DuboCalc in MIRT Kennisbijeenkomst "Duurzaamheid in het MIRT" 24 januari 2019 Paul Fortuin Adviseur klimaat, RWS/WVL

DuboCalc in MIRT en B&O Kennisbijeenkomst "Duurzaamheid in het MIRT" 24 januari 2019 Paul Fortuin Adviseur klimaat, RWS/WVL

Index Achtergrond DuboCalc Achtergrond ENR instrumenten -> vervolgstappen: evaluatie, pilots (2015-2017) Doorontwikkeling DuboCalc (2018) prototypen voor gebruik in MIRT Voor B&O PvA voor 2019

Achtergrond DuboCalc Wat is DuboCalc? Met DuboCalc berekenen we de milieu-impact van de materialen van het ontwerp Voor de hele levenscyclus van het werk: aanleg, beheer en sloop Voor zowel CO2, uitputting van grondstoffen en nog 9 andere milieu-effecten Hiervoor gebruiken we internationale spelregels: de EN15804 Deze milieu-impact drukken we uit in MKI: de milieukostenindicator Hoe meer materialen gebruikt worden, hoe hoger de MKI-score Hoe duurzamer de toegepaste materialen zijn, hoe lager de MKI Hoe korter de transportafstanden, hoe lager de MKI Zo kunnen we de aanbiedingen eerlijk vergelijken!

Welk asfalt is duurzamer? 50% recycling B A 50 km Lage temperatuur asfalt 15% minder asfalt C 50 km 50 km D 10 km Traditioneel asfalt Lage temperatuur asfalt + 50% recycling 100 km E

Achtergrond DuboCalc Aanpak Duurzaam GWW

Achtergrond ENR ENR instrumenten In het ERA-Net Road Energy programma (ENR), gestart in 2011, is een viertal duurzaamheidsinstrumenten ontwikkeld voor weg-infraprojecten: • SUNRA - Sustainability - National Road Administrations • LICCER - Life Cycle Considerations in EIA of Road Infrastructure • MIRAVEC - Modelling Infrastructure influence of RoAdVehicle EnergyConsumption. • CEREAL - CO2Emission REduction in roAdLifecycles

Achtergrond ENR Vervolgstappen ENR Evaluatie 2015 PvA pilots 2016 Uitvoer pilots 2017, voor MIRT en B&O

Achtergrond ENR Vervolgstappen ENR Evaluatie 2015 PvA pilots 2016 Uitvoer pilots 2017, voor MIRT

Achtergrond ENR MIRT pilot: Corridor Amsterdam-Hoorn

Achtergrond ENR MIRT pilot: Corridor Amsterdam-Hoorn

Achtergrond ENR MIRT pilot: Corridor Amsterdam-Hoorn

Achtergrond ENR MIRT pilot: fictieve casus

Achtergrond ENR MIRT pilot: fictieve casus

Achtergrond ENR MIRT pilot: fictieve casus

Achtergrond ENR Vervolgstappen ENR Evaluatie 2015 PvA pilots 2016 Uitvoer pilots 2017, voor B&O

Achtergrond ENR Vervolgstappen ENR Evaluatie 2015 PvA pilots 2016 Uitvoer pilots 2017, voor B&O

Achtergrond ENR B&O pilot: GO A10 West (instandhoudingsplan)

Achtergrond ENR B&O pilot: GO A10 West (instandhoudingsplan)

Achtergrond ENR B&O pilot: GO A10 West (programmering)

Achtergrond ENR B&O pilot: GO A10 West (programmering)

Achtergrond ENR B&O pilot: GO A10 West (uitvoering)

Achtergrond ENR B&O pilot: GO A10 West (uitvoering)

Achtergrond ENR Evaluatie resultaten pilots 2017, voor MIRT en B&O

Achtergrond ENR Evaluatie resultaten pilots 2017, voor MIRT 1. Behoefte aan kwantitatief inzicht: Op ‘secundair niveau’ in verkenningsfase: milieudoelstelling plan-m.e.r. of MKBA Samenhang met brede maatschappelijke aandacht en CO2-doelen: Vergelijken multimodale maatregelenpakketten (steeds vaker in verkenning: gebiedsgericht) Voor dialoog met omgeving (helpt projectteam, meer ‘gewicht’, bijdrage aan meer feitelijk gesprek) Bepaling reductie-/compensatieopgave en –maatregelen (bij projectendoelen als energie- of klimaatneutraliteit, reduceren/compenseren CO2 uitstoot aanleg of verkeer)

Achtergrond ENR Evaluatie resultaten pilots 2017, voor B&O Behoefte aan kwantitatief inzicht: Voor zowel netwerkvraagformulering als uitvoering: Zwaartepunten CO2-reductie in netwerk of netwerkschakel Monitoring CO2-reductie, effecten reductiemaatregelen (bijv. bij terugkoppeling naar opdrachtgever / District) Afweging bij programmering (naast criteria beschikbaarheid, veiligheid en omgeving) Keuzes uitgangspunten in MJPV (bijv. welk type asfalt standaard toepassen) Keuzes voor uitvoeringsvariant (waarderen reductiemaatregelen v aannemers: ’s nachts/overdag werken,..)

