Coen Klein Douwel (Christelijk Lyceum Veenendaal) Woudschoten Chemie Conferentie 2018 "1743: 275 jaar voorlopers in de chemie" Nieuwe Scheikunde examens Coen Klein Douwel (Christelijk Lyceum Veenendaal) Emiel de Kleijn (SLO)

Opzet van de werkgroep Welkom en voorstellen programma (5 min) (Nieuwe) Scheikunde op het CLV en voorbereiding op centraal examen (Coen) (40 min) Presentatie schoolcurriculum met voorbeelden en verantwoording keuzes SK CE VWO 2018-I opgave II Zijde Verven (Emiel) (15 min) intro Werken in groepjes (denken-delen-uitwisselen) (10 min) Plenaire uitwisseling en discussie (5 min) Discussie in groepjes over SK CE VWO 2018 (20 min) In hoeverre heb je de context nodig (moet je die doorgronden) om de bijbehorende vragen te kunnen maken (5 min) Wat vind je een goede vraag? Waarom? (5 min) Wat vind je een minder goede/slechte vraag? Waarom? (5 min) Statistieken en algemene opmerkingen bij SK CE VWO 2018-I (Emiel en Coen) (10 min) Optioneel: SK CE VWO 2018-I opgave I PET-fles Conclusies en Tips (Emiel en Coen) (5 min)

Ter introductie van Zijde verven.. Zijderupsen https://www.youtube.com/watch?v=a3oiyu98wTs&feature=youtu.be Vul de datum in

Opgave SK VWO 2018-I II : Zijde verven vraag 9 t/m 14 (Waarin) komt de vernieuwing tot uitdrukking? Wat is de rol van de context bij deze vra(a)g(en)? Kun je uit de voeten met het correctiemodel? Hoe bereiden we onze leerlingen hierop voor? Wat 'onderwijzen' we?

vraag 9: handelingswerkwoord: geef aan; maak compleet TIMSS II, subniveau 2 (aangeven) en subniveau 3 (relateren aan, verbanden leggen tussen) Gemiddelde score: 2,16 (max 4); p-waarde 54%*   Domein B1, B2, B3, B4, E1, E2 Domein G1 Domein A5, A6, A7, A9 * p-waarde = (gemiddelde score : maximumscore X 100%) (moeilijkheidsgraad)

vraag 10: handelingswerkwoord: geef (twee) redenen waarom TIMSS II, subniveau 3 (verklaren, verbanden leggen tussen) Gemiddelde score: 1,12 (max 2), p-waarde 56% Domein B1, B2, B3, B4, E1, E2 Domein A12

vraag 11: handelingswerkwoord: geef aan en verklaar TIMSS II, subniveau 3 (verklaren, verbanden leggen tussen) Gemiddelde score: 0,52 (max 2), p-waarde 26% Domein G1 Domein A12  

vraag 12: handelingswerkwoord: beschrijven TIMSS II, subniveau 2 Gemiddelde score: 1,98 (max 3), p-waarde 66% Domein B1, B2, B3, B4, E1, E2  

vraag 13: handelingswerkwoord: geef een verklaring...waarom TIMSS II, subniveau 3 (verklaren, verbanden leggen tussen) Gemiddelde score: 1,48 (max 2), p-waarde 74% Domein B1, B2, B3, B4, E1, E2 Domein A12  

vraag 14: handelingswerkwoord: leg uit TIMSS II, subniveau 3 (verklaren, verbanden leggen tussen) Gemiddelde score: 0,92 (max 2), p-waarde 46% Domein B1, B2, B3, B4, E1, E2 Domein A12  

Opmerkingen bij SK VWO 2018-I 'Lijkt' (alweer) lang (zit niet in aantal woorden; gemaximeerd) Leerlingen (ook de goede) hadden geen tijd om het nog eens na te kijken Docenten hadden zelf ook veel tijd nodig om het examen te lezen en de vragen zelf te maken Opbouw van het examen qua moeilijkheidsgraad was goed (einde was pittig) N&T-leerlingen (met natuurkunde dus) waren in het voordeel; (itt vorig jaar) Gebruik van micro-meso-macro in het examen was niet consistent/consequent "Hergebruik" van de Context 'Fotonenboer' was niet handig Duurzaamheid kwam goed aan de orde Veel koolstofchemie (eenzijdig organisch) Rekenvragen over het algemeen wat 'natuurkundig' van aard Weinig/geen zuur-base, analysetechnieken, reactiemechanismen en (te beperkt?) onderzoeksvaardigheden (vragen 9-21-27; 13%))

