$ $ SCHENKEN & ERVEN © Dia van Berry Hagendijk

OVEREENKOMST EN VERSCHIL TUSSEN SCHENKEN EN ERVEN INTRODUCTIE: SCHENKEN & ERVEN © Dia van Berry Hagendijk OVEREENKOMST EN VERSCHIL TUSSEN SCHENKEN EN ERVEN SCHENKEN ERVEN Schenking Nalatenschap Schenker Begiftigde Jij Erfgenaam Erflater Schenkbelasting Erfbelasting

SCHENKEN © Dia van Berry Hagendijk Er is sprake van een gift als er sprake is van alle volgende kenmerken: De gever geeft een eigen bezit aan de ontvanger; De gever heeft na de schenking minder bezittingen en de ontvanger meer bezittingen; Bevoordelingsbedoeling: de gever kiest er bewust voor om de ontvanger t.o.v. de rest van de wereld te bevoordelen met wat hij de ontvanger geeft. Een schenking is altijd een gift, maar niet alle giften zijn schenkingen! Dit omdat een gift pas een schenking is als er OOK sprake is van alle volgende aanvullende kenmerken: Er is een mondelinge of schriftelijke overeenkomst (=afspraak) over de gift; De ontvanger (=begiftigde) levert GEEN tegenprestatie aan de gever (=schenker) . Een docent is altijd een mens, maar niet alle mensen zijn docenten!

SCHENKEN © Dia van Berry Hagendijk Redenen om schenkingsovereenkomst schriftelijk via notariële akte (=officieel papiertje bij notaris) i.p.v. mondeling te doen? Wanneer iemand een schenking wil doen na zijn dood.  Mondelinge overeenkomst daarover is na zijn dood immers niet te bewijzen en via notariële akte wel 2. Als bewijskracht voor de belastingdienst. Als je in minder dan 180 dagen na je schenking (plots) overlijdt, wordt de schenking bij de erfenis geteld en geldt er erfbelasting.  Bewijs zonder notariële akte maar eens dat jij niet 179 maar 180 dgn. geleden de schenking afspraak. Als schenker achteraf gaat beweren dat de schenking tot stand is gekomen omdat hij op dat moment niet wist wat hij deed (=handelingsonbekwaam).  Een notaris checkt handelingsbekwaamheid.

Tss… die vrouw van mijn zoon blijft echt SCHENKEN © Dia van Berry Hagendijk Schenken kan onder andere worden gedaan… onder geen voorwaarden = gewone schenking onder bewind: De schenking wordt wel bezit van de ontvanger, maar wordt eerst voor een afgesproken tijd verstandig beheert door een bewindsvoerder (mag ook de gever zelf zijn). Handig ter voorkoming dat je puber het geheel over de balk smijt. Hoe regelen? Bewindakte opstellen bij notaris. onder uitsluitingsclausule/insluitingsclausule voor als ontvanger een partner heeft: - Uitsluiting: schenking wordt geen gemeenschappelijk bezit, maar privébezit van ontvanger (partner is uitgesloten) - Insluiting: schenking wordt wel gemeenschappelijk bezit (partner is ingesloten) - Hoe regelen? Bij overmaken geld in omschrijving zetten: schenking met uitsluitingsclausule. Of onderhandse akte opstellen bij notaris. Tss… die vrouw van mijn zoon blijft echt een ordinaire bitch.

SAMENGEVAT LES 1 © Dia van Berry Hagendijk Er is sprake van een schenking als er sprake is van alle volgende kenmerken: De gever geeft een eigen bezit aan de ontvanger; De gever heeft na de schenking minder bezittingen en de ontvanger meer bezittingen; Bevoordelingsbedoeling: de gever kiest er bewust voor om de ontvanger t.o.v. de rest van de wereld te bevoordelen met wat hij de ontvanger geeft. Er is een mondelinge of schriftelijke overeenkomst (=afspraak) over de gift; De ontvanger (=begiftigde) levert GEEN tegenprestatie aan de gever (=schenker). Schenken kan onder andere worden gedaan: onder geen voorwaarden = gewone schenking onder bewind (iemand anders beheert de schenking) onder uitsluitingsclausule/insluitingsclausule (schenking blijft buiten gemeenschap van goederen)

