E-Government Frank Robben Administrateur-generaal Kruispuntbank Sociale Zekerheid Sint-Pieterssteenweg 375 B-1040 Brussel E-mail: Frank.Robben@ksz.fgov.be Frank Robben

Wat is E-government ? E-government heeft als doel de dienstverlening en de beleidsvoering voortdurend te verbeteren door interne en externe relaties om te vormen door de inzet van technologie, internet en nieuwe media interne relaties tussen openbare diensten onderling tussen de openbare diensten en hun werknemers externe relaties tussen de openbare diensten en de burgers tussen de openbare diensten en de ondernemingen gebruiker van openbare diensten dienstverlener

Verbetering dienstverlening vermindering reisduur, wachttijd, administratieve formaliteiten, ... realtime feedback SNELLER permanente toegang van overal gemakkelijk vindbare informatie gepersonaliseerde dienst-verlening + GEBRUIKSVRIENDELIJK eenmalige gegevensinzameling proactief beheer - CONTACTEN grotere inspraak bij beslissingen rechtstreekse communicatie met bevoegde overheidsdienst toegang tot persoonlijke gegevens + TRANSPARANT

E-government: structureel hervormingsproces technlogie is enkel een middel E-government vereist verandering van de mentaliteit: klantgericht ipv overheidsgericht re-engineering van de bedrijfsprocessen reorganisatie van de openbare diensten aanpassing van de werkmethoden van de ambtenaren aanpassing van de regelgeving samenwerking tussen de verschillende niveaus van openbare diensten: één virtuele openbare dienst

Klantgericht dienstverlening op basis van de logica van de klant gebeurtenissen (geboorte, huwelijk, enz.) leefgewoonten (sport, cultuur, enz.) statuut (werkloos, gepensioneerd, enz.) geïntegreerde diensten informatie interactie transactie dienstverleningskanaal is keuze van de klant: elektronisch dienstverleningkanaal is in principe complementair aan, en geen alternatief voor bestaande dienstverleningskanalen voor elektronische dienstverlening: multi device access (PC, TV, WAP, GSM, PDA, …)

Niveaus van dienstverlening bij realisatie E-government Integratie Overkoepelende informatie en transacties zijn toegankelijk via intentiegerichte portalen De back offices zijn geïntegreerd en de bedrijfsprocessen zijn re-engineered Niveau 3 Transactie Gebruiker kan elektronisch communiceren met afzonderlijke openbare diensten en de toepassingen van de openbare diensten antwoorden op het verzoek van de gebruiker Niveau 2 Interactie Gebruikers kunnen elektronisch communiceren met afzonderlijke openbare diensten maar diensten kunnen niet per definitie elektronisch de gebruiker Waarde voor de klant Niveau 1 Informatie Openbare diensten publiceren informatie op het web Complexiteit / Kostprijs

Klantgericht kritisch nadenken over wijze van informatie-inzameling en creëren van nieuwe toegevoegde waarde, leesbare en begrijpbare teksten analyse van behoefte aan gegevensinzameling harmoniseren begrippenapparaat eerst controle van de gegevens, daarna gegevensinzameling voorstellen van defaultwaarden op basis van vorige gegevensoverdracht on-line hulp simulatie-omgevingen automatische toekenning van rechten

Enkele begrippen back office: front office: achterliggende informatiesystemen van elke openbare dienst vaak gebaseerd op main frames front office: informatiesystemen gebruikt voor contact met de klant gebaseerd op webtechnologie communicatie tussen beiden best via een tussenlaag, de zgn middleware

Back office integratie is noodzakelijk een groot aantal openbare diensten zijn betrokken bij de dienstverlening aan burgers en ondernemingen daartoe hebben zij veel, maar vaak gelijkaardige informatie nodig identificatiegegegevens gegevens over de beroeps- en sociale toestand gegevens over arbeidstijden gegevens over inkomen gegevens over bepaalde gebeurtenissen (vb. start van een ondernemingen, zich voordoen van een sociaal risico, ...

