Een christelijke kijk op homoseksualiteit

Let even op De titel van deze powerpoint is voorzichtig: ‘een christelijke kijk op…’ Er zijn zoveel meningen bij dit onderwerp en we lijken ook bijna allemaal (een beetje) op te schuiven in ons standpunt. Dat maakt veel mensen ook onzeker. Wij zitten als orthodoxe gelovigen in deze spagaat: hoe doen we én de Bijbel recht én homo’s recht? Dit botst namelijk volgens velen.

Een casus Een alleenstaande jongere zegt in een pastoraal gesprek: Ik ben vastgelopen. Ik zeg eerlijk tegen mensen dat ik homo ben. Overal word ik nu echter beoordeeld als homo. Dat maakt me onzeker. In de kerk voel ik mij (ook) veroordeeld, zelfs als mensen zeggen: ‘We houden ook van jou’. Ik hoor erbij en toch ook weer niet. Vraag: wat moet de spits worden van de pastorale begeleiding?

Vragen Er wordt soms in de kerkdienst gebeden voor homo’s. Is dat helpend of juist stigmatiserend? Een homo (geen relatie) staat op het tweetal voor ouderling. Gaat u op hem stemmen? Waarom wel of niet? U trekt op met een alleenstaande vrouw uit de gemeente. Praat u wel eens over seksualiteit? Waarom (niet)? Een jonge lesbische vrouw is clubleidster van meisjes in uw gemeente. Uw dochter van veertien zit daarbij. Wat doet dat met u?

Genieten van Gods gave Seksualiteit is een gave van God. Ook de specifieke beleving ervan door mannen en vrouwen is dat. Genieten van seksualiteit mag (Hooglied, Spreuken 5) Je relatie met God hoeft dus geen tegenstelling te zijn van seksualiteit, integendeel (Ef. 5:31-33). Maar….

Mag alles? In historische volgorde en zwart-wit: Heidenen over seksualiteit: alles wat kan, mag (al kregen filosofen er kritiek op) Jodendom/ bijbel: niet alles wat kan, mag RKK: niets mag (maar alleen geestelijken kunnen dat opbrengen) Reformatie: niet alles wat kan, mag Moderne tijd: alles wat kan, mag (mits vrijwillig en niet met kinderen)

Wat mag dan niet in de bijbel? Verkeerde begéérten (1 Joh. 2:16) Daaruit voortkomend verkeerd gedrag: overspel, hoerenbezoek, bestialiteit, pedoseksualiteit, incest, homoseksualiteit Voor homo’s is dit een pijnlijk rijtje omdat deze verboden gaan over zondig gedrag en bij homo’s is er sprake van een andere geaardheid. Dat onderscheid is in de bijbel echter (nog) onbekend.

De bedding van seksualiteit De kerk heeft, in het verlengde van het jodendom, al twintig eeuwen seksualiteit verbonden met het huwelijk tussen man en vrouw, die een publieke trouwbelofte gedaan hebben (Mal.2:10-16, Gen.2:18-24, Matth.19:5, 1Cor.6:16, Ef.5:31). Je zou kunnen zeggen dat de secularisatie vanaf de jaren 1960 als kern-drijfveer de afkeer van deze kerkelijke begrenzing (… betutteling…) van seksualiteit had.

Kunnen we de bijbel zomaar toepassen? Kijk uit voor selectief lezen en zonder nadere uitleg letterlijk toepassen van teksten. Dat is altijd een gevaar in de orthodoxie. Dan krijg je willekeur. Kijk ook uit voor de menselijke autonomie als uitlegprincipe. Dat dreigt bij de post-moderne christenen. Probeer recht te doen aan de héle Schrift en in de toepassing daarvan ook aan homo’s.

‘Hobbels’ bij het toepassen van de bijbel Kiezen we voor gehoorzaamheid aan wat er staat of sluiten we aan bij de bevrijdende beweging die in de bijbel in gang gezet is? Die bevrijding zit volgens velen meer in bijbelse kernwoorden (liefde, vrijheid, rechtvaardigheid etc.) dan in de ge/verboden . Wij weten nu wél dat homoseksualiteit meer is dan gedrag. Het is geaardheid. Aan het verboden overspel plegen kan iemand iets doen. Aan zijn geaardheid niet. Heeft dit consequenties voor de uitleg van de verbodsteksten over homoseksualiteit?

