Op weg naar invoering van het nieuwe examenprogramma

Presentatie over: "Op weg naar invoering van het nieuwe examenprogramma"— Transcript van de presentatie:

1 Op weg naar invoering van het nieuwe examenprogramma
Science Congres Noordhoff Uitgevers 14 november 2012 Emiel de Kleijn

2 Nieuwe Scheikunde Plannen voor een vernieuwd, vernieuwend en continu vernieuwbaar programma
bijdraagt aan scientific literacy concepten leren wendbaar te gebruiken inzicht geeft in maatschappelijke relevantie van sk aansluiten bij actuele ontwikkelingen; blijvende vernieuwing van het sk-onderwijs bijdraagt aan grotere instroom in bètaprofielen vo en uitstroom naar bèta(technische)opleidingen in ho meer samenhang binnen het vak en tussen de bètavakken (lapjesdeken) docent (weer) eigenaar van schoolcurriculum Conclusie in 2002 (Na eenhoorngroep en verkenningscommissie; consensus in het veld) Scheikundeprogramma: Lapjesdeken Opgebouwd vanuit historisch perspectief/ontwikkeling chemie Erbij-erbij-erbij Vaak ook laatst erbij en bij de volgende verandering weer er af

3 Toekomst Augustus 2013 in alle 4e klassen havo en vwo
Invoering van de nieuwe examenprogramma’s voor Biologie, Natuurkunde en Scheikunde VWO: Scheikunde 440 SLU, waarvan 60 % van de stof op het Centraal Examen bevraagd mag worden. HAVO: Scheikunde 320 SLU, waarvan 60 % van de stof op het Centraal Examen bevraagd mag worden. (ANW is opgenomen in subdomein A 15.)

4 Syllabus De syllabus kan jaarlijks bijgesteld worden indien dat noodzakelijk is. Dit kan om klachten gaan die via de examenlijn zijn binnengekomen. Vernieuwingen zouden ook opgenomen kunnen worden indien noodzakelijk. Het globaal examenprogramma kan niet bijgesteld worden tenzij er een nieuw examenprogramma komt.

5 Oude examenprogramma Domein A: Vaardigheden
Domein B: Stoffen, structuur en binding Domein C: Koolstofchemie Domein D: Biochemie Domein E: Kenmerken van reacties Domein F: Chemische techniek Domein G: Zuren en basen Domein H: Redox

6 Nieuwe examenprogramma HAVO
Domein A: Vaardigheden Domein B: Kennis van stoffen en materialen Domein C: Kennis van chemische processen en kringlopen Domein D: Ontwerpen en experimenten in de chemie Domein E: Innovatieve ontwikkelingen in de chemie Domein F: Processen in de chemische industrie Domein G: Maatschappij en chemische technologie

7 Nieuwe examenprogramma VWO
Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen en materialen in de chemie Domein C Chemische processen en behoudswetten Domein D Ontwikkelen van chemische kennis Domein E Innovatie en chemisch onderzoek Domein F Industriële (chemische) processen Domein G Maatschappij, chemie en technologie

8 Vaardigheden A1 t/m A4: algemene , die voor alle vakken gelden
A5 t/m A9: Natuurwetenschappelijke, wiskundige en technische vaardigheden, vergelijkbaar voor Na, Sk en Bi A10 t/m A 15: Chemische vakvaardigheden A10: Gebruiken / Toepassen van chemische concepten Domein A wordt niet apart bevraagd, maar altijd i.c.m. een inhoudelijke eindterm uit domeinen b t/m G

9 A 10 Dit subdomein bevat vakbegrippen (sk,bi & na), die niet in de rest van de syllabus voorkomt. Scheikundige vakbegrippen zoals bv het begrip onvolledige verbranding, titratie. Biologische vakbegrippen zoals bv bloed Natuurkundige vakbegrippen zoals bv druk, stroomsterkte Vakbegrippen uit: - onderbouw - SE - Andere vakken Zie ook voetnoot pg 7 mbt lln die in de bovenbouw geen bi en/of na hebben. De docent kan, indien nodig, de ll de benodigde kennis aanreiken

10 A 11 t/m 15 A11: Redeneren in termen van context-concept
A12: Redeneren in termen van structuur-eigenschappen: macroscopische eigenschappen in relatie brengen met structuren op meso- en microniveau A13: Redeneren over systemen, verandering en energie A 14: Redeneren in termen van duurzaamheid A 15:Redeneren over ontwikkelen van chemische kennis In A11 t/m A14 is de vernieuwing (bij sk) wellicht het meest zichtbaar A11: de- en recontextualiseren; wendbaar gebruik (ingaan onderscheid contexten genoemd in het ex.programma en andere contexten; relatie met examenopgaves) A12: definitie zoals bij sk gebruikelijk (niet bi en/of na; eigen taalgebruik; afstemming onmogelijk) A13: systeemdenken, kringlopen, energieomzettingen en kwaliteit van energie A14: Cradle to Cradle

