KINDEREN MET OVERGEWICHT Leefstijlprogramma Dorine van Ravensberg Programmaleider Kwaliteit en Doelmatigheid Hendrik Kok kinderfysiotherapeut Amsterdam RGF Groot IJselland 2010

ONDERDELEN Deel I inleiding gegevens over dikke kinderen mogelijke oorzaken schets probleem en toekomstverwachtingen probleemeigenaar en gedragsverandering taken en mogelijkheden ft / integrale hulp voorbeeld: VettePret A'dam EB aanbevelingen Deel II opdrachten in groepen Deel III terugkoppeling RGF Groot IJselland 2010

MONDIAAL PROBLEEM WERELDWIJD 10% kinderen 5-17 jaar overgewicht, 2-3% obesitas Nrd en Zd Amerika 30% overgewicht Europa 20% overgewicht Nederland 0-21aar: circa 13%, 1,5% obesitas Verschil ontwikkelingslanden en rijke landen qua relatie ses en overgewicht RGF Groot IJselland 2010

NOORD-OOST NEDERLAND Regionale verschillen in bevolking Z-O Drenthe 53% overgewicht, 13% obesitas Emmen 55%, AA en Hunze, Borger-Odoorn en Hoogeveen Kinderen 14% overgewicht, 3% obesitas Friesland, Twente en Groningen idem Lage ses 2,5 x zo vaak obesitas als hoge ses RGF Groot IJselland 2010

MOGELIJKE OORZAKEN Gezondheidskennis en – begrip ”Cultuur” Fysieke omgeving Zoete dranken, energierijk eten Tv kijken/ computeren Niet ontbijten en andere eetgewoonten Weinig bewegen Onvoldoende voorbeeldgedrag en opvoeding RGF Groot IJselland 2010

2-4 JARIGEN (534 ouders) 15% 2-4 jarigen overgewicht, incl. 3,7% obesitas 1 op de 7 gezinnen: geen ontbijt 43% gezoete melkdranken=melk 39% van de kinderen hadden altijd frisdrank 20% ouders geen tijd om naar buiten te gaan 1 op de 10 2-4 jarigen had tv op de eigen kamer 22% mocht zelf zeggen of en hoe lang tv kijken Risicogroepen: lage ses, allochtoon, uitkering Kinderopvang of peuterspeelzaal op enkele punten positief Boere et al. 2008 RGF Groot IJselland 2010

SCHETS PROBLEEM EN TOEKOMSTVERWACHTINGEN Overgewicht 20-34 jaar enorme toename Kind overgewicht/obesitas  grote kans later ook Verhoogd risico op ziekten en mortaliteit: DM2, hart&vaat, soorten kanker, galstenen, bewegingssysteem, psychosociaal Kosten gezondheidszorg Arbeid en uitkeringen Toekomstige generaties RGF Groot IJselland 2010

RGF Groot IJselland 2010

PROBLEEMEIGENAAR EN GEDRAGSVERANDERING Ongeacht ses alle kinderen in NL dikker Probleemeigenaar? kind zelf, ouders, omgeving, gemeente en GGD, zorgverzekeraar, regering Gedragsverandering, bij wie en hoe? RGF Groot IJselland 2010

GEZONDER LEVEN: GEDRAGSVERANDERING RGF Groot IJselland 2010

KENNIS, AANDACHT, BELIEFS weinig alg. kennis gezondheidsproblemen (mogelijke oorzaak, mogelijke consequenties overgewicht , dm, astma, chron.pijn) 2. onbekend met eigen situatie (overgewicht, stress, leefstijl) 3. weinig aandacht risico’s van leefstijl (andere problemen) 4. opvattingen over wat te doen, door wie (extern) 5. erkennen & aanvaarden eigen verantwoordelijkheid (??) 6. mening over self efficacy (kunnen)(belemmeringen) RGF Groot IJselland 2010

UITDAGINGEN ‘op maat’ incl. inbedden in sociaal-culturele leven leeftijd, sekse, ses, religieus-culturele achtergrond problemen, zorgvraag, opvattingen helder krijgen verwachtingen tav gedrag kind en omgeving uitspreken motiverende gespreksvoering omgevingsfactoren belangrijk multisectorale samenwerking nodig RGF Groot IJselland 2010

