Ruimte tussen woord en betekenis

Bouwplaatsen Talige aspecten Maatschappelijke vraagstukken Fysieke vormgeving Economische factoren

Ferdinand de Saussure Het woord is niet hetzelfde als datgene waar het woord naar verwijst

synoniem Meerdere woorden verwijzen naar hetzelfde intentie bedoeling oogmerk

homoniem Een woord heeft meerdere betekenissen leer

concreet en abstract De ruimte tussen woord en datgene waar het naar verwijst varieert lamp geluk

context Naar mate de context voor betekenissen bekender is bij de gesprekspartners, des te kleiner is de ruimte tussen woord en datgene waar het woord naar verwijst (minder uitleg is nodig bij meer abstracte termen)  discours-gemeenschap: we weten waar we het over hebben

Taal als constructie Datgene waar het woord naar verwijst is onderhevig aan sociale conventies Hoe maak je van de ruimte tussen woord en betekenis een bouwplaats? constructie/ bouwplaats

Een plaatje Communicatie via contexten

Shiva: godin van (de)constructie Afbreken en opbouwen zijn beide onderdeel van scheppings-processen

Het thema van de feniks Wedergeboorte Regeneratie Wederopbouw Renaissance Herrijzenis Verjonging, transformatie en herschepping

Afbreken en opbouwen Derrida: ‘deconstructionisme’ in linguistiek  vernieuwde betekenissen

Afbreken en opbouwen Schumpeter: ‘creative destruction’ in ondernemerschap  vernieuwde praktijken

Verschijning van bouwplaatsen Fysiek: praktijk Talig: discours Ruimte om Nieuwe betekenissen te construeren Inspiraties toe te laten

Maatschappelijke vraagstukken Jeugdzorg Dak- en thuislozenopvang Verslavingszorg Ouderenvoorzieningen Armoedebestrijding Immigrantenopvang Gehandicaptenzorg  Uitsluitingsproblematiek

Zwevende vraagstukken / trage vragen (Kunneman) Ze zijn hardnekkig Ze zijn moeilijk ‘vast te pakken’ Vanuit normalisering / disciplinering Niet iedereen heeft er baat bij dat ze opgelost worden  De uitsluitingsproblematiek wordt in stand gehouden

Uitsluitingsproblematiek Praktijk en taal weerspiegelen elkaar: zij die de (politieke, burgerlijke, economische) macht hebben claimen het recht zichzelf en de anderen te definieren – en vaak met succes… Beleid (= praktijkconstructie met taal en geld) en wetenschap (= praktijkanalyse met taal en geld) gaan over mensen die niet aan het woord komen  verdingelijking en vervreemding

Insluitingsproblematiek “er mogen zijn” = ruimte accepteren voor iedereen en diversiteit als norm onder ogen zien  constructies ter discussie stellen (deconstructionisme) en aanpassen (creative destruction) Maar: “er mogen zijn” duidt ook op een machtsrelatie (iemand staat iemand anders iets toe); zucht… moeten we dan de hele taal herzien? En natuurlijk: wie zijn ‘we’…?

Deconstructionisme Niet de tekst zelf wordt gedeconstrueerd (afgebroken), maar de claims op eenzijdige dominantie over de betekenis van woorden is onderwerp van analyse  de ruimte die bestaat tussen het woord en datgene waar het woord naar verwijst wordt benut om tot nieuwe betekenissen en onderlinge relaties te komen

Normen en waarden Leuke discussie (vind ik tenminste…), maar wie bepaalt de norm en wie voegt daar de waarde aan toe?

Kritische lezing / analyse Op zoek naar: Degene die aan het woord is Degene die het thema bepaalt Degene die de definities maakt  interpretatief onderzoek

Onderzoeksmethoden Vierde generatie evaluatie Leergeschiedenis / levensgeschiedenis Literaire kritiek / discoursanalyse

Creative destruction Fysieke vormgeving die “er zijn” ondersteunt (bijvoorbeeld levensbestendige woningen van Humanitas)

Creative destruction Op zoek naar: Ruimtelijke beleving Technische / materiele realisatie Landschapstechnische opties

Onderzoeksmethoden Geografisch onderzoek Bouwtechnisch onderzoek En ook besluitvormingsanalyse, dus: Vierde generatie evaluatie Leergeschiedenis / levensgeschiedenis Literaire kritiek / discoursanalyse

Economische factoren Voor hen, voor wie humanitaire argumenten voor “er zijn” niet zwaar genoeg wegen, zijn economische argumenten wellicht aansprekender

“er zijn” is de bodem waar creatieve regio’s (Richard Florida) op kunnen groeien, de sociaal-culturele matrix die gekenmerkt wordt door openheid en diversiteit (i.t.t. bijvoorbeeld Belfast zoals geportreteerd in Netwerk van 11 april 2004) voorkomt verspilling door meervoudige functionaliteit en hergebruik van de fysieke bouwplaats en door begripsverruiming en ervaringsdeskundigheid van de talige bouwplaats

Nieuwe betekenissen construeren Oude (vastgeroeste) relaties afbreken door de ruimte tussen woord en datgene waar het woord naar verwijst terugclaimen: deze ruimte is er nu eenmaal en zal er altijd zijn; niemand is ook ‘eigenaar’ van deze ruimte en toch zijn we het allemaal (publiek domein = publieke verantwoordelijkheid)  nieuwe betekenissen door nieuwe interpretaties

Nieuwe betekenissen construeren Andy Warhol: een soepblik is een kunstwerk  nieuwe perspectieven op bestaande verschijningen

Inspiraties toelaten De functie van de inspiratie is ook niet meer dan dat: we moeten een ‘inspiratie’ niet gebruiken als legitimering (“zie je wel, zij dachten er ook zo over”) of als voorschrift voor hoe we moeten interpreteren (objectieve interpretaties bestaan immers niet), maar ons op ideeen laten brengen over hoe we ook kunnen interpreteren (“grappig, zo heb ik het nog nooit bekeken”)

Inspiraties toelaten We leven niet een een postmoderne woestijn, maar kunnen putten uit de vele collectieve ervaringen die we als mensheid met elkaar hebben opgedaan en tot uitdrukking hebben gebracht in kunst, literatuur, wetenschap, architectuur et cetera

Inspiraties toelaten En daarom: In gesprek blijven met zoveel mogelijk betrokkenen Het gesprek blijven analyseren De ruimte blijven benutten om via inspiraties tot nieuwe betekenissen te komen

Richard Sennett “De landen die zich het hardst opstellen, Nederland en Denemarken, zijn de meest achterlijke landen van Europa” (In de Volkskrant van 24 april 2004, over immigratiebeleid)

Een pleidooi Kom, we gaan onze energie steken in de werderopbouw, een nieuwe Renaissance van vormgeving van bouwplaatsen, zowel fysiek als talig