SCHENKBELASTING © Dia van Berry Hagendijk Geen schenkbelasting over het vrijgestelde deel voor de ontvanger per schenker: Jaarlijks vrijgesteld deel: ontvanger heeft per jaar per iedere schenker (en niet per schenking!) een vrijgesteld bedrag waarover GEEN schenkbelasting betaald hoeft te worden . Eenmalige verhoging vrijgesteld deel: ontvanger heeft in zijn leven eenmalig recht op een vastgestelde verhoging van 1 vrijgesteld bedrag . Al gebruik je dit slechts voor 1% dan heb je het gebruikt en dus geheel kwijt voor de rest van je leven ook als je de eenmalige schenking bij een andere schenker of voor een ander doel wilt inzetten. Let op: 2 partners worden tezamen gezien als 1 schenker; gescheiden partners worden weer 2 aparte schenkers  uitzondering: gescheiden ouders die schenken aan hun (pleeg)kind blijven altijd als 1 schenker gezien worden. Wel schenkbelasting over het belastbare deel voor de ontvanger per schenker: Hoeveel % je betaalt over het bedrag dat wel wordt belast hangt per schenker af van: (1) de schijf waar ieder deel van de schenking in valt en (2) wat jij van de schenker bent. Ontvanger is eindverantwoordelijk voor betaling schenkbelasting. Ssst… hier een fiscaal (=belasting) trucje: Ga je voor een deel boven het vrijgesteld bedrag uitkomen? Laat dat deel dan indirect schenken: Eerste schenker  Doorschenker  Ontvanger.

SCHENKBELASTING VOORBEELD MET FORMULES © Dia van Berry Hagendijk VOORBEELD MET FORMULES Mirjam heeft in het verleden haar jaarlijkse vrijstelling eenmalig verhoogd met € 5.000 voor een algemene schenking ontvangen van moeder. In 2018 heeft zij de volgende schenkingen gehad: € 5.000 van haar hertrouwde vader die in 2018 ook nog eens € 8.000 schonk aan zijn buurvrouw. € 5.000 van haar hertrouwde moeder in januari en € 1.000 van haar in september. € 110.000 van haar opa voor een eigen woning met, indien mogelijk, de eenmalige vrijstelling hiervoor. Gevraagd: Bereken hoeveel euro schenkbelasting Mirjam moet betalen in 2018. Stap 1: Hoeveel schenkers zijn er? 2 (ouders + opa). Ouders zijn weliswaar gescheiden, maar de uitzondering is dat ouders tezamen wel altijd als 1 schenker worden gezien. Stap 2: Belastbaar deel voor ontvanger per schenker = Waarde van die schenking – Vrijgesteld deel voor ontvanger per schenker Belastbare deel ouders = (€5.000+€5.000+€1.000) – €7.000 (schenking anderen geen invloed) = € 4.000 Belastbare deel opa = 110.000 – €2.000 (eenmalige vrijstelling is al gebruikt) = € 108.000 Stap 3: Te bet. schenkb. door ontv. per schenking = Belastbare deel per schenker door de schijven halen Te bet. schenkbelasting schenking ouders = schijf 1  (€ 4.000-€0)*10% = € 400 Te bet. schenkbelasting schenking opa = schijf 1  (€100.000-€0)*15% en schijf 2  (€108.000-€100.000)*40% = € 18.200 + € 18.600 Let op! Als stap 2 een uitkomst geeft onder de € 0 (dus een mingetal) dan is het belastbare deel € 0! Jaarlijkse vrijstelling: Relatie met schenker: Kinderen € 7.000 Anders € 2.000 Eenmalige vrijstelling: Relatie met schenker: Doel: Kinderen Algemeen € 25.000 Allen Huis € 100.000 Tarieven schenkbelasting: Relatie met schenker Partner/Kind Kleinkind Schijf 1 (€ 0 - € 100.000) 10% 15% Schijf 2 (€ 100.000 en meer) 20% 40%

SAMENGEVAT LES 2 Schenkbelasting berekenen in stappen: © Dia van Berry Hagendijk Schenkbelasting berekenen in stappen: Hoeveel schenkers zijn er? Belastbaar deel voor ontvanger per schenker = Waarde van die schenking – Vrijgesteld deel voor ontvanger per schenker Te bet. schenkbelasting door ontvanger per schenking = Belastbare deel per schenker door de schijven halen

