FACULTEIT EDUCATIE ARCHIMEDES LERARENOPLEIDING Begeleiden van Praktijkonderzoek in de Masteropleiding Henriette de Bruijn Ada Herwig Leny Vink

Programma interactieve workshop Inleiding + 10 min Henriette de Bruijn Aan de slag + 20 min Ada Herwig,U allen Bespreking + 15 min Allen Vervolgtraject + 8 min Henriette de Bruijn Evaluatie + 5 min Leny Vink

Eisen professionele Master toegespitst op Lerarenopleiding Alle SBL competenties, verdiept tov de Bachelor PLUS Educatief onderzoeker (Deze Master leidt tot een eerstegraadsbevoegdheid in een vak, itt tot andere Masters van de FE)

Educatief onderzoeker is in staat zelfstandig theorie (pedagogische, onderwijskundige of didactische) eigen te maken, onderzoek te interpreteren en te vertalen naar de onderwijspraktijk is op de hoogte van theorie voor het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek zoals methodologie, wetenschapsfilosofie, e.d om praktijkgericht onderzoek uit te voeren op educatief gebied en om conclusies van onderzoek, motieven en overwegingen, over te brengen

Hoe leiden we op tot Educatief Onderzoeker? Vanuit de Beroepsstandaard VELON: begeleiden van de ontwikkeling van toekomstige leerkrachten, begeleiden van studenten bij (actie)onderzoek bijdrage leveren aan de kennisproductie over opleiden en onderwijzen systematisch reflecteren op de eigen didactiek van het eigen (onderwijs)gedrag) Komen wij tot vragen rondom het trainen van een onderzoekende houding

Historie van Praktijkonderzoek op Archimedes Masteropleidingen Al 13 jaar “Beroepsgericht afstudeeronderzoek” Praktijkonderzoek, (meestal Actieonderzoek) met een groep “kritische vrienden” Professionalisering van begeleiders op individuele basis en initiatief Vaak interessant en goed onderzoek, soms ook niet aan de maat

Waar lopen wij tegenaan? Veel HBO Studenten zijn “beslissers”(Kolb). Beetje theorie, actie ondernemen, soms nog wat meer theorie, indien echt onontkoombaar Soms is het erg moeilijk om studenten naar voldoende “literatuur”niveau te krijgen. Studenten blijven hangen op een beschrijvend niveau, analyseren slecht en komen niet tot verklarend (of voorspellend) niveau Studenten doen eenmalig onderzoek omdat “het moet”. Daarna zelden meer.

Waar willen we naar toe? Analyseren en Reflecteren Een praktijkonderzoek met een goede analyse van de vraagstelling Een onderzoek dat methodologische goed in elkaar zit. Een verklarend antwoord op de vraag Een actie of handeling in de praktijk uitgevoerd Reflectie op eigen (onderzoeks)handelen Studenten een “conceptual framework” en een “gereedschapskistje met onderzoeksinstrumenten” laten ontwikkelen voor toekomstig gebruik

Aanleiding voor aanscherping van de begeleiding en van de begeleidingsinstrumenten Praktijkgericht ondezoek werkt vanuit de brede context naar een te onderzoeken en gemotiveerd afgebakende vraag De Masterstudent heeft een dubbelrol en is daardoor een afhankelijk onderzoeker Systematische benutting van literatuur kan geoptimaliseerd worden (Implementatie van de gevonden antwoorden behoort tot het afronden van het odnerzoeksproces)

Wat hebben we veranderd? Er wordt gestructureerd een ander onderzoeksinstrumentarium aangeboden Er wordt gestructureerd reflectie op onderzoek aangeboden

Workshop: U wordt deelgenoot Wij willen met U een eerste bijeenkomst met studenten naspelen en zijn benieuwd naar uw ervaringen Wij gaan daartoe gebruik maken van het begeleidingsinstrument: VISUALISEREN van een context U krijgt de opdracht en voert die uit (eerst individueel, daarna in een groepje en tot slot plenair) Uitwisselen van ervaringen met deze opdracht Onze ervaringen met studenten tot nu toe

Literatuur Roozenburg, N.F.M., Eekels,J.(2003) Productontwerpen, structuur en methode. Utrecht, Lemma. Simons, R.J., Linden, J.van der, Duffy, T. (2000) New Learning. London, Kluwer. Brew, A. (2006) Research and Teaching, beyond the divide. New York, Palgrave Macmillan.

Opdracht deel 1 (Analyse van de context van een probleem) Visualiseer een schaatser die zo snel mogelijk de finish wil halen (dus teken/ schets/ schematiseer of iets dergelijks) Formuleer de vragen die je je zelf gesteld hebt bij het tekenen

Opdracht deel 2 (Met elkaar aanscherpen) Bespreek de tekeningen en vragen met elkaar en vergelijk ze in een groep van 3-4. Teken ook in elkaars visualisaties om aan te vullen, te vragen etc Vul de eigen vragen aan op basis van de vergelijkingen Maak een overzicht van alle vragen die bij de tekeningen gesteld zijn en check op compleetheid

Opdracht deel 3 Plenair uitwisselen Verschillende benaderingen? Nog veel meer zaken die uitgezocht zouden kunnen/ moeten worden om de schaatser zo snel mogelijk naar de finish te krijgen?