Back office integratie is noodzakelijk gebrek aan coördinatie inzake informatiebeheer leidt tot overbelasting van informanten meervoudige opvraging van dezelfde gegevens door verschillende overheidsdiensten aan de hand van verschillende instructies efficiëntie- en tijdverlies bij openbare diensten verhoogde kans op fraude suboptimale ondersteuning van beleid

Back office integratie: basisprincipes gedecentraliseerde, maar unieke gegevensinzameling gedecentraliseerd en gedistribueerd gegevensbeheer functionele taakverdeling tussen openbare diensten principe van de authentieke bron elektronische gegevensuitwisseling en work flow elke openbare dienst kan gegevens verstrekken en verkrijgen gegevensuitwisseling kan worden geïnitieerd door openbare dienst die informatie nodig heeft openbare dienst die over informatie beschikt openbare dienst die netwerk voor elektronische gegevensuitwisseling beheert van toepassing tot toepassing (geen manuele interventie) unieke identificatiesleutel voor elke entiteit

Back office integratie: basisprincipes globale coördinatie gemeenschappelijke architectuur gemeenschappelijke open standaarden gemeenschappelijke horizontale diensten netwerkdiensten diensten inzake berichtenverkeer veiligheidsdiensten portaaldiensten normalisatie van informatie stimuleren projectbeheer

Concretisatie in federale overheid wettelijk kader voor organisatie back office integratie uitbouw federale MAN uitbouw universal messaging engine naar een unieke identificatie voor elke entiteit herziening Rijksregisterwet oprichting Kruispuntbank Ondernemingen globale coördinatie olv van FEDICT in nauwe samenwerking met onderscheiden federale openbare diensten en Kruispuntbank Sociale Zekerheid (die al instaat voor coördinatie tussen instellingen van sociale zekerheid)

Wettelijk kader mogelijkheid bij in Ministerraad overlegd KB tot vastlegging van functionele taakverdeling inzake opslag en beheer van gegevens tussen federale openbare diensten verplichten van federale openbare diensten om gegevens in te zamelen, bij voorkeur langs elektronische weg, bij de andere federale openbare diensten waar deze gegevens reeds beschikbaar zijn verplichten van federale openbare diensten om gegevens waarover zij beschikken, mee te delen, bij voorkeur langs elektronische weg, aan andere federale openbare diensten die deze gegevens nodig hebben voor de uitvoering van een opdracht die hen is opgelegd door of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie aan federale openbare diensten het gebruik toe te staan of op te leggen van eenvormige identificatiesleutels

Federale MAN: actuele situatie PrivateNet Internet Fedenet Belnet PrivateNet

Federale MAN: beoogde situatie PrivateNet Gov B Internet Gov A 1 Gb/s 1 Gb/s 1 Gb/s Belnet A Belnet B 34 Mb/s 34 Mb/s 34 Mb/s 34 Mb/s

Messaging engine middleware die gestructureerde elektronische berichten kan uitwisselen tussen informatiesystemen van de onderscheiden federale openbare diensten informatiesystemen van de onderscheiden federale openbare diensten en websites en portalen informatiesystemen van federale overheidsdiensten en informatiesystemen van andere overheidsniveaus (Gemeenschappen, Gewesten, provincies, gemeenten, …)

Messaging engine Fod 3 Appl A Appl X Fod 2 Appl B UME Appl Y Appl Z Generieke routing UME Appl Y MINFIN Autorisation Directory Message bus CCFF Appl Z Appl G Fod 1 BLE Subscrip-tion Service Autorisation Directory Appl H

Messaging engine eerste operationele gegevensstromen on-line toegang tot de balanscentrale van de Nationale Bank on-line toegang tot de gegevensbank van erkende aannemers bij het Ministerie van Verkeer en Infrastructuur on-line toegang tot gegevens bij de RSZ om al dan niet bestaan van RSZ-schulden na te gaan on-line toegang tot gegevens bij het Ministerie van Financiën getuigschrift geregistreerd BTW-plichtige getuigschrift geregistreerd aannemer on-line toegang tot gegevens bij het Ministerie van Justitie getuigschrift inschrijving in het Handelsregister getuigschrift geen (aanvraag tot) failissement of gerechtelijk akkoord

