Stilstaan bij zin en zijn – op weg naar een model van integrale geestelijke gezondheidszorg

Wat heb ik voor ogen, hier vandaag ? … de weg naar een model van integrale geestelijke gezondheidszorg … en niet “HET” model …

I k heb immers noch … ‘de steen der wijzen’ …

…noch … het ‘ei van Columbus’ gevonden…

I k heb wel … mijn persoonlijke visie, gebaseerd op … … mijn kijk naar ‘de mens’ ‘de wereld’ en ‘het leven’ en … mijn beroepservaring als psychologe en moreel consulente van vijf jaar in een Medisch-Psychologisch Instituut waarin ik vooral met mensen met verslavingsproblemen in contact kwam een stage in een psychiatrische dagkliniek twaalf jaar in een Centrum Morele Dienstverlening, met als hoofdtaken het verlenen van morele bijstand en het voorbereiden van vrijzinnig humanistische vieringen

V oor een stuk baseert zich mijn visie ook op de ‘vrijplaats’ die ik heb, wanneer iemand om een gesprek met mij vraagt, die in een instelling verblijft. Als moreel consulente sta ik immers ‘los’ van de instelling, vermits ik niet aan de instelling verbonden ben en geen deel uitmaak van het behandelend team. Dit speelt een belangrijke rol in de perceptie van de cliënt – hij of zij voelt zich immers niet ‘beoordeeld’ door mij, en heeft van daaruit het gevoel, tegenover mij ‘in alle openheid’ en ‘in volle vertrouwen’ te kunnen spreken, zonder dat dit repercussies zou hebben op zijn of haar behandeling.

V an daaruit wil ik me graag op weg begeven, naar een model van integrale geestelijke gezondheidszorg samen met jullie, hier in de zaal aanwezig met jullie deskundigheid motivatie ideeën, idealisme en realisme O m jullie een duidelijker beeld te geven van mijn visie, wil ik eerst even ingaan op wat – naar mijn ervaring – de kern is van mijn werk als moreel consulente.

Ontmoeting van mens tot mens

Spiritualiteit en zingeving in het kader van morele bijstand

Wat zoeken mensen bij mij – een moreel consulente en vrijzinnig humaniste... en mens? Wat probeer ik hen te bieden?

Tijd en ruimte voor gevoelens en gedachten twijfels en angsten pijn en verdriet onmacht en woede om tot rust op adem en op verhaal te kunnen komen bij de dingen stil te staan jezelf te mogen zijn – met al je kwaliteiten en gebreken

Als moreel consulent ontmoet ik de ander van mens tot mens begeleid ik hem op zijn weg bied ik een luisterend oor, zonder te oordelen ben ik voldoende nabij om me te kunnen inleven in de ander én ver genoeg weg om een ander perspectief te kunnen innemen breng ik „licht in het donker“ ben ik spiegel en zorg ik voor duidelijkheid onderzoek ik samen met de ander, wat er belangrijk is voor hem, en wat minder belangrijk creëer ik zo de basis, van waar uit de ander zelf zo vrij mogelijk keuzes kan maken en kan handelen

Samenhang en zinervaring Als moreel consulent heb ik aandacht voor samenhang - tussen gevoelens en achterliggende waarden geest, lichaam en psyche (holistisch mensbeeld) verschillende stukken uit het levensverhaal Samenhang is immers essentieel voor het ervaren van zin – de ‚stoornis‘ van de ander als uiting van een verstoorde samenhang breekpunten in het levensverhaal, die tot het ontbreken van samenhang leiden.

Er zijn voor de ander Samen momenten van machteloosheid uithouden De (verborgen) krachten van de ander ontdekken

L icht en schaduw laten zijn …

Dingen in een ander daglicht in een ander perspectief in een andere samenhang plaatsen vanuit een andere invalshoek bekijken …

De eigen kijk

ver- ruimen licht en lucht binnenlaten …

R uimte creëren om nieuwe facetten te ontdekken tot verhelderende inzichten te komen die de ander ondersteunen om met zichzelf in het reine te komen

Zien en ervaren hoe de ander tot zichzelf komt bij zichzelf thuiskomt met zichzelf samenvalt Dit zijn zin- en waarde-volle momenten... voor de ander, en voor mezelf Momenten die tot stand komen door en in het intense contact van mens tot mens Momenten waarin ik, samen met de ander, in aanraking kom met de essentie van het zijn Existentiële momenten Momenten die het ‚gewone‘ overstijgen Momenten van transcendentie... momenten van zinervaring en spiritualiteit.

N u weet je dus al een beetje meer over wat er voor mij van belang en van waarde is. I n een integraal zorgmodel lijken me een aantal dingen dan ook onontbeerlijk, zo onontbeerlijk als wortels voor een boom – *Aandacht voor de mens in zijn geheel, voor psyche, geest en lichaam … en niet alleen voor zijn ‘aandoening’ * Luisterbereidheid en empathie * Een gefundeerde opleiding * Zorgvuldige diagnostiek * Een evenwicht tussen … * een geobjectiveerde en objectiveerbare behandelwijze en ruimte voor het ‘onverwachte’, het ‘niet planbare’, de ‘individualiteit’ van de mens * groepsgerichte en individuele therapievormen * Een dynamische grondhouding, met ‘openheid voor nieuwe horizonten’ ‘bereidheid tot groei’ – via introspectie, supervisie, opleiding, … * Bereidheid tot interdisciplinaire samenwerking * Aandacht voor de eigen grenzen, en zelfzorg * Aandacht voor zinervaring – bij de ander, en bij jezelf, bewustzijn van je eigen zingevingsbronnen

Z inervaring is immers een essentieel onderdeel van het ‘mens – zijn’ en van het leven. Z inervaring verwortelt de mens in het leven … en laat hem groeien. I k heb dan ook een model van integrale geestelijke gezondheidszorg voor ogen dat hiervoor ruimte biedt dat zelf nog in ontwikkeling en in volle groei is dat wortelt in een aantal essentiële onderdelen, die ik zonet heb benoemd … een model dat in mij het beeld oproept van een boom …

E en boom met een aantal stevige wortels …

M et een krachtige stam …

… en met mooie takken en bladeren

M omenteel lijkt het boompje van de integrale zorg nog erg klein …

Maar ook kleine bomen worden groot …

… krijgen mooie, frisse bladeren…

… komen bij momenten in bloei …

… onder gunstige omstandigheden … waar we met zijn allen zorg voor kunnen dragen !

O p weg naar integrale geestelijke gezondheidszorg - een weg die niet altijd even gemakkelijk zal verlopen, maar soms eerder als een ‘parcours met hindernissen’ …

… een weg, die soms mooie en verrassende dingen te bieden heeft, ook in de zijlijn van de eigenlijke hoofdbaan …

… een weg, die het zeker waard is, om bewandeld te worden !

… bedankt voor uw aandacht !