SCHENKBELASTING © Dia van Berry Hagendijk Organisaties waarbij ontvangen schenkingen vrijgesteld zijn van schenkbelasting: ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) – Bijv. musea, theaters, Greenpeace, Parkinson Fonds: - Niet-commerciële organisatie die zich voor minimaal 90% inzet voor een algemeen nuttig doel. - Als een ANBI zelf een schenking geeft is deze OOK vrijgesteld van schenkbelasting . Geef jij periodiek (minimaal 5 jaar) giften aan een ANBI OF Geef jij een eenmalige (=gewone) gift aan een ANBI en is de hoogte van die gift minimaal (=drempel) 1% van jouw bruto-inkomen? Dan mag je voor het berekenen van jouw inkomstenbelasting de gift eerst afhalen (=fiscaal aftrekbaar=aftrekpost) van het inkomen waarover je belasting betaald zodat jij als burger over een lager inkomen inkomstenbelasting betaald . LET OP! Bij de eenmalige gift is alleen het deel van de gift boven die 1% fiscaal aftrekbaar (maar nooit een bedrag dat groter is dan 10% van jouw (drempel)inkomen). Stel: je betaalt over je inkomen 42% inkomstenbelasting en je mag voor de berekening van de inkomstenbelasting doen alsof je inkomen eigenlijk € 100 lager is (vanwege een gift)… dan bespaar je dus….  42% belasting over € 100 = € 42 . 2. SBBI (Sociaal Belang Behartigende Instelling) – Bijv. sportverenigingen, buurtgroepen, personeelsverenigingen: - Niet-commerciële organisatie die zich inzet voor de belangen van leden/doelgroep en maatschappelijke waarde heeft. - Als een SBBI zelf een schenking geeft is deze NIET vrijgesteld van schenkbelasting .

SCHENKBELASTING STEL: INKOMSTENBELASTING IS 42% € 100 € 88 € 12 © Dia van Berry Hagendijk Normaal betaalt de ontvanger schenkbelasting over de schenking. Een ANBI hoeft dat niet! Daarnaast heeft de overheid het voor jou het soort van aantrekkelijk gemaakt om te schenken aan een ANBI. STEL: INKOMSTENBELASTING IS 42% GEVRAAGD: HOEVEEL EURO VAN DEZE PERIODIEKE GIFT IS FISCAAL AFTREKBAAR (=AFTREKPOST) BRUTO-INKOMEN VAN KEES Ik hoef over € 12 van mijn inkomen dus geen 42% inkomstenbelasting te betalen. Dus fiscaal voordeel=42% van €12) € 100 € 12 aftrekbaar € 88 Ik hoef nu maar over € 88 van mijn inkomen dus die 42% inkomstenbelasting te betalen. PERIODIEKE SCHENKING KEES AAN ANBI (inkomen waar je inkomsten- Belastbare inkomen belasting over betaalt € 12 € 12 aftrekbaar

SCHENKBELASTING STEL: INKOMSTENBELASTING IS 42% € 100 € 90 € 12 © Dia van Berry Hagendijk Normaal betaalt de ontvanger schenkbelasting over de schenking. Een ANBI hoeft dat niet! Daarnaast heeft de overheid het voor jou het soort van aantrekkelijk gemaakt om te schenken aan een ANBI. STEL: INKOMSTENBELASTING IS 42% GEVRAAGD: HOEVEEL EURO VAN DEZE EENMALIGE GIFT IS FISCAAL AFTREKBAAR (=AFTREKPOST) BRUTO-INKOMEN VAN KEES Ik hoef over € 10 van mijn inkomen dus geen 42% inkomstenbelasting te betalen. Dus fiscaal voordeel=42% van €10) € 100 € 10 aftrekbaar € 90 Ik hoef nu maar over € 90 van mijn inkomen dus die 42% inkomstenbelasting te betalen. EENMALIGE SCHENKING KEES AAN ANBI (inkomen waar je inkomsten- Belastbare inkomen belasting over betaalt € 12 € 1 Max. 10% van bruto-inkomen € 10 aftrekbaar Drempel van 1% van bruto-inkomen € 1