Achtergrond ENR Vervolgstappen ENR Evaluatie 2015 PvA pilots 2016 Uitvoer pilots 2017, voor MIRT en B&O

Achtergrond ENR Vervolgstappen ENR Evaluatie 2015 PvA pilots 2016 Uitvoer pilots 2017, voor MIRT en B&O Integratie (bruikbare) ENR -> DuboCalc 2018 Prototypen voor: DuboCalc in MIRT DuboCalc in B&O

Doorontwikkeling DuboCalc.. ..in MIRT Ontwikkel in twee fasen: Ontwikkel prototype mbv testpanel toekomstige gebruikers MIRT planproces: (lijst) standaard objecten + modellering drie standaard objecten; functionele specificatie prototype standaard objectenbibliotheek + invullen 3 standaard objecten functionele specificatie verkeersmodule; Plan van aanpak fase 2. Doorontwikkelen prototype -> gevalideerde release, geschikt voor CO2- en MKI-berekeningen in MIRT-verkenning en planuitwerking (2019)

1. Lijst standaard objecten/elementen Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 1. Lijst standaard objecten/elementen Bron: Kostenpool

2. Functionele specificatie.. Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 2. Functionele specificatie.. ..Standaard objectenbibliotheek Standaard objecten invoeren Standaard objecten aanmaken

2. Functionele specificatie.. Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 2. Functionele specificatie.. ..Standaard objectenbibliotheek Standaard objecten invoeren Standaard objecten aanmaken

2. Functionele specificatie.. Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 2. Functionele specificatie.. ..Standaard objectenbibliotheek Standaard objecten invoeren Standaard objecten aanmaken Beheer standaard objecten

2. Functionele specificatie.. Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 2. Functionele specificatie.. ..Standaard objectenbibliotheek + Invullen 3 standaard objecten: Standaard weg Standaard viaduct Standaard onderdoorgang

3. Functionele specificatie.. Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 3. Functionele specificatie.. ..Verkeersmodule

Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT Fase I 4. Plan van aanpak 2019..

Doorontwikkeling DuboCalc.. ..in B&O Ontwikkelen in twee fasen Fase 1 (2018): Ontwikkel prototype DuboCalc voor B&O Overzicht onderhoudsmaatregelen, beschikbare LCA-gegevens Functionele spec invoer onderhoudsscenario’s, –maatregelen + modellering onderhoudsscenario’s Verkeeremissies door werkzaamheden Berekening emissies van materieel Plan van aanpak fase 2 Fase 2 (2019): Test, ontwikkel en release functionaliteiten in DuboCalc voor B&O

1. Overzicht onderhoudsmr’n, LCA Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 1. Overzicht onderhoudsmr’n, LCA i

2. Functionele specificatie Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 2. Functionele specificatie Onderhoudsscenario’s invoeren LVO-items uit bibliotheek toevoegen aan project Levensduur, aantal vervangingen aanpassen

2. Functionele specificatie Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 2. Functionele specificatie Onderhoudsscenario’s invoeren LVO-items uit bibliotheek toevoegen aan project levensduur / aantal vervangingen aanpassen Gebruik standaard onderhoudsscenario’s Standaard onderhoudsscenario’s uit bibliotheek toevoegen aan project Vervolgens aanpassen Maak standaard onderhoudsscenario’s aan Voeg toe aan bibliotheek

3. Verkeersemissies door werkzaamheden Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 3. Verkeersemissies door werkzaamheden N.a.v overleg met stakeholders: Geen prioriteit (reeds sturing via MinderHinder standaard) Kwantificering blijft wenselijk

4. Emissies door materieel Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 4. Emissies door materieel N.a.v overleg met gebruikers: Standaard materieelgebruik in DuboCalc niet toereikend in uren aangegeven, niet aanpasbaar grote verschillen, hangt af van: grootte project (GO vs herstelwerkzheden) Werkvenster Seizoen

4. Emissies door materieel Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 4. Emissies door materieel N.a.v overleg met gebruikers: Standaard materieelgebruik in DuboCalc niet toereikend in uren aangegeven, niet aanpasbaar grote verschillen, hangt af van: grootte project (GO vs herstelwerkzheden) Werkvenster Seizoen Echter werkvenster weinig effect op MKI/CO2 uitstoot bijv. DuboCalc: 11,42% effect materieel op milieu voor item ZOAB 2.9% toename bij werkvenster 5 uren (TNO 2014, werkfactor 1,25) -> ~ verwaarloosbaar klein? Aanpasbaar maken bij >5%?

