Klimaat & Bodem: Slim Landgebruik 2030: Behoud en opbouw organische stof Peter Kuikman Wageningen Environmental Research, CLM, LBI en partners

Landbouw in het klimaatverdrag “Regeerakkoord” 2017: reductie doelstelling 2030: Methaan emissie: 1 Mton Tuinbouw onder glas: 1 Mton Slim landgebruik: 1,5 Mton (Nog) niet duidelijk hoe te halen en te implementeren – klimaattafel landbouw praat over specificities – plan eind 2018

Klimaatwinst uit doordacht (slim) landgebruik Doel: binnen de sector landbouw en landgebruik om een vastlegging van jaarlijks netto 1 Mton CO2 te realiseren in 2030 uit gebruik en beheer van land en bodem op minerale bodems (inmiddels 0.5Mton CO2 vlgs klimaattafel). Aanleiding: klimaatenveloppe regeerakkoord 2017 Via: Minimaal 6 pilots (met looptijd tot 10 jaar) die aansluiten bij lopende acties en pilots Methodiek en uitvoering monitoring bodem C nationale schaal ten behoeve van rapportage aan UNFCCC en EU (Praktijk)model (en toolbox) voor C berekeningen en prognose voor toepassing in relevante sectoren en opschaling van resultaat Incentives & sturingsmethoden inclusief carbon credits en certificerings methodiek i.s.m. sectoren Kennisdelen en onderwijsmodules ‘bodem en klimaat’ i.s.m. landbouwonderwijs

Aanleiding Slim Landgebruik levert 1 Mton CO2 netto emissie reductie in de landbouw Betrouwbaar, wetenschappelijk gevalideerd system van monitoren en rapporteren (VN/EU) Effectieve maatregelen en demonstratie en realisatie op bedrijf en percelen Aantrekkelijke en effectieve sturing en prikkeling

Klimaatwinst uit Slim landgebruik Consortium: Kern: WR via WEnR, CLM, Louis Bolk Instituut Verder: KE bij WR (PR, PPO), LTO, HAS, EuroFins, en partners NAJK, AEQUATOR, COSUN, Veldleeuwerik e.a. Status: Projecten inmiddels gegund en portfolio breidt nog uit Beoogd budget: Start in 2018 en uitloop begin 2019! Capaciteit is beperkt. Continuering in 2019 e.v. en vorming programma Tot slot: Via BO vooral ook middelen naar derden voor pilots en (nul)metingen.

Soil Organic Matter contents (Eurofins)

Bodem C data

Op perceels niveau: belangrijke variatie “Gezond zand” project (Eibergen)

Mitigatie potentieel bodem C vastlegging Lesschen et al. (2012) Totaal realistisch potentie minerale bodems 1 Mton CO2/jaar ~5% van landbouwemissies en 0,5% van totale NL emissies

C cyclus in landbouw ....

GHG emissions agriculture NL

Wat weten we en wat niet? Hoe schatten/meten van voorraad, vastlegging en uitstoot van C/CO2 per eenheid van landgebruik (perceel): meten, rekenen? Welke maatregelen hebben aantoonbaar effect op bodem C (en op lachgas) – tabel Lesschen onderbouwen voor Klimaattafel Landbouw – in de sector? Hoe komen we tot gedragsverandering? Welke prikkels zijn nuttig en nodig? Wat zijn de randvoorwaarden voor een betrouwbaar system van prikkels? Welke gegevens en data zijn er nodig en beschikbaar?

Voorstel voor aanpak Eergisteren beginnen: werken met gegevens uit het verleden (trendline and baseline) Langjarige actie en demonstratie en gekoppeld aan waarnemingen (o.a. voor ijking van rekenmodellen) Continuering en vernieuwing van pilots in praktijk voor demonstratie van effect van en prikkels voor actie Betrekken van stakeholders en boeren Verbindingen maken met relevante EU onderzoeken en demonstraties Getrapte aanpak: 1 jaar, 5 jaar, 10 jaar

Waar om niet aan de gang met C opslag? Korte termijn visie: (economicsche) opbrengst knol gewassen en bollen op grasland Verkoop en export van stro Gewoonte/cultuur/niet bekend Kennis en capaciteit/mogelijkheid Gebrek aan interesse (geen eigenaar van land) Dus: extra stimulus helpt

Beloning wanneer (begin of einde) Beloning wanneer (begin of einde)? En hoe level playing field condities te realiseren? Dilemma: Betalen voor C (flux) of voor vasthouden van C (stock)? Bodem management: controle over C vastlegging? Als je een markt ontwikkeld, kom je voor vragen te staan zoals: Wat is je referentie waarnaar je streeft? En wat doe je met bedrijven die daar al zitten: beloon je vasthouden (vgl. tropisch regenwoud) Wat doe je met verschillend startniveau als je de toename wilt vergoeden? Vgl. peilniveuas en broeikasgas emissies

Lange termijn focus en commitment ... Metrics: CO2 need continuous focus as organic matter gets lost A limit/max is likely to exist (and requires continued action and maintenance of soil carbon stock) If a qualitative target -> what about control and sanctions? Incentives: Industry: buy credits from agriculture Conditions for land hiring -> land owners (contracted work!) Demands for product performance – food chain parties Credit and loan conditions -> banks CAP -> European policy and commitment 2020-30 and beyond Als je naar een niveau wilt (streef niveau), moet je het daar houden Borging door het RO technisch vast te leggen Bijdrage in realisatie (incentives): verschillende stakeholders (combineren? Voor- en nadelen)

Investeringen Ontsluiting en analyse van verzamelde data (voornamelijk over activiteiten in landbouw) Integratie van data in berekeningen Innovatie van meetinstrumentarium (en meetreeksen toevoegen van emissies N2O) Frequente waarnemingen van landmanagement (ter verificatie en onderbouwing van rapportages – BRP?) .....

peter.kuikman@wur.nl