Opdracht deel 1 (10 minuten) Visualiseer een schaatser die zo snel mogelijk de finish wil halen (dus teken/ schets/ schematiseer of iets dergelijks) Formuleer de vragen die je je zelf gesteld hebt bij het tekenen

Opdracht deel 2 (10 minuten) Bespreek de tekeningen en vragen met elkaar en vergelijk ze in een groep van 3-4 Teken ook in elkaars visualisaties om aan te vullen, te vragen etc Vul de eigen vragen aan op basis van de vergelijkingen Maak een overzicht van alle vragen die bij de tekeningen gesteld zijn en check op compleetheid Groepeer de vragen die bij elkaar horen

Opdracht deel 3 (15 minuten) Uitwisselen Verschillende benaderingen? Nog veel meer zaken die uitgezocht zouden kunnen/ moeten worden om de schaatser zo snel mogelijk naar de finish te krijgen? Zinvol om een context te analyseren?

Volgende stappen in het begeleidingstraject Aan de studenten geven we daarna de opdracht om als huiswerk nu hun eigen vraagstelling te visualiseren in 3 delen/ visualisaties De situatie zoals die nu is (het probleem) De situatie zoals die gewenst is De route van huidig naar gewenst Noteer verder weer alle vragen die bij het visualiseren zijn gesteld De volgende vraag aan de studenten is: Waar vind je de literatuur om je (deel)vragen te beantwoorden?

Voorlopige Resultaten Door te praten over de visualisaties en in elkaars tekeningen te mogen schrijven of schetsen wordt de huidige en gewenste situatie (context) kwalitatief beter geanalyseerd, waardoor de vraagstelling eenduidiger wordt Inzicht in het gebruik van kennis door het formuleren van wat wel (literatuur) én wat nog niet bekend was. (van beschrijvend richting verklarend) Inzicht en kennis bij het gebruiken van methoden en technieken om ontbrekende kennis te ontwikkelen Hoewel er drempels overwonnen moesten worden zijn de meesten erg enthousiast

Vervolgtraject met een begeleidingsinstrument Het formuleren van een Doel-middelenschema om Helderheid over hoofd- en deelvragen te creëren Een systematische inzet van kwalitatief verantwoorde literatuur te bevorderen Een grove opzet te krijgen van volgorde waarin het onderzoek moet worden uitgevoerd

Doel-middelenschema Vb Probleem: Er is zo weinig Zelfverantwoordelijk leren bij mijn leerlingen  DM-schema leidt van onderzoeksdoel naar gerichte (deel)onderzoeksvraag DOEL Zelfverantwoor-delijk leren Leeftijd leerlingen Omgeving leerlingen Onderwijsaanbod Middel Literatuur Wat wordt hieronder verstaan door verschillende auteurs? Puberteits-psychologie van deze leerlingen en het nemen van verantwoordelijkheid Zijn er omgevings-factoren bekend die invloed hebben op? Is er iets bekend over onderwijs/werkvormen die invloed hebben op de zelfverantwoordelijkheid Interview Ik blijf met vragen zitten: Interview met een onderwijskundige bv Vanuit bovenstaande lit: Hoe zitten die factoren bij mijn leerlingen Vanuit bovenstaande: Collega’s en of leerlingen die met bepaalde positieve of juist negatieve werkvormen gewerkt hebben en hun ervaringen Middel: Observatie Waarnemen of de leerlingen nu anders (en volgens de uit bovenstaande geformuleerde criteria) werken Waarnemen bij verschillende leeftijden (volgens vastgelegde criteria) Waarnemen in verschillende omgevingen (in de klas, op de gang, etc)

Ervaringen met Doel-middelenschema Het formuleren van een doel-middelenschema helpt inderdaad bij de analyse van de vraagstelling Literatuur wordt nu gericht gezocht en gebruikt op verschillende onderdelen van de vraag en de methode Literatuur wordt gerichter gelezen met een (deel)vraag in het achterhoofd

Volgende begeleidingsinstrument Ontwerp een “eigen onderzoeksmethode”, waarin alle “do’s and don’t’s” worden opgenomen, zodat de student een eigen conceptual framework (“spiekbriefje”) ontwikkelt over het doen van een praktijkonderzoek Deze opdracht is gegeven, maar nog geen resultaten binnen

Onze overall ervaringen tot nu De vraagstellingen zijn kwalitatief beter en in een eerder stadium behoorlijk geanalyseerd Met doel-middelenschema(s) krijgen studenten een veel transparanter overzicht over wat ze moeten doen en in welke volgorde Er wordt doelgerichter en relevanter gelezen Ondanks aanvankelijk gemor over verplicht visualiseren, lijkt deze benadering zeer positief te werken bij zowel studenten als begeleiders

Discussie Vragen, discussiepunten Feedback op de inhoud, suggesties etc Wat zijn sterke punten? Wat zijn zwakke punten? Wat vond U van deze workshop?

Contact Henriette.deBruijn@hu.nl Ada.Herwig@hu.nl Leny.Vink@hu.nl