Opmerkingen bij SK VWO 2018-I 22% berekeningen; 37% leg uit; 40% formules/vergelijkingen Gemiddelde score: 36,5 op een schaal van 67; gemiddelde p-waarde 54%*, N=1,7 ; gem.ce=6,6 (gem.se 6,5) 70% productie (T2/I) en 30% reproductie (R/T1) Puntenverdeling over de domeinen Stoffen en materialen (bouw en structuur) B1, B2, B3, B4, E1, E2 : 14 (21%) Reacties en processen C1, C4, C5, D3 : 18 (27%) Chemisch rekenen C2 : 10 (15%) Energie en duurzaamheid C3, C6, F3, G3 : 8 (12%) Industrie en groene chemieD1, F1, F2, G2 : 12 (18%) Chemie van het leven G1 : 5 (7%) * p-waarde = (gemiddelde score : maximumscore X 100%) (moeilijkheidsgraad) Vul de datum in

jaar kandidaten regulier kandidaten pilot onv. % regulier onv. % N-term regulier gem. CE gem. SE 2012 20.300 491 14 18 0,5 1,7 6,6 6,5 2013 21.602 512 12 2,1 6,9 6,8 2014 20.838 415 16 17 1,2 1,9 NNB 2015 21.651 437 6 1,8 7,0 2016 21.710 - 19 1,6* 2017 21.316 1,6 2018 25.185 16,5

Aantal woorden CE Scheikunde Eerste tijdvak examenjaar aantal woorden 2012 2621 2013 2973 2014 2673 2015 2473 2016 2845 2017 2821 2018 2806 Vul de datum in

Conclusies & voorbereiding Contexten analyseren en verbinden met scheikundekennis Meer koppeling tussen inhoud-domeinen (B tm G) met (vak)vaardigheden-domein (A) Wendbaar gebruik van kennis (transfer) is/wordt belangrijk(er) Meer-staps (3-5) (in nieuwe) context toegepast) rekenwerk Meer concepten/vakbegrippen bij een vraag betrokken Tips: Lees eerst de vraag en dan de bovenstaande tekst (focusseren) Oefenen met allerlei vragen/vraagstellingen (oude- en vb- en pilot-examens) Begin in de derde klas met oefenen van micro-meso-macro (zorgvuldig woordgebruik) Begin vroeg (4e klas) met lewisstructuren en herhaal dat voortdurend Uitleggen, motiveren, verklaren, relateren is belangrijk(er)

Voorbeelden van nieuwe vragen Vergelijken van 2 processen (duurzaamheid en groene chemie) (atoomeconomie en E-factor) (vb.ex.16 vr.13 & vr.17; pilot 15 vr.4 & vr.5; H-2015I vr.29 & vr.30) Redeneren en berekeningen rond koolstofdioxide uitstoot (pilot 15 vr.21; H-2015I vr.25 & vr.26) Redeneringen en berekeningen omtrent het energie-effect v.e. proces (vb.ex.16 vr.8 & vr.12; H-2015I vr.15)) Biomassa (vastleggen van koolstof; koolstofkringloop); alternatieve brandstoffen (H-2015I vr.24) Mechanismes (afmaken, naar analogie TB 54); radicaalpolymerisatie, 'elektronen-treintjes' aangeven met pijlen (C4 & C5) (vb.ex. 16 vr.24) Lewisstructuren en grensstructuren: formele en partiële lading (vb.ex.16 vr.4) Energiediagrammen en energie in relatie tot massa (F3.4 : C/H verhouding) vb.ex.16 vr.15; pilot vr.13; H-2015I vr.17 & vr.18) Micro-macro; 'zorgvuldig redeneren' (vb.ex.16 vr.3 & vr.11; pilot vr.19; H-2015I vr.2)

Handige websites (laatste versie(s) van de syllabi: www.examenblad.nl Voorbeeldexamens: www.hetcvte.nl Voorbeeld examenopgaven nieuwe scheikunde: www.nieuwescheikunde.nl onder kop 'publicaties' en dan voorbeeldopgaven bij pilotexamens Pilotexamens: www.hetcvte.nl/item/pilotexamens_scheikunde Alle examens: www.alleexamens.nl www.chemieAktueel.nl

RESULTATEN EXAMENS SCHEIKUNDE HAVO jaar kandidaten regulier kandidaten pilot onv. % regulier onv. % N-term regulier gem. CE gem. SE 2012 18.600 338 18 20 1,1 1,4 6,5 6,4 6,2 6,3 2013 19.833 377 13 21 1,5 2,1 6,8 2014 20.589 337 16 1,7 6,6 NNB 2015 19.456 297 NB 1,8 2016 26.346 - 22 1.7 2017 25.999 1,2 2018 26.111 19,1 1,0