Doorontwikkeling DuboCalc in B&O Fase I 5. Plan van Aanpak fase 2 (2019) Software testen en verbeteren - test gebruiksvriendelijkheid middels casus per RWS proces (SLA varianten, programmeerscenario’s, uitvoeringsvarianten) Data aanvullen - onderhoudsscenario’s - functionele specificatie verkeersemissies - LCA’s (branchegemiddelden opstellen) Inbedden DuboCalc in héle AM-cyclus - op alle niveaus kleinen stap: keuze asfalt - werk 4 SLA varianten uit (excellent, goed, matig, slecht) - maak kaders voor Districten (vertaal Duurzaam naar maatregelen) - inbedding duurzaamheid in uitvoering (opdracht met duurzaamheidsprestatie district/SLU -> PPO) - afstemming MKI en LCC berekeningen ->zelfde data/uitgangspunten (nu apart DuboCalc, Icalc)

Doorontwikkeling DuboCalc in MIRT, B&O Fase I Prototypen MIRT: https://mirt.dubocalc.nl/ B&O: https://beno.dubocalc.nl/

Vragen? Opmerkingen?

Achter de Hand sheets

Life Cycle Analyse methode: EN15804 DuboCalc berekent de emissies van elke stap in de levenscyclus

Life Cycle Analyses In de LCA (Life Cycle Analysis) worden 11 milieu-effecten berekend: 11 milieu-effecten: Fotochemische oxidantvorming (smog) Verzuring Vermesting Ozonlaagaantasting Klimaatverandering (CO2) Uitputting van abiotische grondstoffen, excl. fossiele energiedragers Humaan-toxicologische effecten Ecotoxicologische effecten, terrestrisch + aquatisch zoet + zout (3#) Uitputting van fossiele energiedragers

Rekenen in DuboCalc: de database O.b.v. “Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW- werken” en de EN 15804. Bron bibliotheek: Nationale Milieu Database (NMD) Beheerd door Stichting Bouwkwaliteit (SBK) Toeleveranciers kunnen nieuwe items (LCA’s) indienen bij SBK. NMD en Bepalingsmethode worden ook gebruikt voor het berekenen van de milieu-impact van gebouwen (B&U sector, eis Bouwbesluit). RWS en sector nemen deel aan de MBG (Milieubeleidsgroep) en de TIC (Technisch inhoudelijke commissie): dit zijn twee adviesgroepen van SBK met een brede vertegenwoordiging van de sector die bespreken hoe we de systematiek verder kunnen ontwikkelen en inzetten.

Rekenen in DuboCalc: de database De items in de database kunnen 3 niveaus hebben: Categorie 1 data: productspecifiek (merkgebonden), getoetst Categorie 2 data: branchegemiddeld (merkongebonden), getoetst Categorie 3 data: branchegemiddeld (merkongebonden), ongetoetst Deze data heeft een opslag van 30% op de MKI waarde vanwege de onzekerheid van deze waarden. Op dit moment is nog redelijk veel GWW-data in de database Categorie 3 data. Bij het stellen van de bovengrens van het EMVI criterium houden we daar rekening mee.

Input in DuboCalc

Output DuboCalc

Analyses in DuboCalc

Ontwikkelingen DuboCalc de komende tijd Klimaatbeleid RWS en DuboCalc MKI-waardes in prestatiecontracten droog (asfalt) bij PPO CO2 berekeningen, monitoring en sturing m.b.v. DuboCalc Circulaire Economie en DuboCalc Duidelijkere relatie tussen CE-doelen en inzet DuboCalc Ontwikkeling werkwijze MKI-berekening voor modulaire bruggen en viaducten Ontwikkeling werkwijze vrijkomende materialen & hergebruik Ontwikkeling relatie DuboCalc, BIM en materialenpaspoort Harmonisatie DuboCalc en Nationale Milieudatabase Najaar 2018 gereed: meer en sneller nieuwe data in bibliotheek Actualisatie Nederlandse schaduwprijzen (weegfactoren) Europese ontwikkelingen EN15804 en PEF