Vernieuwende vormen van medezeggenschap 24 mei 2011 Op weg naar nieuwe vormen en stijlen van medezeggenschap? Rienk Goodijk, 24 mei 2011 Hoogleraar RU Groningen en TiasNimbas/ Universiteit Tilburg Senior onderzoeker/consultant GITP Vernieuwende vormen van medezeggenschap

Hoezo ‘medezeggenschap’ op de Universiteit? 24 mei 2011 Hoezo ‘medezeggenschap’ op de Universiteit? Niet bepaald interessant, lijkt me. Het levert toch niks op, ofwél dan?! Gaat toch ten koste van mijn carrière?! Is de OR niet ‘uit de tijd’? Ik wil me niet teveel binden. Ik kan mijn eigen boontjes wel doppen! Trouwens, ik heb er ook geen tijd voor.

MZ: ontwikkelingen tot nu toe 24 mei 2011 MZ: ontwikkelingen tot nu toe Onderzoek 1999: OR ‘volwassen’, maar verdere ontwikkeling lijkt wat te stagneren … Enkele aanpassingen in de WOR (1998): ‘proces’ (art. 23/24), ‘maatwerk’ (art. 32) Mislukte discussie over de WMW (2005) Onderzoek (vanaf 2005): Maatwerk in Overleg, Vier Scenario’s, Aansluiting (M)Z, Bestuurder en OR, SER-Advies, Onderbenutting bevoegdheden, … MZ en Organisatieontwikkeling, NCSI (2010) Ruimte voor experimenten (‘pilots’ en ‘best practices’): wat kunnen we daarvan leren?

Uitdagingen voor de MZ Eigen (maatwerk-)oplossingen zoeken 24 mei 2011 Uitdagingen voor de MZ Eigen (maatwerk-)oplossingen zoeken Leren omgaan met verschillende rollen Aandacht voor relaties Inzetten op complementariteit Benutten van mogelijkheden

Medezeggenschap levert iets op als de MZ … 24 mei 2011 Een goede gesprekspartner is Aansluiting heeft bij de organisatie(ontwikkeling) Vroegtijdig in het proces betrokken is Coalities weet te vormen Verantwoordelijkheid durft te nemen Flexibel is en kan ‘meebewegen’ Voldoende feeling met de achterban heeft Als waardevol wordt gezien

Noodzaak tot vernieuwing MZ 24 mei 2011 Verander(en)d krachtenveld, dynamiek omgeving Als MZ aansluiting vinden bij nieuwe organisatieconcepten Afnemende belangstelling voor MZ Moeilijke combinatie MZ en loopbaan (?) Afstemming/samenwerking binnen OR en met bestuurder, vakbonden/GO, ‘achterban’: leiderschap, taakverdeling/interacties, benutten ‘netwerk’ en expertises, zichtbaarheid, … Opstelling/houding OR, kwaliteitsvragen, onderbenutting en taboes

Organisatie van de MZ: oude vormen en stijlen doorbreken 24 mei 2011 Organisatie van de MZ: oude vormen en stijlen doorbreken Overleg op ondernemingsniveau: OR/bestuurder, vakbonden, stakeholders, netwerkrelaties, … Vormen van participatie ‘in de lijn’: werkoverleg, lunchmeetings, conferenties, digitale communicatie, … Persoonlijke verantwoordelijkheid: pops, bijdrage aan projecten, … Hoe betrokkenheid mobiliseren en expertises benutten?

Aanzetten tot vernieuwing(1) 24 mei 2011 Aanzetten tot vernieuwing(1) Strategische medezeggenschap: het strategisch spel leren spelen Kaders en decentrale invulling: maatwerk De regie-rol van medezeggenschap: het mobiliseren van de medewerkers Projecten met wisselende samenstelling Participatie van onderop: ruimte geven aan ‘ideale combinaties’

Aanzetten tot vernieuwing (2) 24 mei 2011 Aanzetten tot vernieuwing (2) Vroegtijdige, procesmatige betrokkenheid: Nieuwe vormen van ‘dialoog’ tussen bestuurder en OR Stimuleren/mobiliseren betrokkenheid van ‘deskundigen’ Interacties met managers, stafleden, vakbonden, medewerkers, … (klankbordgroepen, contactpersonen) Benutten van moderne communicatie middelen etcetera

Aanzetten tot vernieuwing (3) 24 mei 2011 Professionalisering/kwaliteitsverbetering van het overleg Kwaliteitsverbetering binnen de OR: werving (profielschets), ontwikkeling (competenties), beoordeling (feedback mechanismen) en doorstroming (overdracht, terugkeer) Eisen ten aanzien van leiderschap en cultuur binnen de organisatie (‘volwassen arbeidsrelaties’)

Aanzetten tot vernieuwing (4) 24 mei 2011 Aanzetten tot vernieuwing (4) Inbedding MZ in bedrijfsvoering: MZ/participatie ‘op de agenda’ zetten Aantrekkelijk maken (voor jongeren, vrouwen, allochtonen, korte dienst-verbanders, …) Talentontwikkeling: MZ als leerschool Koppeling MZ aan loopbaan: op CV? Participatief leiderschap Belangrijke rol van P&O/HR

Voorbeelden van vernieuwing van ‘vorm’ 24 mei 2011 Voorbeelden van vernieuwing van ‘vorm’ Verdere professionalisering OR (strategische overlegpartner, thema’s, artikel 24, 32, …) Kern-OR met ‘schillen’ erom heen (projectgroepen, meedenk-commissies, …) Nieuwe vormen van participatie van onderop (‘greenfield’ benadering) Ontwikkeling via ‘linking pins’

Voorbeelden van vernieuwing van ‘stijl’ 24 mei 2011 Voorbeelden van vernieuwing van ‘stijl’ Vroegtijdig en procesmatig betrokken (bijdragen aan innovaties) Durven delegeren en mandateren (regisseren en projectmatig werken) Leiderschap binnen de OR Aansluiting zoeken bij ‘business’

Voorbeelden Stork, Organon: coalities Philips Electronics NL: Kern-COR 24 mei 2011 Stork, Organon: coalities Philips Electronics NL: Kern-COR DSM, Heineken: projectmatig werken, competentieprofielen Ahold: ‘strategie’ en ‘participatie-van-onderop’ ABN-AMRO: participantengroepen Stichting Radar: contactpersonenoverleg GGZ N-M Limburg: ‘samen regisseren’ CJIB: de OR als ‘leerschool’

24 mei 2011 De OR als leerschool? Ontwikkeling competenties (expertises, vaardigheden, houding): Inhoudelijke kennis (specialisaties) Overzicht krijgen, samenhang zien (Management)vaardigheden: stimuleren, regisseren, delegeren, … Netwerken: relaties opbouwen, coalities vormen, ‘het spel leren spelen’ Presenteren, argumenteren, overtuigen Verantwoordelijkheidsgevoel, teamwork, vertrouwen winnen/geven, Leren mee-bewegen

Toegevoegde waarde van medezeggenschap 24 mei 2011 Benutten inbreng/expertises van medewerkers Vernieuwing van de organisatiecultuur (ondernemerschap, participatief leiderschap, betrokkenheid, creativiteit) Versterken draagvlak voor veranderingen Samenwerking tussen ‘partijen’ en binnen de organisatie (gezamenlijke verantwoordelijkheid voor ontwikkeling organisatie en personeel) Bijdrage aan loopbaanontwikkeling Aantrekkelijke werkgever zijn