De romantiek Vóór 1900 trouwden homo’s gewoon met iemand van het andere geslacht. Sommigen zochten hun seksuele pleziertjes buiten het huwelijk. Openlijke homoseksualiteit mocht niet. Homoseksualiteit en relaties werd een groter probleem vanaf 1850. De Romantiek bracht met zich mee dat mensen die trouwden eerst verliefd moesten zijn. Dat konden homo’s niet, tenzij ze toneelspeelden, maar dat werd als onderdrukken van ware gevoelens gezien.

Verschuivende visie Tot 1900 was homoseksualiteit een zonde Vanaf die tijd werd het vooral gezien als psychische ontwikkelingsstoornis (theologisch: gebrokenheid) Vanaf ongeveer 1970 zien velen het als een aangeboren andere geaardheid waar niemand iets aan kan doen. In onze tijd wordt iedereen geacht zelf in vrijheid te ontdekken hoe vrouwelijk of mannelijk hij/ zij zich voelt en tot wie hij/ zij zich seksueel aangetrokken voelt. Niemand mag zich daarover kritisch uitlaten.

Iets over de cultuur van nu Zelfbevestiging is beter dan zelfverloochening. Individuele keuzevrijheid staat boven de behoeften van de gemeenschap. Alles draait om authenticiteit en zelfrealisering. Seksualiteit is het toppunt van zelfexpressie en je kunt zonder seks niet genieten van het leven. Disciplinering van seksualiteit staat het persoonlijk geluk in de weg.

… dan volgen deze conclusies… Het niet willen sluiten van een homohuwelijk als ambtenaar of tegen adoptie zijn van kinderen door homo’s is hardvochtig en discriminerend. Het kerkelijk beleid om praktiserende homo’s niet aan het HA of in het ambt toe te laten en geen homo-huwelijk in te zegenen is liefdeloos en veroordelend. Homo’s die vrijwillig alleen blijven zijn beklagens- waardige, onvrije mensen. Aldus de meeste mensen in 2018 in de Westerse wereld!

Vraag Wie snapt die hedendaagse visie en conclusies NIET? Wij zijn toch ook kinderen van onze cultuur? We streven tegenwoordig allemaal naar ons individuele geluk. We willen elkaar daarin zo veel mogelijk vrij laten. We hebben wel een probleem in de kerk als we iedereen gunnen dat hij zijn eigen leven naar eigen inzicht en ervaring inricht. Hoe gaan we dan om met 20 eeuwen christelijke huwelijksethiek / ethiek van seksualiteit?

Hoe dwars wilt u zijn? Behalve in de Reformatie heeft de kerk altijd de heersende seksuele moraal van de samenleving gevolgd. In onze tijd gaat het precies zo. De kerken lopen 30 jaar achter op de cultuur (positie van vrouwen, echtscheiding/hertrouwen, homoseksualiteit, transseksualiteit e.d.) Is een dwarse kerk, die niet meegaat met de dominante cultuur, niet veel geloofwaardiger (vroeger en nu)?

Vier visies van christenen Seksualiteit is voor man/vrouw. God verbiedt homoseksualiteit. ‘Alles’ ervan is zondig. Doen én denken én voelen is fout. Laten homo’s proberen hetero te worden, soms lukt dat. Homoseksueel gedrag is fout. Homoseksuele gevoelens zijn een teken van gebrokenheid en moeten we accepteren. Advies aan homo’s: blijf vrijgezel.

Vier visies 3. Homoseksualiteit is niet bedoeld door God. Maar God is liefde. Dus homo’s mogen ook in liefde en trouw samenleven. Nette homoseksualiteit is goed, perverse niet (vgl met heteroseksualiteit) 4. Homoseksualiteit is een gave – vanaf de geboorte van een mens - van onze creatieve Schepper! Geef homo’s daarom alle vrijheid. Er is niks mis met homo- seksualiteit. We mogen homo’s niet bevoogden.

Hoe zit dat in de orthodoxie? In de orthodoxe kerken zijn we opgevoed met standpunt 1 Een deel van de orthodoxe gelovigen houdt het op 2 (de leidinggevenden ?) Steeds meer mensen ondersteunen standpunt 3 (o.a. de orthodoxe homo’s zelf) Een klein deel kiest voor standpunt 4, maar dat vindt je vooral buiten de orthodoxie. Velen veranderen van visie als ze er echt mee te maken krijgen.