VOORBEELD: VETTEPRET A'DAM Programma en meetinstrumenten Samenwerking en integrale aanpak Programma ‘op maat’ Steeds vernieuwing NB allochtone afkomst en speciaal onderwijs RGF Groot IJselland 2010

RGF Groot IJselland 2010

Programma en meetinstrumenten Auteurs-team: H.Kok, M.Perquin-de Koning, M.Schoenmakers, M.Perquin, R.IJkelenstam Kinderen met overgewicht (leeftijdsgerelateerde BMI tabellen), score op een fitheidstest van maximaal -2 s.d. : gemodificeerde Shuttle walk test en/of een loopbandtest lessen in groepen: 5-8 jaar, 9-11, 12-16 jaar. kind en ouders zijn gemotiveerd voor deelname voldoende Nederlandse taal voor communicatie Programma 26 weken ft, 2 x per week les, tussendoor zelf meer bewegen/opdrachten 4 uur diëtetiek Informatie /coaching / effecten besproken met ouders RGF Groot IJselland 2010

Beschrijving Programma VettePret www.vettepret.nl Korte geschiedenis Doelgroep Doelstellingen en effecten Begin- en eindsituatie Werkwijze In te zetten middelen Termijnen Samenwerking met andere disciplines Specifieke deskundigheid Evaluatie en Rapportage Kosten Netwerk Literatuur Extra producten: Speciaal beweeg- en eetdagboekje met evaluatie-verslag Rapport: Aanbevolen meetinstrumenten Rapport: Evidence-based aanbevelingen RGF Groot IJselland 2010

Bijlagen programma VettePret Intakeformulier fysio Sportkeuzetest Intakebrief voor de ouders Intake formulier diëtiste Portiegrootte naar leeftijd Fitheidstest / Metingen Eindevaluatie formulier + Follow up Bewegingsactiviteiten, testen, metingen, normen Lichaamssamenstellingen Beloningssysteem Planning fysiotherapie en diëtetiek etc. Huiswerkopdrachten Certificaat deelname leefstijlprotocol Rapportage naar verwijzers Vergoedingen en organisaties; Scholierenvergoeding, Sportjeugdfonds, Jump-in RGF Groot IJselland 2010

NOTA BENE Kinderen hebben geen idee van wat ‘bewegen’ is Leer hen letten op lichaamssignalen Bespreekvoorbeelden van bewegen Zeggen/goed antwoord is niet: weten en erkennen Voedingsgedrag opmerkelijk Allochtone en lage ses ouders kunnen hun kinderen vaak niet adequaat helpen bij kennisverwerving of uitvoeren van opdrachten RGF Groot IJselland 2010

EB AANBEVELINGEN veilige en effectieve training bewustmaking van het beweeggedrag- bevordering gezonde leefstijlverandering vergroten dagelijkse activiteiten - effectmetingen bevordering van therapietrouw langdurige 'nazorg' betrekken van de ouders / opvoedingsondersteuning activiteiten in de wijk incl verkenning en samenwerking aanbevelingen in breder verband: gemeente, provincie, rijk RGF Groot IJselland 2010

VRAGEN ? RGF Groot IJselland 2010

DEEL II WORKSHOP Inventariseer: probleem in eigen praktijk: % kinderen/ouders omgeving: sociaal-cultureel en fysiek/ groen samenwerkingspartners: diëtisten, GGD, huisartsen, school/bso/creches, zorgverzekeraars, gemeente maak kort plan van aanpak, incl. eigen doelstellingen behoefte aan extra scholing: op welk gebied? behoefte aan netwerk, vraagbaak, overlegstructuur? vragen aan Hendrik of Dorine? RGF Groot IJselland 2010

DEEL III KORTSLUITEN Nog vragen of opmerkingen? Dorine van Ravensberg: vanRavensberg@paramedisch.org Hendrik Kok: hendrik.j.kok@hetnet.nl RGF Groot IJselland 2010