SAMENGEVAT LES 3 © Dia van Berry Hagendijk Organisaties waarvan ontvangen schenkingen vrijgesteld zijn van schenkbelasting: ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) – Bijv. musea, theaters, Greenpeace, Parkinson Fonds: - Niet-commerciële organisatie die zich voor min. 90% inzet voor algemeen nuttig doel. Geef jij periodiek (minimaal 5 jaar) giften aan een ANBI OF Geef jij een eenmalige (=gewone) gift aan een ANBI en is de hoogte van die gift minimaal (=drempel) 1% van jouw bruto-inkomen? Dan is de gift fiscaal aftrekbaar. LET OP! Bij de eenmalige gift is alleen het deel van de gift boven die 1% fiscaal aftrekbaar (maar nooit een bedrag dat groter is dan 10% van jouw (drempel)inkomen). 2. SBBI (Sociaal Belang Behartigende Instelling) – Bijv. sportverenigingen, buurtgroepen, personeelsverenigingen: - Niet-commerciële organisatie die zich inzet voor de belangen van leden/doelgroep en maatschapp. waarde heeft.

ERVEN - ALGEMEEN Erven: © Dia van Berry Hagendijk Erven: Het nalaten van ‘Bezittingen & Schulden’ (=nalatenschap) door de overledene (=erflater) aan erfgenamen. De nalatenschap kan worden verdeeld (=erfopvolging) op 2 manieren (combinatie kan ook): Geen testament (=vererving =bij versterf)  Dan gelden de regels van de wet (=wettelijk erfrecht =versterferfrecht). Wel testament (=uiterste wil)  Kan vanaf je 16e jaar en moet via de notaris, want is anders niet geldig. Nalatenschap Erfgenaam Erflater Erfbelasting

ERVEN – 1) GEEN TESTAMENT © Dia van Berry Hagendijk Wettelijk erfrecht = Versterferfrecht (voor als overledene GEEN testament heeft): Wettelijk erfrecht verdeeld de nabestaanden van de overledene in groepen (=parentelen), namelijk: 1. Groep 1: echtgenoot/geregistreerd partner en kinderen van de overledene (stief- en pleegkinderen NIET) 2. Groep 2: ouders, broers en zussen 3. Groep 3: grootouders 4. Groep 4: overgrootouders X. Groep X: de Nederlandse Staat Als er binnen ‘n groep geen erfgenamen EN geen plaatsvervullers (meer) zijn dan pas gaat de erfenis naar groep eronder. Nabestaanden binnen ‘n groep hebben een even groot erfdeel(breuk) (bv. 3 personen  ieder 1/3e). Uitzonderingen: A: is er een onwaardig persoon in een groep (bijv. moordenaar van de erflater) dan erft hij niets. B: in groep 2 heeft iedere ouder altijd minimaal 1/4e erfdeelbreuk C: een halfbroer of halfzus erft altijd maar 50% van wat een normale broer of zus zou hebben geërfd. Wanneer een nabestaande geen erfgenaam meer is dan gaat zijn erfdeel(breuk) eerst naar zijn plaatsvervullers. Zijn die er niet? Dan wordt zijn deel in gelijke delen verspreid over de andere erfgenamen in de groep. De erfenis die een erfgenaam ontvangt kan bestaan uit bezittingen (=goederen en geld) en uit schulden. Plaatsvervullers: De kinderen van een nabestaande die geen erfgenaam meer is vanwege: eerder overlijden dan erflater of verwerpen erfenis.

ERVEN – 1) GEEN TESTAMENT © Dia van Berry Hagendijk Wettelijke erfportie (=wettelijke erfenis) van erfgenaam berekenen: Stap 1a: Wettelijke erfdeel(breuk) bepalen Stap 1b: Wettelijke (erf)massa (=waarde) = Bezittingen – Schulden (incl. kosten voor: uitvaart en verdeling erfenis) Stap 1c: Wettelijke (erf)portie van erfgenaam = Erfmassa * Erfdeelbreuk Gevraagd: Wat is Ian zijn erfdeel als erfgenaam van Piet bij geen testament? Antwoord (stap 1a): Gehele erfenis Piet ▽ 1/3e voor Arie (dood) 1/2e van 1/3e voor Wim (dood) 1/2e van 1/2e van 1/3e voor Ian = 1/2 * 1/2 * 1/3 = 1/12e erfdeel(breuk) voor Ian Piet (erflater en weduwnaar) Arie (dood) Christina Wim (dood) Ian Daphne Corrie Hetty Nel Kinderen Kinderen Kinderen 1/12e erfdeel(breuk)

