VEILIGE ELEKTRISCHE INSTALLATIES EEN MYTHE OF WERKELIJKHEID 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Veilige elektrische INSTALLATIES Een Mythe of Werkelijkheid DEEL I : BEGRIPPEN – DOCUMENTATIE Rudy VANDEN BERGH & Guy D’HOOSSCHE B. DEEL II : UITWERKING PRAKTISCH VOORBEELD Geert VYNCKE & Guy D’HOOSSCHE C. BESLUITEN & SLOT D. VRAGENKWARTIER 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Veilige elektrische INSTALLATIES Een Mythe of Werkelijkheid MAPJE : Lijst met beschikbare documenten  DOC 00 – 23 : DEZE WEEK WEBSITE  DOC 001 – 005 : VORIGE WEEK WEBSITE - GRONDPLAN BEDRIJF : UITWERKING PRAKTISCH VOORBEELD 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen Documenten studiemoment “Veilige elektrische installaties – een mythe of werkelijkheid” Elektrische installaties op de arbeidsplaats Brugge : PreBes – PCBA West-Vlaanderen 22 / 04 /2013 00. Begeleidende tekst studiemoment, GD 01. K.B. van 4/12/0212 (B.S. 21/12/2012), GD 02. Toelichting bij het K.B., GD 03. Bevoegdheden BA4-BA5 voorbeeld_GD 04. Criteria BA4-BA5 bevoegden 05. lijst werkzaamheden met elektrische risico’s, voorbeeld SPIE 06. lijst veiligheidsopleidingen, voorbeeld SPIE 07. werkzaamheden, voorbeeld Agoria, SPIE 08. werktoelating en werkvolgorde, voorbeeld Agoria, SPIE 09. bevoegdheidsverklaring, voorbeeld SPIE 10. bevoegdheidsverklaring, voorbeeld SPIE 11. Uitwendige invloeden, algemeen met tabellen van de codes 12. fictief bedrijf grondplan met inplanting van de gebouwen, hoogspanningscabines, wegen, parkings 13. fictief bedrijf tabel met uitwendige invloeden per type gebouw 14. fictief bedrijf : 12 kV-lus van de hoogspanningscabines, SPIE 15. lay out van een hoogspanningscabine, SPIE 16. EANDIS : voorbeeld van een attest van globale aarding 17. boomstructuur caneco, SPIE. 18. schema laagspanningsverdeling, SPIE. 19. ééndraadschema laagspanningsverdeelbord, SPIE. 20. voorbeeld 1 van een instructie eerste hulp bij ongevallen met elektriciteit, SPIE. 21. voorbeeld 2 van een instructie eerste hulp bij ongevallen met elektriciteit, SPIE. 22. elektrische installatie – oude hoogspanningscabine : voorbeeld van risicoanalyse, SPIE 23. elektrische installatie – laagspanningsverdeelbord : voorbeeld van risicoanalyse. 001_2013-04-22_Prebes_Gevaren elektrische installaties_RVDB_GD 002_2013-04-22_Prebes_BA4-BA5_RVDB_GD 003_2013-04-22_Prebes_Uiwendige Invloeden_RVDB_GD 004_2013-04-22_Prebes_Risicos_RVDB_GD 005_2013-04-22_Prebes_BA4-BA5_DOCUMENTATIE_RA_GEERT_GD 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen   G HSF H F HSD C HSG D E B HSE HSC HSB A HSA VBG1 VBH1 HSG VBF2 VBH2 HSE VBC1 HSF VBD2 VBE1 VBC2 VBD1 VBE2 VBE3 VBB1 HSD VBB2 VBF1 HSC HSB VBA1 HSA VBA3 VBA2 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Veilige elektrische INSTALLATIES Een Mythe of Werkelijkheid 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Veilige elektrische INSTALLATIES Een Mythe of Werkelijkheid 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

INDUSTRIËLE SCHRIJNWERKERIJ 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