Benader het thema ontspannen! In de kerk mogen homo’s niet genegeerd worden en stilzwijgend ‘afgeserveerd’ worden. In Christus is noch man, noch vrouw ….. (Dat staat in Gal. 3, maar vergeet Gal. 5 niet..!) Iemand IS mens en HEEFT bepaalde seksuele gevoelens. Homo’s zijn gewoon onze broeders en zusters

Vriendschap Iedereen heeft behoefte aan vriendschap, homo’s en hetero’s. Iedere vriendschap kan ontsporen. Ieder is geroepen om ook in vriendschappen Christus na te volgen. Is een homovriendschap tussen twee alleenstaanden dan zo anders dan een heterovriendschap?

Grenzen Christelijke homo’s moeten zich net als hetero’s in hun vriendschappen aan Gods geboden houden. Laten we niemand (homo’s noch hetero’s) de maat nemen over hoe ze hun vriendschap precies invullen. Seksualiteit is alleen voor man en vrouw in het huwelijk. Kinderen krijgen ook.

Pijn Ik weet dat die laatste begrenzing pijn doet. ‘Ik gooi geen bommen, ik heb alleen maar lief’ zegt een homo. Maar als we het man-vrouw huwelijk niet eren, is elke relatie die gebaseerd is op gevoelens toegestaan. Extra pijnlijk in orthodoxe kerken is dat we zo een offer van homo’s vragen, terwijl er over de kwaliteit van man-vrouw huwelijken ook wel iets te zeggen valt… En toch denk ik dat we op grond van de bijbel niet anders kunnen zeggen.

Kerk en samenleving In de samenleving gelden soms andere regels dan in de kerk. Een kerk mag haar eigen regels handhaven, mits ze duidelijk communiceert. Kerkelijke regels beogen de heiligheid én de veiligheid van de gemeente. Een christelijke ámbtenaar kan een derde huwelijk van een overspelige man sluiten. Of van een stel dat samenwoonde. Waarom dan niet een homohuwelijk? Hij moet ook een kind van een homostel inschrijven. Als ámbtsdrager mag hij er anders over denken en anders beslissen. Dat is wel een persoonlijke spagaat.

Alleen zijn is niet goed Gen. 2, Pred. 4. Alleen zijn is moeilijk voor veel, óók heteroseksuele ongehuwden / niet meer gehuwden. In orthodoxe gemeentes hebben alleenstaande homo’s het misschien extra zwaar en verdienen ze steun (als ze dat willen). Laten we investeren in hartelijke verbondenheid tussen homo’s, hetero’s, gehuwden en ongehuwden / niet meer gehuwden. Juist binnen de gemeente!

Beleid Een kerkenraad moet bij haar beleid proberen recht te doen aan de Schrift, recht te doen aan homo’s. Dat is al moeilijk genoeg. Daar komt bij: elke wijziging van beleid gaat ergens pijn doen. Het weigeren van een huwelijksinzegening doet homostellen pijn. Het toestaan van zo’n huwelijksinzegening doet homo’s pijn die al jarenlang het offer van het alleen zijn brengen vanuit hún diepste geloofsovertuiging.

Let op Let op: gesprek over en communicatie van regels en standpunten zonder liefde is hard. Dat jaagt mensen de kerk uit. Alleen roepen dat we elkaar moeten liefhebben en vasthouden kan ook eenzijdig zijn. Liefde zonder communicatie van regels is ‘grenzeloos’. Die regels moeten wel in bescheidenheid gekoppeld zijn aan het spreken van Gods Woord.

Vragen Hoe komt het dat vrij veel homo’s de behoudende kerken verlaten? Geldt dat ook voor uw gemeente? Wat heeft uw gemeente homo’s te bieden? Waarover moeten in uw gemeente (nieuwe) afspraken gemaakt worden?

Het voorbeeld van de casus afmaken Pastorale spits: Je bent mens, je bent geen homo. Bekijk niet alles en allen vanuit je bril van homoseksualiteit en lees geen gedachten van anderen Accepteer je homoseksualiteit. Hoe je omgaat met je homoseksualiteit moet je ontdekken, biddend, lezend in de bijbel, in de navolging van Christus. Wij denken en bidden en lezen met je mee.

Opwekking 355 Dit lied verwoordt prachtig wat pastoraat aan hetero’s én homo’s beoogt. U die mij geschapen hebt. U wil ik aanbidden als mijn God. In voor- of tegenspoed, uw liefde doet mij zingen. U die mij geschapen hebt, U wil ‘k danken hoe ik mij ook voel. En U gehoorzaam zijn. Heer, U bent mijn doel.