Piet (erflater en weduwnaar) ERVEN – 1) GEEN TESTAMENT © Dia van Berry Hagendijk Wettelijke erfportie (=wettelijke erfenis) van erfgenaam berekenen: Stap 1a: Wettelijke erfdeel(breuk) bepalen Stap 1b: Wettelijke (erf)massa (=waarde) = Bezittingen – Schulden (incl. kosten voor: uitvaart en verdeling erfenis) Stap 1c: Wettelijke (erf)portie van erfgenaam = Erfmassa * Erfdeelbreuk Piet (erflater en weduwnaar) Arie (dood) Christina Wim (dood) Ian Daphne Corrie Hetty Nel Gegevens: Nalatenschap Piet: €100.000 bezittingen en €60.000 schulden. Er is geen testament. Gevraagd: Bereken de erfenis voor Ian. Antwoord (stap 1b en 1c): Stap 1b: € 100.000 - € 60.000 = € 40.000 Stap 1c: 1/12e van € 40.000 = € 3.333,33 Kinderen Kinderen Kinderen 1/12e erfdeel(breuk)

ERVEN – 1) GEEN TESTAMENT © Dia van Berry Hagendijk Verdeling in groep 1: Als partners samenleven in gemeenschap van goederen en 1 overlijdt dan is volgens de wet 50% van hun gemeenschappelijke bezittingen en schulden de nalatenschap. Langstlevende ouder en kinderen van de overleden ouder (stief- en pleegkinderen NIET) hebben dezelfde erfdeelbreuk, echter wordt het wettelijk kinds(erf)deel(portie) van de erfmassa niet gegeven aan de kinderen maar aan de langstlevende ouder (dit heet: vruchtgebruik)! Die blijft het kindsdeel dan schuldig aan de kinderen! Is dus voor het deel van de nalatenschap waar geen testament voor is! De kinderen hebben dan een niet-opeisbare vordering op deze ouder (=de langstlevende ouder), maar deze ouder mag het kindsdeel wel opmaken. Wanneer krijgt een kind zijn (resterend) kindsdeel dan wel in handen? Als deze ouder ook is overleden of; Als deze ouder samen gaat leven met een nieuwe partner en er gemeenschap van goederen dreigt te komen. Groeien van de niet-opeisbare vordering van het kind op de langstlevende ouder: De niet-opeisbare vordering (=het kindsdeel) die de langstlevende ouder aan het kind is verschuldigd groeit zelfs als het wettelijke rentepercentage boven de 6% ligt. Het deel waar het kind recht op heeft stijgt dan met het percentage dat de wettelijk rente hoger ligt dan die 6% (bijv. 8% nu - 6% = 2% stijging dit jaar van kindsdeel).

ERVEN – 2) WEL TESTAMENT Wel testament (=uiterste wil): © Dia van Berry Hagendijk Wel testament (=uiterste wil): Kan vanaf je 16e jaar en moet via de notaris, want is anders niet geldig. Standaard geldt het wettelijk erfrecht, maar met een testament kun je afwijkingen hierop doen. Zoals: erfgenamen een andere erfdeelbreuk geven dan wat geldt in het wettelijk erfrecht; iemand erfgenaam maken die anders dat niet was (bijv. stief- en pleegkinderen, organisatie, etc.); kindsdeel voor een deel of geheel in handen laten komen van de kinderen i.p.v. de langstlevende ouder; iemand onterven. Uitzondering: Kinderen en eventueel hun plaatsvervullers kunnen nooit VOLLEDIG worden onterfd. Zij hebben recht op hun legitieme portie.

SAMENGEVAT LES 4 © Dia van Berry Hagendijk De nalatenschap kan worden verdeeld (=erfopvolging) op 2 manieren (combinatie kan ook): Geen testament (=vererving =bij versterf)  Dan gelden de regels van de wet (=wettelijk erfrecht =versterferfrecht). Wel testament (=uiterste wil)  Kan vanaf je 16e jaar en moet via de notaris, want is anders niet geldig. Wettelijk erfrecht = Versterferfrecht (voor als overledene GEEN testament heeft): Wettelijk erfrecht verdeeld de nabestaanden van de overledene in groepen (=parentelen). Als er binnen ‘n groep geen erfgenamen EN geen plaatsvervullers (meer) zijn dan pas gaat de erfenis naar groep eronder. Nabestaanden binnen ‘n groep hebben een even groot erfdeel(breuk) (bv. 3 personen  ieder 1/3e). Wettelijke erfportie (=wettelijke erfenis) van kind berekenen: Stap 1a: Wettelijke erfdeel(breuk) bepalen Stap 1b: Wettelijke (erf)massa (=waarde) = Bezittingen – Schulden (incl. kosten voor: uitvaart en verdeling erfenis) Stap 1c: Wettelijke (erf)portie van erfgenaam = Erfmassa * Erfdeelbreuk Wettelijke kinds(erf)deel(portie)=Niet-opeisbare vordering van kind op langstlevende ouder: Vader OF Moeder dood? Dan wettelijk kinds(erf)deel(portie) niet naar kinderen maar naar langstlevende ouder (dit heet: vruchtgebruik)! Die blijft het kindsdeel dan schuldig aan de kinderen!