INDUSTRIËLE SCHRIJNWERKERIJ 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen METAALWERKPLAATS 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen SCHILDERSWERKPLAATS 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen MAGAZIJN 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen B.1. WERKNEMERS WERKNEMERS K.B. Afd. IV ( art. 10 & 11) WERKZAAMHEDEN AAN ELEKTRISCHE INSTALLATIES Art. 47 - Bekwaamheden A.R.E.I. Art. 266 - Bevoegdheden A.R.E.I. 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen Art. 47 - Bekwaamheden Code Omschrijving Voorwaarden Voorbeelden BA1 Gewone Niet gewaarschuwde personen Lokalen : huishoudelijk of analoog gebruik, … lokalen : toegankelijk voor het publiek, … BA2 Kinderen bevinden zich in de voor hen bestemde lokalen Kinderbewaarplaatsen en kinderkribben,scholen … BA3 Gehandicapten Personen beschikken niet over al hun mentale en fysische mogelijkheden Rusthuizen voor invaliden, ouderlingen of mentaal gehandicapten, … BA4 Gewaarschuwden Personen die voldoende ingelicht zijn of bewaakt worden door vakbekwamen om de gevaren te wijten aan elektriciteit te vermijden Uitbatings- of onderhoudspersoneel van elektrische installaties BA5 Vakbekwamen Personen die voldoende technische kennis of ervaring bezitten om de gevaren te wijten aan elektriciteit te vermijden Ingenieurs en technici belast met de uitbating van elektrische installaties, … 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Werken buiten spanning0 Werken in nabijheid van delen onder spanning Art. 266 - Bevoegdheden WERKEN - ONDER SPANNING en - NABIJ BLANKE DELEN ONDER SPANNING - WERKEN BUITEN SPANNING Veilige zone Werken buiten spanning0 Werken onder spanning Werken in nabijheid van delen onder spanning 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen Art. 266 - Bevoegdheden (e) Werkprocedures : 1) Algemene voorschriften : a) inductie; b) atmosferische omstandigheden. 2) werkzaamheden buiten spanning : a) voorbereiden van de werkzaamheden; b) scheiden; c) voorkomen van herinschakeling; d) controleren van de spanningsafwezigheid; e) ontladen, aarden, kortsluiten; f) afbakenen en afschermen; g) vrijgeven h) terug onder spanning brengen VITALE VIJF 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen DE VITALE VIJF 1 SCHEIDEN 2 VERGRENDELEN 3 CONTROLEREN 4 KORTSLUITEN AARDEN 5 AFBAKENEN AFSCHERMEN 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen Art. 266 - Bevoegdheden 3) werkzaamheden onder spanning; 4) werkzaamheden in de nabijheid van delen onder spanning; (f) Onderhoudswerkzaamheden : 1) algemeenheden; 2) personeel; 3) herstellingswerkzaamheden; 4) vervangingswerkzaamheden 5) tijdelijke onderbreking 6) einde onderhouds- of herstellingswerkzaamheden.  2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen Art. 266 - Bevoegdheden b. Werknemers voeren werken uit in een ander bedrijf (werken met derden):   K.B. 4/12/2012 - Art. 11 & Wet 4/08/1996 Art. 9 § 1 WG/opdrachtgever informatie aan WG/WN’s werken uitvoeren - in de nabijheid of aan elektrische installaties welke GEDEELTELIJK OF IN HET GEHEEL NIET VOLDOEN AAN DE VOORSCHRIFTEN VAN HET A.R.E.I. EN EEN RISICO KUNNEN VORMEN 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

PreBes & PCBA West-Vlaanderen Art. 266 - Bevoegdheden Moet de WG/Opdrachtgever : de aanwezigheid van die delen te melden enerzijds en deze anderzijds ook aan te duiden;  het nemen van voldoende preventiemaatregelen om het welzijn van de WN’s te verzekeren vooraleer de werkzaamheden 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

B.2. ELEKTRISCHE INSTALLATIES VEILIG ? I. EERSTE LETTER = CATEGORIE De groep A spreekt over milieugebonden factoren (omgevingsomstandigheden) De groep B spreekt over gebruiksomstandigheden gebonden invloeden De groep C spreekt over structuurgebonden invloeden TWEEDE LETTER = AARD VAN DE INVLOED (RISICO) vb : AA omgevingstemperatuur / AD : water / AE : vaste stoffen vb : BA bevoegdheid van personen (BA 1 – BA5) vb : CA onbrandbare structuur DERDE CIJFER = KLASSE v/d INVLOEDSFACTOR  max van 1 tem 8 VASTLEGGEN CODES 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

B. ELEKTRISCHE INSTALLATIES VEILIG ? UITWENDIGE INVLOEDSFACTOREN CAT. AARD v/d INVLOED KLASSE AREI (Art.) MILIEU-OMGEVING A Temperatuur 1 tem 8 144 / 225 B Luchtvochtigheid ------------ C Hoogte 1 & 2 D Water 84 / 145 / 226 E Vaste stoffen 1 tem 6 227 F Corrosieve / vervuilende 1 tem 4 146 / 228 G Schokken 1 tem 3 147 / 229 H Trillingen 148 / 230 J Andere mechanische belasting ------------- K Flora & schimmels 149 / 231 L Fauna M Magnetische, Elektrostatische en ioniserende / zwerfstromen 1 tem 6 (!!) 232 N Zonnestraling P Aardbevingen Q Bliksem R Luchtbewegingen S Wind 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