Unieke identificatie belangrijk als basis voor juiste dienstverlening basis voor snelle dienstverlening basis voor gepersonaliseerde dienstverlening basis voor maximaal hergebruik van gegevens door back office integratie bij heel wat toepassingen, noodzakelijk om waarborgen te bieden inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer

Keuze van federale overheid voor de voornaamste entiteiten voorkomend in informatiesystemen van de overheidsdiensten natuurlijke personen ondernemingen en organisaties vestigingseenheden van ondernemingen en organisaties worden basisidentificatiegegevens opgeslagen in authentieke vorm in een gegevensbank, toegankelijk voor gemachtigde belanghebbenden wordt een identificatienummer toegekend, aan de hand waarvan de betrokken entiteit wordt geïdentificeerd in alle informatiesystemen van de openbare diensten en in alle gegevensuitwisselingen met de openbare diensten

Nagestreefde kenmerken identificatienummer uniciteit één entiteit - één nummer zelfde nummer niet toegekend aan meerdere entiteiten exhaustiviteit alle te identificeren entiteiten hebben een nummer stabiliteit doorheen de tijd nummer bevat geen veranderlijke inhoudelijke kenmerken nummer bevat geen verwijzing naar andere entiteiten nummer verandert niet wanneer hoedanigheid of kenmerk van entiteit verandert

Mogelijke rollen nummerinitiator: initieert de toekenning van een identificatienummer nummercreator: kent het identificatienummer toe beheerder basisidentificatiegegevensbank: beheert de basisidentificatiegegevens in een gegevensbank leverancier basisidentificatiegegevensbank: verstrekt gegevens aan de basisidentificatiegegevensbank gebruiker basisidentificatiegegevensbank: gebruikt gegevens uit de basisidentificatiegegevensbank

Invulling rollen natuurlijke personen als ingeschreven in gemeentelijke bevolkings- en vreemdelingenregisters nummerinitiator en gegevensleverancier: gemeente of diplomatieke of consulaire post nummercreator en gegevensbeheerder: Rijksregister gegevensgebruikers: gemachtigden krachtens rijksregisterwet voor gebruiksdoeleinden vastgelegd in rijksregisterwet anders, als gekend in de sociale zekerheid nummerinitiator en gegevensleverancier: instelling van sociale zekerheid nummercreator en gegevensbeheerder: Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid gegevensgebruikers: gemachtigden krachtens wet Kruispuntbank Sociale Zekerheid

Invulling rollen ondernemingen & co wat ? rechtspersonen naar Belgisch recht rechtspersonen naar buitenlands of internationaal recht met zetel of vertegenwoordiging in België natuurlijk persoon, rechtspersoon of vereniging die in België handelsonderneming voert als werkgever aan sociale zekerheid is onderworpen aan de BTW is onderworpen als zelfstandige een intellectueel, vrij of dienstverlenend beroep uitoefent vestigingseenheden van deze personen

Invulling rollen ondernemingen & co nummerinitiator vast te leggen per soort entiteit en per soort evenement dat een invloed heeft op het ondernemingsnummer basisprincipe: nummercreatie geschiedt zo snel mogelijk bij ontstaan van de onderneming nummercreator en gegevensbeheerder: Kruispuntbank Ondernemingen binnen FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie gegevensleveranciers bij nummercreatie: nummerinitiator nadien: zoveel mogelijk bronnen, in eerste plaats onderneming zelf, met inachtname van vaste procedures vast te leggen per entiteit

Invulling rollen gegevensgebruikers openbare gegevens: iedereen andere gegevens: gemachtigden krachtens wet Kruispuntbank Ondernemingen

Kruispuntbank Ondernemingen: inhoud uniek nummer naam of firmanaam adres van zetel en vestigingseenheden juridische vorm juridische toestand overige basisidentificatiegegevens van openbare aard te verstrekken bij inschrijving als handelaar bron van deze gegevens eventuele andere gegevens vastgelegd bij in Ministerraad overlegd KB na advies Machtigingscomité