ERVEN – ALGEMEEN © Dia van Berry Hagendijk De wet beschermt kinderen zowel bij GEEN als WEL een testament van de overledene: Een kind heeft altijd recht op zijn legitieme (erf)portie (=minimum (erf)portie) zolang hij maar binnen 5 jaar na overlijden van de erflater hier beroep op doet. Doet hij dit dan noemen we hem: de legitimaris. Ook hier geldt plaatsvervulling. Hoe legitieme (erf)portie uitbetalen? Mag niet in goederen worden uitbetaald, maar moet altijd in geld worden uitbetaald! Is dit geld er niet dan hebben de andere erfgenamen (de ‘normale’ erfgenamen) een schuld aan de legitimaris. Eventuele schulden tussen erfgenamen onderling worden met elkaar verrekend. In welke situatie is de legitieme (erf)portie handig? De legitieme portie is handig voor een kind dat door de overleden ouder: a. is onterfd of; b. niet is onterfd, maar waarbij de overleden ouder zijn bezittingen voor zijn dood zoveel mogelijk heeft geschonken aan andere zonen/dochters of gewoon andere personen waardoor er nauwelijks iets over is.

Piet (erflater en weduwnaar) ERVEN – ALGEMEEN © Dia van Berry Hagendijk Legitieme (erf)portie (=legitieme erfenis) van kind berekenen:  Stap 1a: Legitieme erfdeel(breuk) bepalen = 50% van wettelijke erfdeelbreuk  Stap 1b: Legitieme (erf)massa = Bezittingen – Schulden (incl. kosten voor: uitvaart en verdeling erfenis) + Waarde van giften ooit gedaan aan eigen kinderen + Waarde van giften die in de afgelopen 5 jaar zijn gedaan aan anderen.  Stap 1c: Legitieme (erf)portie van kind = Legitieme erfmassa * Legitieme erfdeelbreuk Piet (erflater en weduwnaar) Arie (dood) Christina Wim (dood) Ian Daphne Corrie Hetty Nel Gegevens: Nalatenschap Piet is slechts € 1.000. Hij schonk voor zijn dood € 39.000 aan zijn lievelingetje Corrie. Gevraagd: Bereken de legitieme portie voor Ian. Antwoord (stap 1a+b+c): Stap 1a: 50% van 1/12e = 1/2e * 1/12e = 1/24e Stap 1b: €1.000 - €0 + €39.000 + €0 = € 40.000 Stap 1c: 1/24e van € 40.000 = € 1.666,67 Kinderen Kinderen Kinderen 1/12e erfdeel(breuk)

Piet (erflater en weduwnaar) ERVEN – ALGEMEEN © Dia van Berry Hagendijk AANSPRAAK op Legitieme (erf)portie (=legitieme erfenis) van kind berekenen:  Stap 1a: Legitieme erfdeel(breuk) bepalen = 50% van wettelijke erfdeelbreuk  Stap 1b: Legitieme (erf)massa = Bezittingen – Schulden (incl. kosten voor: uitvaart en verdeling erfenis) + Waarde van giften ooit gedaan aan eigen kinderen + Waarde van giften die in de afgelopen 5 jaar zijn gedaan aan anderen.  Stap 1c: Legitieme (erf)portie van kind = Legitieme erfmassa * Legitieme erfdeelbreuk  Stap 1d: AANSPRAAK OP legitieme (erf)portie = Legitieme (erf)portie van kind – Alle ooit ontvangen schenkingen van erflater Piet (erflater en weduwnaar) Arie (dood) Christina Wim (dood) Ian Daphne Corrie Hetty Nel Gegevens: Nalatenschap Piet is slechts € 1.000. Hij schonk voor zijn dood € 39.000 aan zijn lievelingetje Corrie. En 6 jaar terug schonk hij voor € 1.000 aan Ian. Gevraagd: Bereken de legitieme portie voor Ian. Antwoord (stap 1a+b+c+d): Stap 1a: 50% van 1/12e = 1/2e * 1/12e = 1/24e Stap 1b: €1.000 - €0 + €39.000 + €0 = € 40.000 Stap 1c: 1/24e van € 40.000 = € 1.666,67 Stap 1d: € 1.666,67 - € 1.000 = € 666,67 Kinderen Kinderen Kinderen 1/12e erfdeel(breuk)