11 Enkele beschrijvingen van subniveau’s bespreken 1-2-5
TIMMS Beheersingsniveau Subniveau Chemische kennis Handelingswerkwoorden TIMMS I Weten 1 In chemische verschijnselen en bij waarnemingen chemische vakbegrippen benoemen en herkennen en in deze situatie toelichten. Benoemen Herkennen Toelichten TIMMS II Toepassen 2 Concepten en daaraan gerelateerde vakbegrippen kunnen gebruiken en beschrijven in een standaardprobleemstelling. Berekenen (eenvoudig) Beschrijven Aangeven Gebruiken 3 met elkaar in verband brengen en daarmee een sluitende redenering geven. Verklaren Relateren aan Verbanden leggen tussen Berekenen (meer variabelen) Redeneren over / met behulp van TIMMS III Redeneren 4 Analyseren met behulp van concepten en vakbegrippen bij een ontwerp van een product en voorstellen formuleren bij het maken van een aanpassing of een verbetering van een proces of een product. Analyseren Berekenen (complex) Conclusies trekken Voorstellen formuleren 5 Toepassen van concepten en vakbegrippen bij het doen van onderzoek in complexe probleemstellingen en resultaten kritisch beoordelen en effecten van verbetervoorstellen beoordelen. Voorspellingen doen Beoordelen Beargumenteren Syllabus vwo pagina 8 TIMMS I: WETEN TIMMS II: TOEPASSEN TIMMS II: REDENEREN Enkele beschrijvingen van subniveau’s bespreken 1-2-5

12 Verschil havo met vwo (1)
B4 Bindingen, structuren en eigenschappen HAVO: de kandidaat kan op basis van kennis van aanwezige structuren en de bindingen in en tussen deeltjes een macroscopische eigenschap van een stof VERKLAREN VWO: de kandidaat kan op basis van kennis van structuren en de bindingen in en tussen deeltjes eigenschappen van stoffen en materialen VERKLAREN en omgekeerd vanuit de eigenschappen van stoffen of materialen structuren VOORSPELLEN

13 Domein B t/m G Domein A is verplicht voor CE en SE
Van domein B t/m G worden 60 % van de subdomeinen bevraagd op het CE. De specificatie van deze 60 % met het domein A is de syllabus. De overige 40 % van de domein B t/m G worden beschreven in de Handreiking CE (NS-syllabus) 60% van de tijd/studielast SE: Praktische en experimentele vaardigheden PO’s Concepten ter ondersteuning CE Verbreding en verdieping Samenhang bi-na-nlt-wi Aangepast op schoolsituatie en individuele lln

14 Globale indeling domeinen
Domein A Vaardigheden Domeinen B t/m D (kern)concepten Domeinen E t/m G context* gerelateerd *)De in de syllabus genoemde contexten mogen bij ce-opgaven als bekend verondersteld worden; andere contexten behoeven een toelichting

15 Domein B, een basis domein
HAVO: Kennis van stoffen en materialen VWO: Stoffen en materialen in de chemie In dit domein lijkt voor deel op het oude domein B met alle stof / eigenschappen relatie Overzicht van alle stoffen wat de kenniscomponenten betreft. Niet alleen van zouten en moleculaire stoffen, maar ook van metalen en koolstofchemie

16 Domein C, een basis domein
HAVO: Kennis van chemische processen en kringlopen VWO: Chemische processen en behoudswetten In dit domein: chemische reacties, chemisch rekenen, energieberekeningen, evenwichtsreacties, reactiekinetiek en behoudswetten

17 Domein D HAVO: Ontwerpen en experimenten in de chemie
VWO: Ontwikkelen van chemische kennis In de domein komen de scheidingsmethoden en voor VWO ook een aantal analysemethodes Polymerisatie

18 Domein E HAVO: Innovatieve ontwikkelingen in de chemie
VWO: Innovatie en chemisch onderzoek Structuur/eigenschappen in toepassingen Alleen VWO: stereochemie en specificiteit

19 Domein F HAVO: Processen in de chemische industrie
VWO: Industriële (chemische) processen De bekende industriële chemie met nieuw: b.v atoomefficiëntie, groene processen, energiehuishouding, energieomzettingen.

