfonds + Provincie Antwerpen Ingebed in vzw Free Clinic

intensief casemanagement Methodiek intensief casemanagement Doel Wanneer Verloop Centrale kenmerken Moeilijkheden/Aandachtspunten Troeven Evoluties 6

Doel intensief casemanagement Het welzijn van het kind bevorderen door het bevorderen van een ondersteuningsaanbod dat Nauw aansluit op de noden in het gezin (ouders aan het stuur van het netwerk) Onderling fijn is afgestemd Doorheen de tijd wordt opgevolgd 7

Wanneer Gezin heeft nood aan De kinderen (van ouders met drugafhankelijkheidssproblemen) bevinden zich in een (potentiële) risicosituatie Ouders ervaren nood aan ondersteuning vanuit verschillende hoeken gericht op verschillende gezinsleden Gezin heeft nood aan éénduidige boodschappen vanuit hv rode draad, opvolging en continuïteit tegemoetkomende en motiverende aanpak 8

Verloop casemanagement Verwijzing en aanmelding Zeer diverse verwijzers B&B als opportuniteit, externe druk niet te zeer opvoeren dringende actie rond beveiliging kinderen aangewezen? 9

Kennismaking B&B zoveel mogelijk laten kennen: Visie op druggebruik en ouderschap Visie op gedifferentieerd ouderschap en plaatsing (cf samenwerkingscontract) Casemanagement (teampje verzamelen) Band met ouders (begrip + gezamenlijke zorg beklemtonen, nl welzijn van de kinderen) Wervend (ouders moeten voelen dat ze bij B&B iets kunnen komen halen, bv informatie over een bep thema, een tel doen…) Gezin leren kennen Zicht op voornaamste noden en steunbronnen in het gezin Zicht op hulpvragen aan B&B, mate van interne motivatie 10

Assessment Inventariseren van problemen en sterktes op alle levensdomeinen die van invloed kunnen zijn op opvoedingscontext (niet enkel passief) Zicht op sociale inbedding (ecogram, genogram) Via gesprekken met de ouders contact met de kinderen huisbezoeken tel met relevante personen uit sociaal netwerk tel met betrokken professionelen Belang van wervend karakter in contacten met alle betrokkenen 11

Planning Hoofddoel en werkdoelen vastleggen Termijnen waarbinnen men deze wil bereiken Noot: B&B is geen passieve secretaris, maar denkt actief mee vanuit de noden van de kinderen We delen onze kennis en ervaring met de ouders en trachten ouders tot de nodige zaken te motiveren 12

Linking koppeling van vraag en aanbod (actieve verwijzingen) samenbrengen en aansturen van hulp- en dienstverleners en relevante personen uit informeel sociaal netwerk Ronde tafels Doel: Onderlinge kennismaking van de verschillende betrokkenen (doel, visie en werkwijze van elke betrokkene) heldere taakverdeling en engagementen -> handelingsplan creëren van verbondenheid binnen gemeenschappelijk project Je staat er niet alleen voor (verantwoordelijkheid delen) uitwisselen van kennis en ervaring (verantwoordelijkheid met meer kennis van zaken opnemen) drive 13

Monitoring Opvolgen van het gezin, het netwerk en de gemaakte afspraken met het oog op zicht houden op het kind ondersteunen van alle betrokkenen (ouders, hulpverleners, steunfiguren) bevorderen van overzicht bij éénieder -> relevante info laten doorstromen Vnl telefonisch (maar ook huisbezoeken, gesprekken op B&B…) Evaluatie geboden hulp effectief en efficiënt? Bijsturing nodig? 14

(veel meer dan louter zorg coördineren) centrale kenmerken intensief casemanagement Vrijwillig Aanklampend Vertrekkend van de vraag en behoeften van ouder én kind Ouders inzicht doen verwerven in hun problematiek en de noden van kinderen Ouders aanspreken op hun inzet, mogelijkheden én verantwoordelijkheden Hulpverleners en steunfiguren ondersteunen bij problematiek van ouderschap en druggebruik Intensief casemanagement is naast een methodiek ook een zorginhoudelijke benadering (veel meer dan louter zorg coördineren)

Moeilijkheden/aandachtspunten Abstract Motivatie tot deelname Tijdsinvestering Interne keuken Iets nieuws proberen / vertrouwde stramienen wat lossen Communicatie: respectvol, constructief, ernstig en toch ontspannen (juiste sfeer binnen nieuw samengesteld team) Respect voor terrein en eigenheid Relevante informatie gedeeld (need to know – nice to know) (Visie)verschillen expliciteren en nagaan hoe deze als meerwaarde kunnen worden aangewend Wanneer andere ‘afstemmers’ (bv CBJ of sd jeugdrechtbank) betrokken: zeer duidelijke afspraken over ieders rol Mandaat verwerven Positie handhaven (bv bij belangenbehartiging) Supervisie – intervisie – zorgzaam team

Troeven Gezin (de noden, de veiligheid van het kind) betrouwbaarder en genuanceerder in beeld Uitwisselen van deskundigheid (komt ook in volgende begeleidingen van pas) Ondersteuning van hulpverleners in een nieuw-samengesteld-team Delen van verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid (durven) blijven opnemen (men kan voor bepaalde zaken vertrouwen op anderen) Morele steun Inzet wordt gezien Ronde tafel: Krachtig middel om tot samenwerking en afstemming te komen: Drive Positiviteit Gezamenlijk project Onafhankelijke casemanager: Onverdacht/aanvaardbaar voor verschillende sectoren proces bewaken; inhoud van anderen laten komen

Evoluties Meer draagvlak voor methodiek Ouder erbij: ok Deelname hulpverleners meer evidentie 18

Interessante publicaties: Van Riet, N. & Wouters H. (2000). Casemanagement: Een leer- werkboek over de organisatie en coördinatie van zorg-, hulp en dienstverlening. Assen, Van Gorcum. Hoogendam, S. & Vreenegoor, E. (2002). Intensief casemanagement & complexe meervoudige problemen. Bussum, Uitgeverij Coutinho. 19

Zeilstraat 16 2060 Antwerpen 03/236 85 66 info@bubbelsbabbels.be www.bubbelsbabbels.be