HULPMIDDELEN bij DYSLEXIE M.Noever, Kijkduin

Wanneer? Als ondersteuning nodig is, omdat: •Er een leerachterstand ontstaat •Er problemen zijn met lezen •Er niet genoeg gelezen wordt •Er problemen zijn met spelling/schrijven •Er emotionele problemen ontstaan •Er tijdsgebrek is en het (huis)werk niet af komt •Er moeite is een vreemde taal te lezen/leren •Er moeite is een vreemde taal te verstaan •Er problemen zijn met studeren M.Noever

Maken hulpmiddelen lui? •Nee! Wordt u lui van de spellingcontrole bij het tekstverwerken? •Kinderen gaan méér lezen en schrijven. Het leren gaat er door vooruit !!! •Het is motiverend en voorkomt falen. •Het maakt je zelfstandiger: je hebt minder hulp nodig. M.Noever

Algemene taakaanpak Activeer voorkennis !!!! Laat een woordenlijst maken van vaktermen per vak Laat kind aantekeningen kopiëren van een goede lln. om verkeerd leren te voorkomen Laat kind een ‘buddy’ zoeken in de klas Gebruik software van methodes Gebruik overhoorprogramma’s Laat uw kind zoveel mogelijk op de computer/ laptop doen, ook tijdens de lessen. Leer plannen: gebruik de agenda op www.schoolplanner.nl M.Noever

De belangrijkste hulpmiddelen Hardware: •DAISY speler Software: •Tekst-naar-spraak software (Kurzweil 3000, Sprint Plus) • Amis daisyspeler op de computer. •Woordenboeksoftware (Babylon) Gratis download( vertaler) ∙ Wody, woordvoorspeller •Spraakherkenning (Dragon Naturally Speaking) •Woordjes leren (WRTS, Teach2000, Overhoor) •Mind map software (Free Mind, Spark Space) M.Noever

DAISY-speler M.Noever

De DAISY speler •Is een voorleesapparaat •Is bedoeld voor luisterend lezen •Leest bestanden die op CD of geheugenkaart staan (bestanden zijn door mensen ingesproken) •Maakt gebruik van audiobestanden (geen tekstbestanden) •Laat geen tekst zien, meelezen kan in boek, tijdschrift De gebruiker kan: •Hoofdstuk, paragraaf, paginanummer opzoeken •Bladwijzers aanmaken •Voorleessnelheid instellen •Koptelefoon aansluiten NB: De CD van de boeken (daisy cd) kan ook met het programma Amis op de computer beluisterd worden. M.Noever

DAISY schoolboeken •Aanschaffen via Dedicon door M. noever •Op CD of geheugenkaart •Dyslexieverklaring nodig Als je leesboeken, tijdschriften, kranten wil: •Aanschaffen via Loket aangepast-lezen door ouders (gratis, er wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd) M.Noever

Sprint (Plus) - Er zijn verschillende versies: op CD of USB stick. - Verschillende namen voor verschillende versies: Sprint, Sprint Plus. Sprint plus kan meer! - Is wat makkelijker in gebruik dan Kurzweil (wordt veel gebruikt op basisscholen en op het VO). - Sprint PDF bestanden van schoolboeken zijn te bestellen via Dedicon. - Onze locatie heeft Sprint op het netwerk. Het is aan te raden met hetzelfde programma te werken thuis. - Sprint PLUS: leest alles voor, je kunt er samenvattingen mee maken, er zit een woordenboek in, en spellingcontrole M.Noever

WODY WoDy is een programma speciaal ontwikkeld om snel en efficiënt teksten zonder spelfouten te kunnen maken. WoDy voorspelt, corrigeert, leest voor en legt uit. Het programma onthoudt welke woorden samen met welke andere woorden gebruikt worden. Typ het begin van een woord, WoDy voorspelt, klik aan, WoDy stelt het vervolg al voor en de zin wordt foutloos geschreven. M.Noever

Dragon Naturally Speaking Spreekt in en de computer schrijft op. Verschillende versies verkrijgbaar, bijvoorbeeld: Dragon Naturally Speaking Standard (taal: alleen Nederlands) •Dragon Naturally Speaking Preferred (talen: Nederlands, Engels, Frans, Duits) Headset wordt meegeleverd (postbestelling) M.Noever

Spraakherkenning is geschikt voor leerlingen met ernstige schrijf-spellingproblemen. De gebruiker kan met zijn stem: Tekst in Word, Excel en de meeste andere Windows programma's dicteren en bewerken. Op internet surfen Tekstblokken of afbeeldingen invoeren Alle handelingen op de computer uitvoeren Teksten van een handheld recorder laden in het programma M.Noever

Overhoorprogramma’s Zijn gratis te downloaden van het Internet. Overhoor en Teach2000: •Hebben geen Internetverbinding nodig •Kunnen woorden laten uitspreken WRTS: • Heeft Internetverbinding nodig •Kan vanaf elke computer met internetverbinding gebruikt worden •Leerling logt in met e-mailadres en wachtwoord •Kan woorden laten uitspreken M.Noever

