Panamarenko, naast artiest, ook uitvinder, maar vooral poëet. 1940 - …

Panamarenko wordt op 5 februari 1940 geboren te Antwerpen als Henri Van Herreweghe.

Van waar komt de naam PANAMARENKO? Panamarenko is niet de echte naam van de kunstenaar. De naam PANAMARENKO is een pseudoniem. Heel wat kunstenaars en schrijvers werken onder een andere naam dan hun eigen naam : een pseudoniem. Net als Leonardo Da Vinci, is Panamarenko altijd al geboeid geweest door het vliegen. Daarom zocht hij zijn kunstenaarsnaam in de luchtvaart. Panamarenko is namelijk een samentrekking van "Pan American Airlines and Company".

Als kind al leeft Panamarenko zijn creativiteit uit door met verf op de muren van het ouderlijk huis te schilderen. Op oude foto’s uit het familiealbum is te zien dat de jonge Panamarenko zowel met de rechter- als met de linkerhand tekent. Schrijven doet hij altijd rechtshandig, dat is hem zo aangeleerd. Hij vindt het dagelijks urenlang tekenen en schrijven zo vermoeiend dat hij ook het linkshandig tekenen oefent, zodat hij nu en dan kan afwisselen.

Van 1955 tot 1960 studeert Panamarenko aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. Ondertussen begint hij aan zijn zelfstudie van de natuurwetenschappen. Hiervoor brengt hij heel wat uren door in de wetenschappelijke bibliotheek van Antwerpen.

Voor 1968 haalt Panamarenko zijn ideeën uit de pop-art. Afwasbak 1967 Krokodillen 1967 Feltra 1966 De jonge Panamarenko Een echte pop-art kunstenaar noemt Panamarenko zichzelf niet. Voor hem is die periode meer een periode van doen waar hij zin in heeft. Info : Pop-art-artiesten haalden hun ideeën uit stripverhalen, reclame, televisie, kranten en tijdschriften. Bij Pop-art brengt men de consumptiemaatschappij in beeld. Hiervoor worden alledaagse afbeeldingen gebruik. Afbeeldingen van bekende beroemdheden uit die tijd zoals als Elvis Presley, Marilyn Monroe en Mao, en ook soepblikken, spaghettiverpakkingen, Coca Colaflessen en andere supermarktproducten konden in de kunstwerken als onderwerp uitgebeeld worden. (Enkele bekende pop-art-artiesten zijn Andy Warhal, Keith Haring, …)

Voor andere werken zoekt Panamarenko zijn ideeën in de natuur. Meikever 1968 Hofkes 1967 Aragna 2002

Maar … Panamarenko is vooral in de ban van vliegtuigen en vliegen op eigen kracht.

Tussen 1969 en 1971 werkt hij aan de bouw van een bestuurbare luchtballon naar het model van de Zeppelin. Hij noemt zijn werk “De Aeromodeller”.

In 1971 proberen Panamarenko en kunstenaar Jef Geys een proefvlucht te maken met De Aeromodeller. Met een handvol medewerkers probeerden ze 65.000 liter waterstofgas in de ballon te blazen, maar er ontstaat een lek in de leiding. Panamarenko moet zijn ballon zelfs toetakelen met een schaar om ongelukken te voorkomen. Het was de eerste en meteen ook de laatste poging. Maar de Aeromodeller betekent de doorbraak voor Panamarenko als kunstenaar. Over de hele wereld leren mensen hem kennen.

'The Aeromodeller' is te bekijken in het S.M.A.K. te Gent.

Net zoals Leonardo da Vinci werkt Panamarenko als een ingenieur. Voor hij een ontwerp echt maakt, maakt Panamarenko heel wat tekeningen en maakt hij technische berekeningen. Ook Leonardo Da Vinci werkte zo. Of wetenschappers de berekeningen juist vinden, vindt Panamarenko minder belangrijk. Panamarenko zegt : “Ik wil iets maken dat schoonheid heeft."

Elk ontwerp van Panamarenko is zowel een kunstwerk als een technologisch probeersel. Het neemt verschillende vormen aan: vliegtuigen, duikboten, auto's, vliegende tapijten en vogels. Telkens zijn het spectaculaire en prachtige constructies. Ontwerp Meganeudon Meganeudon 1972 Umbilly I 1976

Wanneer je de werken van Panamarenko bekijkt begin je te dromen Wanneer je de werken van Panamarenko bekijkt begin je te dromen. Af ze nu werken, of niet werken, dat doet er helemaal niet toe. Panamarenko zegt over dit ontwerp : “Ge bestuurt zo’n rugzak met uw lichaam. De motor heft u op en stuwt u voort, maar ge moet dat ding in evenwicht houden. Anders draait dat in een fractie ondersteboven en ligt ge op de grond. Dat is niet zoals een ballon die langzaam op de luchtstroom omhoog zweeft, hé!” Mock-Up 1985

De ontwerpen van Panamarenko tonen waarover de kunstenaar droomt De ontwerpen van Panamarenko tonen waarover de kunstenaar droomt. Hij lijkt wel een volwassen kleine jongen die van knutselen een ware kunst maakt. Hij lijkt wel een Antwerpse Leonardo Da Vinci. K2 The 7000-meter-high flying jungle and mountain machine 1991 “Het moest iets zonder schroeven zijn want met schroeven botst ge overal tegen, …” zegt Panamarenko. Eiland 2004

In 1990 begint de Antwerpse kunstenaar verschillende modellen te bouwen van de ‘Archaeopterix’, een voorhistorische vogel. Die grappige robot voorziet hij van motoren en een elektronisch brein. Hij noemt zijn ontwerp soms gewoon ‘Kip’. Blauwe Archaeopterix 1991

Ook al woont Panamarenko in de Antwerpse havenstad, hij bouwt weinig watertuigen. Eén ervan is de duikboot. Spitsbergen Duikboot 1995 Werkzaamheden aan de duikboot in zijn atelier.

De Pepto Bismo is een ontwerp uit 2003. Het is een bronzen piloot met propellers op de rug. Een kopie van de pepto Bismo is te zien op het Sint-Jansplein te Antwerpen. Pepto Bismo 2003 Panamarenko zegt hierover : “Eigenlijk gaat het om een bijzonder simpele uitvinding, waarvan je zou denken dat ze al lang gerealiseerd zou moeten zijn, maar toch niet. Dat komt omdat de meeste minihelikopters in de praktijk supergevaarlijk zijn. Die hebben 1 grote rotor. Als ge een beetje voorover bukt slaat die rotor in de grond. Bovendien als ge met zo’n ding tussen de mensen zou landen …”

Werken van Panamarenko zijn over heel de wereld te zien in belangrijke musea. In 2005, bij de opening van een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk in Brussel, kondigt Panamarenko aan dat hij stopt als actief kunstenaar.

EINDE Bibliografie : het boek “Panamarenko de retrospectieve!” (Ludion) http://www.panamarenko.be/home.php - http://www.expo-panamarenko.be/nl/2.html - http://www.orbit.zkm.de/?q=node/128 - http://www.feldmangallery.com/pages/Press%20pages/2005/panamarenko%20in%20artnews.html http://www.hanstheys.be/artists/panamarenko/ http://134.184.18.79/nicopicgal/panamarenko?page=2