B.2. ELEKTRISCHE INSTALLATIES VEILIG ? UITWENDIGE INVLOEDSFACTOREN Cat AARD v/d INVLOED KLASSE AREI (Art.) GEBRUIK B A Bekwaamheid personen 1 tem 5 47 / 233 (266) Elektrische weerstand lichaam 1 tem 4 31 / 234 C Contact met aardpotentiaal 47 / 234 D Ontruiming personen 101 / 234 E Goederen (voedingswaarden) 101 / 234 (140) CONSTRUCTIE Bouwmaterialen 1 & 2 101 Structuur gebouw 1 tem 4 (!) 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

DOSSIERS ELEKTRISCHE INSTALLATIES Algemeen opgesteld en bijgehouden op een geschikte drager door de WG; (2) ter beschikking houden van de personen die het nodig hebben voor het uitvoeren van hun werk of voor het vervullen van hun opdracht. 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

DOSSIERS ELEKTRISCHE INSTALLATIES b. Inhoud Schema’s en plannen (A.R.E.I. artikelen 16 & 17); Plan en legende met de Uitwendige Invloeden (UI) Berekeningsnota’s & documenten; Verslagen, opgesteld door een EO : Gelijkvormigheidscontrole  INVENTARIS; eerste controle; voorlaatste & laatste periodieke controle. (5) Instructies : Personeel werkzaamheden aan elektr. Inst. E.H.B.O. : oordeelkundige plaatsen 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

DOSSIERS ELEKTRISCHE INSTALLATIES (6) Lijst personeel met attest BA4 – BA5 : - Attest opgesteld door de werkgever; Nominatief, tijdslimiet; Toegekende actiiteiten; Installatiedelen. (7) Installatiedelen niet voldoen A.R.E.I. : Identificatie  INVENTARIS VERSLAGEN; Conclusies RA; Getroffen preventiemaatregelen  A.R.E.I. 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA Basisfilosofie : a. WG treft de nodige maatregelen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. b. Toepassing algemene preventiebeginselen toe : 1) risico’s voorkomen; evaluatie van de risico’s welke niet kunnen voorkomen worden; bestijding van de gevaren aan de bron; vervanging van wat gevaarlijk is door wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is; 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA 5) Voorrang maatregelen (CBM) collectieve bescherming boven maatregelen PBM; 6) aanpassing van het werk aan de mens, met name wat betreft de inrichting van de werkposten en de keuze van de werkuitrusting en de werk- en productiemethoden, enz…; 7) zoveel mogelijk de risico’s inperken, rekening houden met de ontwikkeling van de techniek; 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA inperken risico’s op een ernstig letsel door materiële maatregelen met voorrang op ieder ander maatregel; Planning preventie en uitvoering van hun werk; 10) WN’s voorlichten over - de aard van zijn werkzaamheden, - de eraan verbonden overblijvende risico’s en - de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken, bvb bij indienststelling. 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA 2. Veiligheidsniveau – aanvaardbaar restrisico : - Het K.B. van 4/12/2012 somt de door de werkgever MINIMUM op te sporen risico’s en moet ze tevens beoordelen (Art. 4 §2 v/h K.B.). - Hierbij moet hij rekening houden met een zeker aantal parameters, zie hierna, voor het opstellen van de risicoanalyse. - De werkgever bepaalt het niveau van het restrisico waarmee men wil leven in zijn bedrijf. Niveau A of B of C (zie hierna) en niveau X is niet aanvaardbaar. 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA 100% VEILIGE INSTALLATIE 0% VEILIGE INSTALLATIE MINIMUM VEILIGHEIDS NIVEAU HD 60384-4-41 X A B C 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA GASLEIDING MET KOPPELINGEN IN EEN VERDEELBORD 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

ELEKTRISCHE INSTALLATIES - RA Uitvoering van de risicoanalyse : - RA is steeds een subjectief gegeven; - RA OPSTELLEN door een groep = PARTICIPATIEF; - RA elektrische installatie starten bij het voorontwerp; - CONSULTATIE van de nodige personen en de COMMUNICATIE met deze is heel belangrijk; COÖRDIANTIE WG voor het uitvoeren RA is primordiaal voor het bekomen COHERENT GEGEVEN en alzo een COHESIE te verkrijgen in alle dossiers van de elektrische installaties. Elke RA heeft als resultaat NODIGE PREVENTIEMAATREGELEN. 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Veilige elektrische INSTALLTIES Een Mythe of Werkelijkheid WAT HEBBEN WE VANDAAG GELEERD PERSONEEL : IV – WV – BA4 – BA5 DOSSIERS ELEKTRISCHE INSTALLATIES RISICOANALYSES 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen

Veilige elektrische INSTALLTIES Een Mythe of Werkelijkheid CONSULTATIE COMMUNICATIE COORDINATIE COHESIE COHERENT 2013 / 04 / 22 PreBes & PCBA West-Vlaanderen