Hoofdstuk 2 De Krimoorlog

1815 Congres van Wenen

Historisch kader Tijd van de Restauratie (1815- 1848). Na 1815: veel conservatieve vorsten aan de macht: Tijd van de Restauratie (1815- 1848). Revolutiejaar 1848 (In Frankrijk komt Lodewijk Napoleon aan de macht en in Nederland geeft de koning Willem II Thorbecke de opdracht de grondwet te veranderen).

Opkomst liberalisme → democratisering (Vrijheid uit de Verlichting). Opkomst socialisme → (Gelijkheid uit de Verlichting). Opkomst nationalisme → bindend/ontbindend (Ook een reactie op de tijd van Napoleon).

Situatie Europa: liberalen conservatieven (meer invloed burgerij) Frankrijk, Groot-Brittannië conservatieven (macht van vorst en adel bewaren) Pruisen, Oostenrijk, Rusland = Grote Alliantie = soort waakhond verbond om oude machten te beveiligen.

Ottomaanse Rijk; zieke man van Europa Voorheen groot en machtig Rijk, nu aan het afbrokkelen. Gewelddadig nationalisme orthodoxe Grieken en Serven. Strategisch belangrijk vanwege Constantinopel. Werd ‘speelbal’ van Rusland en Frankrijk.

Belangen: Frankrijk; Turkije was belangrijk handelspartner. Invloed in de Levant. Plannen voor Suezkanaal. Beschermer van Rooms-katholieken in Turkse Rijk. Napoleon III had imperialistische drijfveren. Engeland; - Rusland uit de Middellandse Zee houden; bescherming eigen wereldimperium.

Rusland; Imperialistische drijfveren Beschermheerschap orthodoxe christenen in Ottomaanse Rijk. Beschermheerschap heilige plaatsen. Oostenrijk; Wil macht Rusland op de Balkan beperken (heeft hier zelf aspiraties).

Aanleiding; Trammelant om sleutel van de Geboortekerk van Bethlehem. Frankrijk neemt het op voor de rechten van de katholieken. (Steun van Katholieken in Frankrijk voor Lodewijk Napoleon?) Rusland neemt het op voor de rechten van de orthodoxe christenen en eist: rechten van de orthodoxe christenen in Ottomaanse Rijk worden gegarandeerd, beschermheerschap over voor orthodoxe christenen belangrijke heilige plaatsen, einde aan alle concessies aan katholieken.

Sultan weigert → Rusland valt in juli 1853 “Roemenië” binnen. Crisisoverleg grote mogendheden. “concertoplossing” blijkt onhaalbaar. Rusland accepteert Oostenrijkse vredesvoorstellen maar Engeland en Frankrijk werken niet mee. Frankrijk wil militair avontuur. Engeland; Tijdelijke vrede zou Russische dreiging groter maken. Oktober 1853; Turkije verklaart Rusland de oorlog.

Oorzaken Krim-Oorlog Streven naar machtsuitbreiding Rusland Rusland wierp zich op als beschermer orthodoxe christenen in Osmaanse Rijk. Turkije keert zich tegen Russische bemoeienis. Napoleon III hoopt op meer binnenlandse steun na buitenlandse successen. Britse koloniale belangen in gevaar → ‘Russische macht in oosten van Middellandse Zee-gebied diende ingeperkt te worden’, aldus Frankrijk en Engeland.

Chronologisch verloop Juli 1853: Rusland valt Moldavië en Walachije binnen Oktober 1853: Turkije verklaart Rusland de oorlog, November 1853: Turkse vloot verslagen bij Sinope door de Russen. Begin 1854: Groot-Brittannië en Frankrijk komen Turkije te hulp → Grote Europese oorlog Juni 1854: belegering van Varna. Augustus 1854: terugtrekking Russische troepen uit de Balkanvorstendommen.

Oorlog had hier voorbij kunnen zijn. Maar…. Britten en Fransen hadden er zin in! September 1854: geallieerden landden op de Krim. doel: verovering Sebastopol. 20 september: eerste veldslag bij de Alma. Geallieerden maakten havenstad Balaklava gereed als bevoorradingsplaats. Veldslagen bij Inkermann en Balaklava (25 oktober 1854; charge of the Light Brigade)

“Het is niet voldoende om een inbreker je huis uit te jagen” “Je moet hem ook achtervolgen en inrekenen” Publieke opinie ging rol spelen; Hoera-patriottisme

Cannon to right of them, Cannon to left of them, Cannon behind them Volley'd & thunder'd; Storm'd at with shot & shell, While horse & hero fell, They that had fought so well Came thro' the jaws of Death, Back from the mouth of Hell, All that was left of them, Left of six hundred. When can their glory fade? O the wild charge they made! All the world wonder'd. Honour the charge they made! Honour the Light Brigade, Noble six hundred!

Charge of the Light Brigade Incompetentie Britse legerleiding Russel; schilderde de Russen af als barbaren Tennyson; maakte helden van de cavaleristen Propaganda → vaderlandslievendheid soldaten, opofferingsgezindheid, heroïsme.

Dramatisch verloop beleg van Sebastopol. Winter 1854-1855 1855; Sardinië voegde zich bij de geallieerden. Nicolaas I †, wordt opgevolgd door Alexander II 1855 inname van Malakhov door de Fransen; val van Sebastopol. November 1855; verovering van Kars door de Russen.

Vredesvoorstellen Oostenrijk Rusland stemde in. Wapenstilstand Vredesconferentie

30 maart 1856: Vrede van Parijs Integriteit van Ottomaanse Rijk werd opnieuw bevestigd. Vrije scheepvaart op Donau Demilitarisatie en neutralisatie Zwarte Zee Tsaar niet langer beschermheer over orthodoxen. Erkenning soevereiniteit van Ottomaanse Rijk over Moldavië en Walachije.

Krimoorlog: trendbreuk ?! In verhouding ontstellend groot aantal slachtoffers. Verschoven machtsverhoudingen; Band Parijs & Londen Rol Rusland voorlopig uitgespeeld Rol publieke opinie; “Times” Aandacht voor wel en wee soldaten Hervormingsproces in Rusland; afschaffing lijfeigenschap, aanleg van spoorwegen.

Oorlog kwam ‘dichtbij’ dankzij stoomschip, telegraaf en spoorlijn. ‘Europese concert van staten’ voorgoed verbroken. Oorlog is verlengstuk van politiek geworden; aanvaardbaar middel om machtsevenwicht te herstellen. Ottomaanse Rijk afhankelijk van Europese mogendheden. Heilige Alliantie Oostenrijk en Rusland verbroken. Einde makelaarsrol Oostenrijk.

Franse soldaten Britse soldaten Russische soldaten Meeste soldaten uit onderste lagen van de bevolking; dienstplicht afkoopbaar Mogelijkheid om carrière te maken in leger “schuim der aarde” Groot contrast legerleiding & soldaten Legertop op basis van afkomst Kadaverdiscipline Povere bewapening Gerecruteerd uit lijfeigenen en onderste lagen maatschappij