SAMENGEVAT LES 5 © Dia van Berry Hagendijk De nalatenschap kan worden verdeeld (=erfopvolging) op 2 manieren (combinatie kan ook): Geen testament (=vererving =bij versterf)  Dan gelden de regels van de wet (=wettelijk erfrecht =versterferfrecht). Wel testament (=uiterste wil)  Kan vanaf je 16e jaar en moet via de notaris, want is anders niet geldig. De wet beschermt kinderen zowel bij GEEN als WEL een testament van de overledene: Een kind heeft altijd recht op zijn legitieme (erf)portie (=minimum (erf)portie) zolang hij maar binnen 5 jaar na overlijden van de erflater hier beroep op doet. Doet hij dit dan noemen we hem: de legitimaris. Ook hier geldt plaatsvervulling. AANSPRAAK op legitieme erfportie (=Legitieme erfenis) van kind berekenen:  Stap 1a: Legitieme erfdeel(breuk) bepalen = 50% van wettelijke erfdeelbreuk  Stap 1b: Legitieme (erf)massa = Bezittingen – Schulden (incl. kosten voor: uitvaart en verdeling erfenis) + Waarde van giften ooit gedaan aan eigen kinderen + Waarde van giften die in de afgelopen 5 jaar zijn gedaan aan anderen.  Stap 1c: Legitieme (erf)portie van kind = Legitieme erfmassa * Legitieme erfdeelbreuk  Stap 1d: AANSPRAAK OP legitieme (erf)portie = Legitieme (erf)portie van kind – Alle ooit ontv. schenkingen van erflater

AFWIKKELING NALATENSCHAP © Dia van Berry Hagendijk Een erfgenaam kan kiezen uit drie opties m.b.t. de nalatenschap: Zuiver aanvaarden: - Zowel de bezittingen als de schulden volledig accepteren (ook al zijn de schulden hoger dan de bezittingen). 2. Beneficiair aanvaarden  Meest gekozen: - Alleen het deel van de bezittingen accepteren dat overblijft nadat de schulden van de erflater zijn betaald. 3. Verwerpen van de nalatenschap: - Zowel de bezittingen als de schulden volledig weigeren. Er wordt dan weer eerst aan plaatsvervulling gedaan. Hoe zit dat met een bezitting waar je emotioneel aan gehecht bent? Zolang de bezitting nauwelijks iets kan opleveren bij verkoop… kun je, ongeacht de optie die je kiest, deze meenemen.

ERFBELASTING © Dia van Berry Hagendijk Geen erfbelasting over het vrijgestelde deel voor de ontvanger: Vrijgesteld deel: ontvanger heeft een vrijgesteld bedrag waarover GEEN erfbelasting betaald hoeft te worden . Let op: het erven van (een deel van het) eigenaarschap (bv. via aandelen) van een bedrijf (=bedrijfsopvolging) is vaak tot een bepaald bedrag voor 100% vrijgesteld en voor het bedrag daarboven voor een bepaald percentage vrijgesteld. Wel erfbelasting over het belastbare deel voor de ontvanger: Hoeveel % je betaalt over het bedrag dat wel wordt belast hangt af van: (1) de schijf waar ieder deel van de erfenis in valt en (2) wat jij van de erflater bent. Ontvanger is eindverantwoordelijk voor betaling erfbelasting. Let op bij het kinds(erf)deel(portie) (=niet-opeisbare vordering): De langstlevende ouder krijgt dus ‘t kinds(erf)deelportie in handen en plukt daar dus de vruchten van (=vruchtgebruik). Langstlevende ouder krijgt dus vruchtgebruik en moet daarom de waarde daarvan optellen (=optelpost) bij zijn erfenis voor de berekening van zijn te betalen erfbelasting. Een kind (of plaatsvervuller) krijgt in dat geval GEEN vruchtgebruik en mag de waarde ervan aftrekken (=aftrekpost) van zijn erfenis voor de berekening van zijn te betalen erfbelasting. Wat is de waarde van het vruchtgebruik dan?  6% van het kinds(erf)deel(portie) * Factorgetal o.b.v. aantal jaar dat de langstlevende er de vruchten van gaat plukken