Kruispuntbank Ondernemingen: inhoud verbanden tussen entiteiten onderneming - vestigingseenheden onderneming - verantwoordelijke natuurlijke perso(o)n(en) verwijzing naar authentieke bronnen waar andere gegevens dan basisidentificatiegegevens bewaard worden

Front office E-portal PKI (public key infrastructure) elektronische identiteitskaart

E-portal wat ? typische kenmerken dynamisch beheerde website fungerend als unieke toegangspoort voor geïntegreerde elektronische informatie en diensten typische kenmerken integratie van verschillende diensten multidimensionaliteit personaliseerbaarheid dynamisch beheer van de inhoud

Kenmerken E-portal integratie van diensten informatie duurzame informatie nieuws e-mail transacties elektronische formulieren multidimensionaliteit: zelfde diensten zijn toegankelijk volgens gebeurtenissen (geboorte, tewerkstelling, oprichting onderneming, …) (« intentiegericht ») doelgroepen (burgers, ondernemingen, eigen personeel, …) themata (sociale zekerheid, werk, cultuur, …)

Kenmerken E-portal personaliseerbaarheid qua door vormgeving interface inhoud door gebruiker aanbieder impliciet: regels gekoppeld aan profielen toegewezen op basis van analyse van gebruikersgedrag expliciet: regels gekoppeld aan expliciet toegewezen profielen

Kenmerken E-portal dynamisch beheer van inhoud scheiding inhoud en vormgeving inhoud bruikbaar voor meerdere doeleinden (websites, portals, brochures, …) mbv content management tool ondersteuning aanmaak door templates en work flow met diverse rollen mogelijkheid tot automatische (re)indexering

Concretisatie in federale overheid uitbouw intentiegerichte federale E-portal olv FEDICT volgens vermelde principes ism externe partner (concept, architectuur, aanschaf, beheer en hosting hard- en software) onderscheiden federale openbare diensten voor inhoud met zo volledig en geïntegreerd mogelijke dienstverlening gefaseerd eerst statische E-portal (informatie) dan evolutie naar dynamische E-portal (transacties) vanuit visie dat federale E-portal slechts één E-portal is tussen anderen met taakverdeling tussen E-portal en eigen sites of E-portals van federale openbare diensten in functie van afspraken met elke federale openbare dienst

Lastenboek federale e-portal: posten post 1: due diligence, analyse en ontwerp van e-portal (stap 1 statisch, stap 2 transactioneel) post 2: hardware en software (stap 1 statisch, stap 2 transactioneel) post 3: ontwikkeling, integratie, implementatie en testen van statische e-portal (informatie) post 4: ontwikkeling, integratie, implementatie en testen van transactioneel e-portal post 5: hosting, exploitatie, correctief, preventief en evolutief onderhoud en wijzigingen post 6: advies en begeleiding voor FOD’s en parastatalen

Lastenboek federale e-portal: fases

Joint economic procurement offerteaanvraag - offerte uitgifte lastenboek met eisen en specificaties voorbereiding en indiening van offertes evaluatie van offerte (onderhandeling en) toewijzing opdracht koop - verkoop catalogus bestelling ontvangst goederen en facturatie betaling

PKI - overzicht begrippen wetgevend kader in België aanpassing art. 1322 Burgerlijk Wetboek wet werking certificatiedienstverleners organisatiemodel in België doelstellingen draagwijdte aanvullende eisen concrete uitwerking

FEDICT

FEDICT

CA CA public key public key FEDICT

CA CA public key public key FEDICT

CA CA public key public key FEDICT

elektronische handtekening CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT

elektronische handtekening CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT

elektronische handtekening CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT

elektronische handtekening CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT

PKI - begrippen identiteitscertificaten: bewijs van identiteit kenmerkcertificaten: bewijs van kenmerk (vb. functie, hoedanigheid, mandaat) functie van registratie-autoriteit (RA): ‘loket' waar certificaat wordt aangevraagd en dat nagaat of opgegeven identiteit of kenmerk juist is; zo ja, keurt ze aanvraag goed, en meldt dit aan certificatie-autoriteit functie van certificatie-autoriteit (CA): produceert op basis van de informatie die ze van de RA heeft verkregen een certificaat, dat ze verbindt met een sleutelpaar en dat aangeeft wat dat sleutelpaar voortaan bewijst, en beheert dat certificaat

Art. 1322 BW toevoeging tweede lid: “Kan, voor de toepassing van dit artikel, voldoen aan de vereiste van een handtekening, een geheel van elektronische gegevens dat aan een bepaalde persoon kan worden toegerekend en het behoud van de inhoud van de akte aantoont”

Wet werking certificatiedienstverleners gekwalificeerde elektronische handtekening voldoet aan vereisten art. 1322, tweede lid BW regeling minimale opdrachten (afgifte, beheer, herroeping certificaten) en aansprakelijkheid certificatiedienst-verleners regeling bij stopzetting van activiteiten door certificatie-dienstverlener vrijwillig accreditatiestelsel regeling verantwoordelijkheid certificaathouder toezicht en sancties mogelijkheid tot stellen van aanvullende eisen voor gebruik elektronische handtekening in publieke sector

Doelstellingen federale overheid bevorderen snelle beschikbaarheid van identiteits-certificaten voor authentificatie en genereren van elektronische handtekening waarborgen kwaliteit van identiteitscertificaten bevorderen multifunctioneel en gratis gebruik van identiteitscertificaten waarborgen open markt van onafhankelijk evoluerende certificatie-autoriteiten waarborgen interoperabiliteit tussen certicatie-autoriteiten waarborgen conformiteit met evoluerende technische standaarden conformiteit met Europese Richtlijn

Voorstel om doelstellingen te bereiken aanbod van beroep op gemeente als registratie-autoriteit voor identiteitscertificaten bevorderen van mogelijkheid tot gescheiden gebruik van identiteits- en kenmerk-certificaten zorgen dat private sleutel verbonden aan identiteitscertificaat wordt bewaard op beveiligde processorchip met minstens pincodebeveiliging bevorderen van gratis gebruik en verificatie van identiteitscertificaten minimale kwaliteits- en veiligheidseisen

Elektronische identiteitskaart mogelijke functies identificatie van houder authentificatie van houder genereren van elektronische handtekening elektronisch bewijs van kenmerken van houder uitvoering van programma’s elektronische gegevensopslag elektronische portemonnee

Concretisatie in België weerhouden functies in Belgische elektronische identiteitskaart visuele en elektronische identificatie van houder authentificatie van houder dmv techniek van digitale handtekening genereren van elektronische handtekening dmv techniek van digitale handtekening bewijs van kenmerken van houder dmv techniek van digitale handtekening op initiatief van houder enkel drager van elektronische gegevens geen elektronische portemonnee geen biometrie

Identificatie visueel elektronisch basisidentificatiegegevens: naam, voornamen, geboorteplaats en -datum, geslacht, nationaliteit, uniek identificatienummer - geen adres hoofdverblijfplaats foto elektronisch visueel aangebrachte basisidentificatiegegevens + eventueel adres hoofdverblijfplaats gedigitaliseerde foto

Drager van andere elektronische gegevens slechts bij uitzondering vermijden van perceptie van kaart als ‘big brother’ vermijden van verlies van veel gegevens bij verlies van de kaart vermijden van nood tot veelvuldige updating van de kaart bevorderen van gecontroleerde toegang tot gegevens via netwerken, met kaart als toegangsinstrument, eerder dan opslag van gegevens op kaart zelf daarom geen integratie van SIS-kaart en elektronische identiteitskaart

Organisatiemodel overheid kiest kaartproducent en CA voor identiteitscertificaten via overheidsopdrachten-procedure gemeente roept houder op voor aanmaak elektronische identiteitskaart gemeente op als registratie-autoriteit voor identiteitscertificaten houder bepaalt om identiteitscertificaten op de kaart al dan niet te activeren

