Kritische en filosofische reflecties Stijn Rottiers Positieve gezondheid Kritische en filosofische reflecties Stijn Rottiers

𝑃 𝑔ℎ ∗ = 𝑉 (𝜎,𝜙,𝜀) × 𝑅 (𝜎,𝜙,𝜀) Π× Μ 2 ×Ζ Positieve gezondheid 𝑃 𝑔ℎ = 𝑉 (𝜎,𝜙,𝜀) × 𝑅 (𝜎,𝜙,𝜀) Positieve gezondheid kritisch bekeken 𝑃 𝑔ℎ ∗ = 𝑉 (𝜎,𝜙,𝜀) × 𝑅 (𝜎,𝜙,𝜀) Π× Μ 2 ×Ζ

Blindheid voor gezondheid Bron: Institute for Positive Health

Blindheid voor gezondheid

Spagaat rond 𝑃 𝑔ℎ

Concept Positieve gezondheid ( 𝑃 𝑔ℎ ) Is gezondheid niet altijd positief? Voor filosofen: Positief is niet goed Negatiefis niet slecht Voorbeeld: negatieve en positieve vrijheid

Concept Positieve gezondheid ( 𝑃 𝑔ℎ ) Omweg via positieve vrijheid Negatieve vrijheid = vrij zijn van inmenging van anderen Meer vinden we meestal beter Is dat alles? Cf. vrijheid van een zieke Statisch perspectief Positieve vrijheid = vrij zijn om jezelf te realiseren Dynamisch perspectief

Concept Positieve gezondheid ( 𝑃 𝑔ℎ ) Analoog: negatieve vs. Positieve gezondheid Negatieve gezondheid: cf. def. WHO 1948 Statisch, idealistisch 𝑃 𝑔ℎ : het handelende subject staat centraal 𝑃 𝑔ℎ = 𝑉 (𝜎,𝜙,𝜀) × 𝑅 (𝜎,𝜙,𝜀) Zoals positieve vrijheid is 𝑃 𝑔ℎ een fantastische perspectiefwissel

𝑃 𝑔ℎ ∗ Positieve gezondheid kritisch bekeken 4 kritische punten vanuit 3 dimensies: Politieke dimensie (Π) Maatschappelijke dimensie (2x) (Μ) Zingevende dimensie (Ζ) 𝑃 𝑔ℎ = 𝑉 (𝜎,𝜙,𝜀) × 𝑅 (𝜎,𝜙,𝜀)  𝑃 𝑔ℎ ∗ = 𝑉 (𝜎,𝜙,𝜀) × 𝑅 (𝜎,𝜙,𝜀) Π× Μ 2 ×Ζ

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit politieke dimensie (Π) 𝑃 𝑔ℎ = preventief perspectief Voordelen Wat? Health literacy vergroten Bepaald gedrag bevorderen/verplichten Bepaald gedrag ontraden/verbieden Risico’s: Wie definieert? Hoe ver grijpen we in? Bevorderen/verplichten: 10.000 stappen/dag, 5K in 12 weken, maand zonder alcohol, vlees,… Ontraden/verbieden: roken, gefrituurde snacks, teveel ‘schermtijd’ voor kinderen Vb. dat het onduidelijk is wie definieert en hoe ver we moeten gaan: Roken, alcohol >< heroine, cocaine: voor toxicologen geen zinvol onderscheid.

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit politieke dimensie (Π) Altijd aanwezig hellend vlak Vandaag tendens om in 1 richting te hellen Liberale samenleving Gedeelde kern = vrijheid voor ‘opvatting van het goede leven’ Twistpunt: hoe groot is de ruimte voor het individu? Conservatisme (Orban/De Wever) – Liberalisme (Somers) Voorbeeld: integratie en meervoudige ID 𝑃 𝑔ℎ als inperking individuele ruimte, ook via sociale erkenning Meest lastige evenwichtsoefening Vb’n via sociale erkenning: stigma van roken, weinig of niet sporten E-oefening: cf. wijzen op gevaren VH v meningsuiting/lib’e sm (fundamentalisme, terrorisme) wil niet zeggen dat je geen voorstander van die idealen kan zijn.

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit maatschappelijke dimensie (Μ) (1) Levensverwachting en Gezonde Levensjaren (GLJ) op 50-jarige leeftijd in België volgens onderwijsniveau Bron: European Health & Life Expectancy Information System (EHLEIS), Additional national page for country report Issue 7, June 2014 – Belgium: Van Oyen Herman / Berger Nicolas, Scientific Institute of Public Health. Leefwereld van publiek: populatie in het ziekenhuis.

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit maatschappelijke dimensie (Μ) (1) Wat met de sociale ongelijkheid in ongezondheid? Voor zowat alle gezondheidsindicatoren: Lagere SES —> lagere gezondheid Oorzaken? Individueel niveau (cf. health literacy) Meso/macro niveau (cf. roken) 𝑃 𝑔ℎ −concept doet meso/macro uit het zicht verdwijnen >< signaalfunctie van SW Leefwereld van publiek: populatie in het ziekenhuis.

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit maatschappelijke dimensie (Μ) (2) 𝑃 𝑔ℎ past zich in in de individualisering van onze samenleving Individualisering = verantwoordelijkheid bij individu leggen 𝑃 𝑔ℎ is een dynamisch concept: mate van V en Z —> kan je managen Groot risico op schuld- en verdienstemodel Cf. fundamentele attributiefout ”Je hebt geen recht meer om ziek te zijn” Devisch Niet intentioneel

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit zingevende dimensie (Ζ) 𝑃 𝑔ℎ zet maakbaarheid centraal Leven is omgaan met de vele ‘chancefactoren’ Cf. Boedhistische aanvaarden >< zelf-beschikking, beheersbaarheid… Én-én-én-… Cf. Hartmut Rosa: ‘Leven in tijden van versnelling’ We moeten gezond leven (waaronder: je moet ontspannen) 𝑃 𝑔ℎ leidt aan zelfde kwaal als Ν 𝑔ℎ : risico om eindeloos door te gaan

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit zingevende dimensie (Ζ) 𝑃 𝑔ℎ zet maakbaarheid centraal Leven is omgaan met de vele ‘chancefactoren’ Cf. Boedhistische aanvaarden >< zelf-beschikking, beheersbaarheid… Én-én-én-… Cf. Hartmut Rosa: ‘Leven in tijden van versnelling’ We moeten gezond leven (waaronder: je moet ontspannen) 𝑃 𝑔ℎ leidt aan zelfde kwaal als 𝑃 𝑔ℎ : risico om eindeloos door te gaan

𝑃 𝑔ℎ ∗ vanuit zingevende dimensie (Ζ)