VOORBEELD MET FORMULES ERFBELASTING © Dia van Berry Hagendijk VOORBEELD MET FORMULES Vader Wim en moeder Mechteld zijn getrouwd in gemeenschap van goederen en bezitten samen € 2.001.000 en hebben € 200.000 schuld. Zij hebben twee kinderen: Ian en Daphne. Wim is afgelopen week overleden. In zijn testament staat dat Ian € 1.000 krijgt en de rest wordt verdeeld via het wettelijk erfrecht. O.b.v. de leeftijd van Mechteld verwacht de wet dat zij nog 15 jaren in leven zal blijven. Gevraagd: Bereken hoeveel euro erfbelasting de moeder en Ian los van elkaar moeten betalen. Stap 1a+b+c(+d): Bereken a.d.h.v. wat is gevraagd de Wettelijke (erf)portie OF Aanspraak op legitieme (erf)portie Wettelijke (erf)portie van moeder = 50% van (€ 2.000.000-€200.000) * 1/3 (legitieme is hier geen sprake van) = € 300.000 Wettelijke (erf)portie van Ian = 50% van (€ 2.000.000-€200.000) * 1/3 (legitieme is hier geen sprake van) = € 300.000 Stap 2: Belastbaar deel van erfgenaam = Stap 1+Zijn erfenis via testam. – Vrijgesteld deel + of – Vruchtgebruik Belastbare deel moeder = € 300.000+ € 0 – € 200.000+(6% van 2x €300.000 * 15jr) = € 640.000 Belastbare deel Ian = € 300.000+ € 1.000 – € 20.000-(6% van €300.000 * 15jr) = € 11.000 Stap 3: Te bet. erfb. door erfgenaam = Belastbare deel per schenker door de schijven halen Te bet. erfbelasting door moeder = schijf 1  (€100.000-€0)*10% en schijf 2  (€640.000-€100.000)*20% = € 118.000 Te bet. erfbelasting door Ian = schijf 1  (€ 11.000-€0)*10% = € 1.100 Let op! Als de volledige nalatenschap via een testament wordt verdeeld, is stap 1 dus € 0! Let op! Als een kind aanspraak maakt op zijn legitieme portie dan vervalt een eventuele erfenis via testament voor hem (in stap 2)! Let op! Vruchtgebruik wordt alleen berekend over het kindsdeel dat in handen komt van de langstlevende ouder (in stap 2). Let op! Als stap 2 een uitkomst geeft onder de € 0 (dus een mingetal) dan is het belastbare deel € 0! Vrijstelling: Relatie met erflater: Partner € 200.000 Kind € 20.000 Tarieven erfbelasting: Relatie met erflater Partner/Kind Schijf 1 (€ 0 - € 100.000) 10% Schijf 2 (€ 100.000 en meer) 20%

SAMENGEVAT LES 6 © Dia van Berry Hagendijk Een erfgenaam kan kiezen uit drie opties m.b.t. de nalatenschap: Zuiver aanvaarden Beneficiair aanvaarden  Meest gekozen Verwerpen van de nalatenschap Bijzonder bij berekening erfbelasting bij kinds(erf)deel(portie): Langstlevende ouder krijgt vruchtgebruik en moet de waarde van het vruchtgebruik optellen (=optelpost) bij zijn erfenis voor de berekening van zijn te betalen erfbelasting. Een kind (of plaatsvervuller) krijgt GEEN vruchtgebruik en mag dit aftrekken (=aftrekpost) van zijn erfenis voor de berekening van zijn te betalen erfbelasting. Erfbelasting berekenen in stappen: 1a+b+c(+d). (Erf)portie van erfg.  Bereken Wettelijke (erf)portie OF Aanspraak op legitieme (erf)portie 2. Belastbaar deel van erfgenaam = Stap 1+Zijn erfenis via testament – Vrijgesteld deel + of - Vruchtgebruik 3. Te bet. erfb. door erfgenaam = Belastbare deel per schenker door de schijven halen