Het ouderenbeleid in Vlaanderen na de zesde staatshervorming

In welke context spelen we ? Veranderende omgeving Veranderende senioren Veranderende overheid

Veranderende omgeving In 2020 zal 21% van populatie 65+ zijn (in 2005 18%) Van 2010 tot 2020 neemt aantal 80-plussers toe met 84 000 100 000 personen met dementie in Vlaanderen (+ 30% tegen 2020) waarvan 2/3 thuis Van 80-89 jarige vrouwen woont helft alleen (mannen ¼) 60% van ouderen heeft minstens 1 kind binnen straal van 5 km Aantal 85+ in woonzorgcentrum stijgt in absolute aantallen, maar daalt procentueel (meer zelfstandig wonend) Zeer zwaar zorgbehoevenden stijgen met kwart tussen 2010 en 2020 (+50 000) Minder (potentieel) zorgverlenende vijftigers

Veranderende senioren De zorgbehoevende oudere wil steeds nadrukkelijker zelfstandig kunnen blijven wonen en de regie over zijn leven met beperkingen in eigen handen houden De zorgbehoevende oudere stelt zich steeds kritischer op ten aanzien van de georganiseerde zorgvormen De zorgbehoevende oudere is, zeker in de steden, meer en meer gekleurd en cultuursensitieve zorg wordt een aandachtspunt Het informele zorgnetwerk verzwakt Minder zorgende handen en minder middelen Het (zorg)aanbod wordt almaar complexer

Veranderende overheid Momenteel is Vlaanderen bevoegd voor de thuiszorg (gezinszorg, aanvullende thuishulp, oppas, gastopvang …) De federale overheid is bevoegd voor de woonzorgcentra en de centra voor kortverblijf en dagverzorging, evenals voor de thuisverpleging Vlaanderen subsidieert wel de infrastructuur en de animatiewerking van de residentiële ouderenzorg Zesde fase van de staatshervorming hevelt residentiële ouderenzorg volledig over naar Vlaanderen, maar niet de thuisverpleging Ook de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden gaat van FOD SZ naar gemeenschappen en GGC te Brussel Ook de mobiliteitshulpmiddelen worden een gemeenschapsbevoegdheid

Gezondheid, ouderen en personen met beperking (1) Mobiliteitshulpmiddelen

Gezondheid, ouderen en personen met beperking (2) ziekenhuizen Normering Infra structuur Sp en G ELGZ Impulseo, GDT, LMN, HAK, TA, PAL SV en MDT GGZ Overleg platforms, PVT en BW

Gezondheid, ouderen en personen met beperking (3) Ouderenbeleid RVT, ROB, CVK, CDV THAB Preventie Vaccins,screening, NVP, mondhygiëne, tabak G-beroepen Erkenning, subquota en soc akkoorden

Gezondheid, ouderen en personen met beperking (3) Ouderenbeleid RVT, ROB, CVK, CDV THAB Preventie Vaccins,screening, NVP, mondhygiëne, tabak G-beroepen Erkenning, subquota en soc akkoorden

Zesde staatshervorming Pakket nieuwe bevoegdheden zeer heterogeen: Directe dienst- en zorgverlening (WZC, PVT, THAB,…) Ondersteunende of organisatiegebonden zaken (organisatie eerste lijn, ziekenhuisnormering, …) Cure versus care Context: Vergrijzing en meer chronische aandoeningen = verandering in organisatie en financiering van de zorg Noden van patiënt/gebruiker centraal = ontkokering en integrale, kwaliteitsvolle, vaak multidisciplinaire zorg Schaarste aan middelen = efficiëntieverhoging maar ook toegankelijkheid van zorgaanbod bewaken Vermaatschappelijking van de zorg

Waar moeten we aan denken ? De zorgbehoevende oudere toelaten om maximaal zelfstandig te kunnen blijven wonen De mantelzorger ondersteunen zodat die kan volhouden Zwaar zorgbehoevende oudere, die opvang in een thuisvervangende omgeving nodig heeft, kwaliteitsvolle en betaalbare zorg garanderen Het zorgaanbod diversifiëren om gepaste zorg te kunnen leveren De zorg vermaatschappelijken Goed bestuur in publieke en private voorzieningen Integratie van woonzorg en eerstelijnsgezondheidszorg

Dit betekent : Continuïteit van zorg : thuiszorg, thuisondersteunende zorg en thuisvervangende zorg in al zijn flexibliteit en diversiteit

Verder inzetten op uitbreiding aanbod THUISZORG Verder inzetten op uitbreiding aanbod 2009-2013 : 1.750.000 uren extra = 45 mio euro Verder inzetten op diversificatie van het aanbod 2009-2013 : CADO, gastopvang, nachtopvang Linken met de dienstencheques Oog hebben voor financiële leefbaarheid sector en voor financiële toegankelijkheid (MAF) Oog hebben voor de ondersteuning van de mantelzorger

Vermaatschappelijking van de zorg Mantelzorgondersteuning Doorbreken van sociaal isolement, psychologische ondersteuning en rust gunnen belangrijk voor oudere mantelzorger Vrijwilligerswerk en buurtzorg

THUISONDERSTEUNENDE ZORG Vandaag 117 gemeenten met een of meerdere dagverzorgingscentra; op termijn minstens één in elke gemeente Tot vandaag RIZIV-gesubsidieerd en gelinkt aan WZC Nu ook alternatieve Vlaamse formule mogelijk: CADO Verdere uitbreiding van het aanbod Verdere diversificatie van het aanbod vb herstelverblijf, zorghotel

THUISVERVANGENDE ZORG Uitbreiding van het bestaande aanbod van bv assistentiewoningen, wzc … Ondersteuning nieuwe woonvormen Vb Abbeyfield Pilootprojecten in de zorg Verdere diversificatie van het aanbod Betaalbaarheid van het aanbod

Woonzorgcentra In bijna alle Vlaamse en Brusselse gemeenten is een woonzorgcentrum De capaciteit moet kunnen groeien. Maar : we botsen op limieten, zowel budgettair als ruimtelijk. Voldoende kwalitatief personeel vinden is reëel probleem: Zoekconferentie, www.wordzorgverlener.be, www.ikgaervoor.be Het meten van de kwaliteit van zorg in woonzorgcentra: in 2013 met de eerste 16 indicatoren die zullen gebruikt worden over gans Vlaanderen www.zorg-en- gezondheid.be/beleid/kwaliteit

Dit betekent : Nieuwe regelgeving vergunningen : activeren wat reeds is toegekend, erkennen binnen budgettaire mogelijkheden Ruimtelijk overkoepelend zorgstrategisch plan Onderzoeken hoe nieuwe financiering kan verlopen : infrastructuur, werking, scheiding zorg en wonen. Sturen op kwaliteit ipv op rechtspersoon

1) Kwaliteit van zorg Kwaliteit Doorligwonden Valincidenten Onbedoelde gewichtsafname Dagelijkse fysieke vrijheidsbeperking Medicatie-incidenten Vaccinatie personeel (griep) Medicatiegebruik Plan zorg voor levenseinde

2) Kwaliteit van organisatie Ziekteverzuim personeel Zorgpersoneel dat instelling verliet Vorming Betrekken van vrijwilligers 3) Kwaliteit van leven (subjectief ervaren)

Tegemoetkoming Hulp aan Bejaarden Zorgen voor continuïteit uitbetaling Herdenken systeem in kader van een volksverzekering (zorgverzekering)