Organisatiemodel elektronische identiteitskaart bevat nodige plaats om andere private sleutels op te slaan, gekoppeld aan kenmerk-certificaten, die titularis verkrijgt bij CA van zijn keuze private sleutels gekoppeld aan identiteitscertificaten op elektronische identiteitskaart kunnen worden gebruikt voor authentificatie voor genereren van elektronische handtekening tav ICT-toepassingen van overheid waarvoor dit nodig is

Organisatiemodel (7) (4) (5) (10a2) (9) (8) (6) (10a1) (3) (10b) (1) VRK VRK CM/CP/CI (7) (4) (5) RC (10a2) (9) (8) (6) (10a1) CA (3) Meikäläinen CA Matti Bull PIN & PUK1 - code ERA Face to face identification De Gemeenten (10b) (1) - (2), (12) (11) (13)

Rol FEDICT Shared Service Dedicated Service Central Policy Distributed Federal Central Policy FOD ICT ICT FOD FOD FOD FOD FOD FOD Sets policies & Sets policies & owns standardards / delivers ser vice architecture FOD FOD FOD FOD Delivers service in accordance with standards FOD ICT FOD ICT Provides service Distributed as requested Policy FOD can choose outside providers Bureau Distributed Each unit sets standards and delivers service

Rol FEDICT principe van virtuele matrix: primaire verantwoordelijkheid voor dienstverlening en informatiebeheer ligt bij elk lijnmanagement FEDICT bewerkstelligt in overleg met FOD’s gemeenschappelijke strategie inzake E-government stimuleert, coördineert, begeleidt, faciliteert bewaakt de homogeniteit en consistentie met de strategie concrete vormgeving: E-government stuurgroep olv FEDICT met vertegenwoordigers van de FOD’s en sociale parastatalen

Primaire aandachtspunten FEDICT veralgemeend gebruik uniek identificatienummer voor elke entiteit natuurlijke personen: evolutie rijksregisternummer en INSZ naar persoonsnummer ondernemingen en organisaties: evolutie BTW-nummer naar ondernemings- en organisatienummer oprichting Kruispuntbank Ondernemingen invoering elektronische identiteitskaart uitbouw federale E-portal uitbouw messaging engine uitbouw federale MAN

Primaire aandachtspunten FEDICT uitwerken van architectuur op basis van open standaarden en werkend in een gedistribueerde omgeving netwerk en netwerk services ICT-veiligheid integratie applicatie

Samenwerking tussen overheidsniveaus gecoördineerd aanbod van e-diensten tav burger/onderneming gebruik van dezelfde hulpmiddelen door burger/onderneming terminal basissoftware elektronische handtekening waarborgen eenmalige gegevensinzameling van bij burger/onderneming met respect bevoegdheidsverdeling tussen overheidsdiensten

Samenwerkingsakkoord gecoördineerde, klantgerichte dienstverlening afspraken inzake standaarden en normen onderlinge afstemming portalen en middleware tussen portalen, websites en back office gebruik gemeenschappelijke identificatiesleutels en elektronische handtekening onderlinge afstemming bedrijfsprocessen waar nodig geleidelijke onderlinge taakverdeling inzake gegevensopslag in authentieke vorm

Samenwerkingsakkoord gemeenschappelijke beleidslijnen inzake oa veiligheid en privacy-bescherming service level agreements technologie-neutrale houding

Voordelen voor burger/onderneming snellere communicatie/dienstverlening kwaliteitsvollere dienstverlening meer geïndividualiseerde dienstverlening vermindering administratieve belasting betere bereikbaarheid grotere openbaarheid van bestuur

Voordelen voor overheidsdiensten verhoging arbeidssatisfactie door vermijden dubbel/nutteloos werk beheersing administratiekosten verbetering imago overheidsdiensten directere relatie met doelgroepen doelmatigere beleidsondersteuning en -uitvoering

D@nk u ! Frank Robben 19-3-2002