20 Domein G HAVO: Maatschappij en chemische technologie
VWO: Maatschappij, chemie en technologie Chemie van het leven met de biochemie HAVO: Milieueisen VWO: Milieueffectrapportage

21 Rol van contexten X-as: inrichting en vormgeving lesmateriaal (hoe) Y-as: selectie inhoud: wat wordt behandeld (wat) X-as: Op welke manier wordt de inhoud in het lesmateriaal vormgegeven, hoe wordt het lesmateriaal ingericht? Langs de conceptuele vakstructuur of door de centrale context Y-as: Wat wordt behandeld in het lesmateriaal; welke concepten komen aan bod? Bepaalt de conceptuele vakstrucuur de inhoud of volgt de inhoud uit de context. (staat de context centraal)

22 Havo: WEL in 2007 – NIET in 2013 Triviale namen Neerslagreacties
Homologe reeks Sterkte ox/red uit TB48 en rx voorspellen (C1 7&8) Evenwichten (incl. sterk-zwak z/b) (wel SE C4) Naamgeving organisch beperkt (B1 14&15) Productie van ammoniak en aardolie Waswerking van zeep

23 Havo: NIET in 2007 – WEL in 2013 Micro-meso-macro (A12)
Nieuwe materialen (B4 & B5) Substitutiereactie (C1.9) Energieberekeningen (C3 1/5) Balansen en kringlopen (C7 1&2) Groene chemie (F1 & F2) Duurzaamheid-brandstofcel-vergisting (F3 1&4)

24 Vwo: WEL in 2007 – NIET in 2013 Triviale namen Neerslagreacties
Elektronegativiteit Oxideren primair/secundair alcohol Stikstofkringloop Verzeping Zuur/base reactie voorspellen mbv TB49 Amfolyten Absorbtie spectra UV-VIS-IR Titratiecurve, indicatorkeuze Hoeveelheid stof mbv Lambert-Beer

25 Vwo: NIET in 2007 – WEL in 2013 Micro-meso-macro (A12)
Deeltjesmodellen (B1 1/3 & 12/13) Nieuwe materialen (B4 1&2 , E1.1) VSEPR(B4.3)(Valentie-Schil-Elektronen-Paar-Repulsie) Behoudswetten en kringlopen (C3) Reactiemechanisme (C4 3/5) Reactiewarmtes (C6 3&4) Polymerisatiereacties (D3 2&3) Groene Chemie(F2 1/3)(atoomefficiëntie/E-factor) Duurzaamheid (F3 1&4) Energieomzettingen (G3 1&2)

26 Pilotopgave NS CE VWO-2012-I
Opgave: Biodiesel uit plantaardig afval Nieuw vraag 21 (16/25): energie(verbruik) Vraag 22: atoomefficiëntie Alle vragen relevant voor de centrale context (geleerde) concepten wendbaar toepassen vraag 17, 18 en 25

27 Schoolhandreiking Invulling SE-deel
H8 vb van hoe scholen het ingevuld hebben H2.4 overeenkomsten en verschillen havo/vwo

28 Aanleiding voor deze vernieuwing!
maatschappelijke ontwikkelingen meer instroom in bèta-techniek opleiding nodig: kwaliteit en kwantiteit snelle ontwikkelingen in wetenschap en technologie ambities, mede na knelpuntenanalyse betere uitvoerbaarheid van de programma's meer succes van leerlingen in vervolgonderwijs meer samenhang binnen het vak en tussen de bètavakken meer relevantie en actualiteit geleerde concepten wendbaar kunnen gebruiken extra ambitie blijvende vernieuwing bèta-onderwijs Waarom willen we deze knelpunten oplossen? Aantal bètastudenten blijft achter op target van 15% Bètastudies zijn belangrijk voor onze kenniseconomie deze vernieuweing moet leiden tot betekenisvol onderwijs Maatschappelijke ontwikkelingen: De wetenschap en technologie ontwikkelen zich snel. Voor deze actuele ontwikkelingen is weinig aandacht en ruimte in de vigerende programma's. Een toename in de instroom in bèta- en techniekopleidingen in het Hoger Onderwijs is gewenst, onder andere op grond van de Lissabon-akkoorden, waarin als doel wordt gesteld van Europa de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie ter wereld te maken. Knelpunten in het VO-onderwijs in de bètavakken: De programma's worden door veel leerlingen als te weinig aantrekkelijk en relevant ervaren. Dit houdt o.a. verband met het gebrek aan actualiteit en is een van de oorzaken van de te geringe instroom. De verschillende programma's tonen te weinig samenhang binnen de vakken en tussen de vakken. Er is sprake van een onbevredigende aansluiting met het Hoger Onderwijs. Er is sprake van overladenheid van de programma's. Naar aanleiding van deze knelpunten wordt het WAT aangepakt. Het WAT verandert, het HOE is aan de docent. HOE pak je dit in je lesprogramma aan.

29 Doel van brsp’s & vsp’s missie
bijdragen aan blijvende professionalisering van docenten in voortgezet en hoger onderwijs bijdragen aan blijvende ontwikkeling van het onderwijs in de bètavakken versterken van de aansluiting tussen vo en ho en zo bijdragen aan verhoging van studiesucces in het hoger onderwijs. Driehoek: VAK – Docenten-Leerlingen Professionalisering: voor docenten in vo en ho Aansluiting vo-ho : gericht op leerlingen

30 Informatie over invoering, syllabi en handreiking: www.betanova.nl
over steunpunten: over voorbeeldlesmateriaal: , , en over (pilot)examens