Hoe gebruik je een overhoorprogramma •Wel vaak, niet lang!! •Opbouw in overhoren: ‘Makkelijk’ beginnen •Meerkeuze •Zeg het woord, goed of fout aanklikken •Alleen medeklinker zichtbaar: klinkers invullen •Eerste letter •Overhoren •Instellen: Nederlands-vreemde taal of andersom •Instellen: Fouten wel/niet herhalen •Instellen: Score wel/niet bijhouden M.Noever

Mind map programma’s Mind mappen kan gebruikt worden: •Voor het ordenen van gedachten •Voor het snel zien van gegevens •Voor het inzichtelijk maken van verbanden •Voor het maken van verslag, werkstuk, presentatie •Spark Space: kost geld •Freemind: is gratis te downloaden van het Internet M.Noever

Hulpmiddel kiezen 1 •Overleg met leerling/kind •Overleg met school: -Wat is aanwezig -Zijn er plannen voor aanschaf -Wat staat in het beleidsplan -Hoe wordt er gecommuniceerd binnen de school -Praktisch: •Vraag demo’s aan •Vraag naar ervaringen van gebruikers (op balansdigitaal) • M.Noever

Hulpmiddel kiezen 2 •Kijkwijzers van het Masterplan Dyslexie •Training van Dedicon •Internet artikel Margreet van de Berg http://ict-en- onderwijs.blogspot.nl/2011/02/voorlees-en-spraaksoftware-voor.html •Keuzewijzer hulpmiddelen (leverancier hulpmiddelen) (folder LEXIMA) M.Noever

Eigen laptop/ ipad??? Antwoord: Ja!!! Vraag: NB: Neem altijd een USB-stick mee. M.Noever

ENGELS Handige producten bij Stepping Stones: site Noordhoff! Samenvatting Stepping Stones Heb jij de samenvatting van Stepping Stones al aangeschaft? Handig voor jou om bepaalde regels, trucs, tips en woorden nog even op te zoeken. Examenvoorbereiding Stepping Stones We halen alles uit de kast om jou optimaal voor te bereiden op je examen. Bekijk de handige Examentrainers die we voor je hebben gemaakt.  Blackbirds Blackbirds zijn leesboeken die je kunt lezen voor je leeslijst of voor je leerdossier of als je lekker voor jezelf wilt lezen. Elk schooljaar zijn er nieuwe boeken voor Engels. In je Pocket 'Stepping Stones Stepping Stones is samengevat in slimme pockets. Waarin je in één oogopslag vindt wat je zoekt. Duidelijke overzichten, rijtjes, feitjes, formules en begrippen. Daar heb je wat aan, voor op school en voor later.  M.Noever

Dyslexie en het eindexamen Vanaf 2013 zijn de cse’s allen in grootte .12 en geschikt gemaakt voor PDF (ter gebruik voorleessoftware, maar ook verdere vergroting is dan mogelijk!) Leerlingen hebben recht op: vergroting/ werken op de computer met spellingcontrole/ auditieve ondersteuning/ tijdverlenging. De inhoud van het eindexamen mag niet veranderd worden, alle leerlingen moeten dus dezelfde vragen en opdrachten doen!! Aan de wijze van examineren mag wel gesleuteld worden M.Noever

Dyslexie en het eindexamen De directeur van een school moet toestemming verlenen als de wijze van examineren veranderd wordt. De leerling moet bekend zijn met de wijziging, ofwel daar ruimschoots mee geoefend hebben. De wijziging moet ook terug te lezen zijn in de deskundigenverklaring van de orthopedagoog/ psycholoog die het onderzoek naar dyslexie verricht heeft. De school meldt de wijzigingen aan de inspectie en vraagt de eventuele auditieve versie aan, voor 1 nov. van het examenjaar (examen coördinator) M.Noever

Balansdigitaal.nl Kandidaten met een leeshandicap (dyslexie) krijgen een examen dat precies gelijk is aan dat van de andere kandidaten. De kandidaat kan daarbij gebruik maken van ingesproken tekst of spraaksynthese op de computer waarbij een digitaal tekstbestand in (kunstmatige) stem wordt omgezet. Ook hoort verlenging van de examentijd of een vergroting van de opgaven tot de mogelijkheden. De directeur van de school kan er dus niet voor kiezen om normen te versoepelen of onderdelen van het examen weg te laten. Kortom: de inhoud blijft hetzelfde, alleen de vorm kan aangepast worden. Hoe is de beoordeling bij spelling? Ook de beoordeling, bijvoorbeeld van spelling, is precies hetzelfde als bij alle andere kandidaten. Het examen voor talen bestaat voor 10-20% uit spelling, dus alleen op spelling kan een kandidaat met dyslexie nooit zakken. Welke aanpassingen zijn mogelijk met een dyslexieverklaring? Afhankelijk van de mate en de ernst van de dyslexie komen de volgende maatregelen voor: - verlenging van de examentijd (met voor het CE ten hoogste 30 minuten) - vergroting van de opgave (grootschrift) - auditieve ondersteuning - ICT-ondersteuning: spellingcontrole, verschillende dyslexiesoftware M.Noever

Websites www.dedicon.nl www.balansdigitaal.nl www.aangepast-lezen.nl www.anderslezen.nl www.steunpuntdyslexie.nl www.lexima.nl www.optelec.nl www.teach.nl www.efkasoft.nl www.wrts.nl M.Noever