Basiscursus cao-recht Zwolle, 29 oktober 2015 Frans Mentjox basiscursus

Programma Wet op de cao: WCAO Wet op Algemeen verbindend verklaring: Wet AVV Pauze Wet werk en zekerheid: Wwz basiscursus

Geschiedenis/achtergrond Eerste cao’s eind 19e eeuw Discussie over wettelijke regeling begin 20e eeuw 1907: eerste wettelijke regeling: één artikel in het BW 1927: wet cao zoals die nu nog steeds van kracht is 1937: wet AVV 1970: wet op de loonvorming 1976: wet melding collectief ontslag basiscursus

Geschiedenis/achtergrond onderwijssectoren BBA 1945 aanvulling 1987 Rechtspositiebesluiten Onderwijswetten Decentralisatie arbeidsvoorwaarden Eerste cao’s Wwz 2015 basiscursus

Aantal en soorten cao’s Plusminus 800 echte cao’s Ruim 80% van de werknemers valt onder een cao Sector- of bedrijfscao’s Ondernemingscao’s Minimum-, standaard- of maximumcao En in het onderwijs …? basiscursus

Belangrijkste spelers Vakbonden: FNV, CNV, VCP (voorheen MHP) Werkgeversorganisaties: VNO-NCW, AWVN, ABU Overleg organen SER en StAr basiscursus

Belangrijkste spelers overheid en onderwijs Vakcentrales: FNV ACOP, CNV CCOOP, CMHF en AC Werkgeversorganisatie: VSO Vakbonden: ABVAKABO, AOB, CNV onderwijs, FvOv en AVS Werkgeversorganisatie: PO-Raad, VO-raad, MBO Raad, vereniging van Hogescholen, VSNU Overlegorganen: ROP en pensioenkamer basiscursus

Vereisten aan cao-partijen Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid Statutair bevoegd tot het afsluiten van cao’s Vereniging van werknemers en werkgever kan geen cao partij zijn (RMU en GMV) Geen representativiteitseis voor vakbonden (aantal leden niet relevant) basiscursus

Collectieve arbeidsovereenkomst Geen arbeidsovereenkomst (collectieve overeenkomst betreffende arbeidsvoorwaarden) Moet schriftelijk worden aangegaan Moet aangemeld zijn volgens de voorschriften van art 4 Wet LV Hybride rechtsfiguur (het lichaam van een contract en de ziel van een wet) basiscursus

Wet op de Loonvorming artikel 4 Van het sluiten, wijzigen of opzeggen van een collectieve arbeidsovereenkomst, doen partijen schriftelijk mededeling aan onze Minister. Onze Minister stelt zo spoedig mogelijk na ontvangst van de mededeling en de bescheiden bedoeld in het eerste lid partijen hiervan schriftelijk in kennis. Een collectieve arbeidsovereenkomst of wijziging daarvan kan eerst in werking treden met ingang van de dag volgende op die waarop onze Minister de in het tweede lid bedoelde kennisgeving heeft verzonden. basiscursus

Wet op de Loonvorming artikel 2 Deze wet is niet van toepassing op de arbeidsverhouding van: personen in dienst van een publiekrechtelijk lichaam; personen, aan een onderwijsinrichting werkzaam, wier arbeid bestaat in het geven van onderwijs; personen die een geestelijk ambt bekleden. basiscursus

Recht op c.q. verplichting tot cao onderhandelingen WCAO geeft geen recht en ook geen verplichting tot onderhandelen maar: Eenmaal toegelaten; dan niet meer af te wijzen Via rechter deelname aan onderhandelingen afdwingen Onderwijswetgeving Indien toegelaten dan uiteraard nog geen resultaatverplichting. basiscursus

Dwingend karakter van de cao De met de cao strijdige bepalingen zijn nietig; Geldt voor individuele arbeidsovereenkomst (IOA), die op het moment van het van kracht worden van de cao al worden afgesloten; Geldt voor IOA die tijdens de loopduur van de cao zijn aangegaan. basiscursus

Gebondenheid aan de cao Wegens lidmaatschap van een van de cao-partijen Artikel 14 constructie Algemeenverbindendverklaring Vanwege een uitdrukkelijke contractueel beding Door gebruik of gewoonte basiscursus

De artikel 14 constructie Verplicht werkgever dezelfde arbeidsvoorwaarden toe te passen op ongebonden werknemer Werknemer gebonden aan driekwartdwingend recht bepalingen Werknemer geen rechtsaanspraken Privacy: werkgever mag niet bijhouden wie wel of geen vakbondslid is basiscursus

Gebonden door AVV Bindt ook niet leden Eigen rechtsaanspraken niet-vakbondslid Verhouding eigen ondernemings-cao en avv-cao? basiscursus

Gebondenheid door contractueel beding Incorporatiebeding Reikwijdte wordt bepaald door formulering incorporatiebeding Volgers: de lusten en de lasten basiscursus

Werkingssfeer Groepen werknemers (in- of uitgesloten) Looptijd Maximum Terugwerkende kracht Verlenging Nawerking basiscursus

Drie typen cao-bepalingen basiscursus

Obligatoire bepalingen Meldingsplicht (wordt diagonaal in veel cao’s) Beïnvloeding Instandhouding geschillencommissie,… etc. basiscursus

Horizontale (of normatieve) cao-bepalingen IOA bepalingen worden zo nodig vervangen of aangevuld Doorwerking Gunstigheidsbeginsel Artikel 14 werknemer basiscursus

Diagonale bepalingen Uitbreiding medezeggenschap Vakbondstientje Functiemix Fondsen basiscursus

Sociaal plan Wel of geen binding conform het cao-recht? Sociaal plan aanmelden conform art 4 WLV? Let op Wwz basiscursus

Interpretatie cao-bepalingen Grammaticaal, tenzij … Bedoeling partijen niet relevant, tenzij … basiscursus

Algemeen verbindend verklaren Er moet al een cao zijn; Uitsluitend op verzoek van (een van de) cao-partijen; Niet de cao maar uitsluitend cao-bepalingen worden ge’avved; De bepalingen moeten al voor een meerderheid van de werknemers gelden Ondernemingscao’s zijn uitgesloten basiscursus

Meerderheidsvereiste Aantal werknemers dat in dienst is van aan cao-gebonden werkgevers > 60% => belangrijke meerderheid 55% - 60% => onder voorwaarden een belangrijke meerderheid < 55% => in principe onvoldoende Voorbeeld: Er zijn 1000 werkgevers gebonden aan de cao (lid van de werkgevers- organisatie). Bij deze werkgevers zijn 10.000 werknemers in dienst. In de sector zijn 2000 werkgevers die in totaal 15.000 werknemers in dienst hebben. Berekening percentage: 10.000/15.000 = 66,6%. basiscursus

Procedure/ tijdslijn Twee weken toets op hoofdlijnen Drie weken ter visie leggen van de aanvraag Drie weken toetsing cao-bepalingen Publicatie minister SZW in de Staatscourant basiscursus

Bedrijven uitgezonderd van AVV Als een bedrijf al een ondernemings-cao of al valt onder een andere sector-cao De cao moet afgesloten zijn door een “bonafide” vakbond Als dispensatie wordt verleend door de cao-partijen basiscursus

Duur en nawerking van de AVV Nooit langer dan twee jaar (uitgezonderd fondsbepalingen) Geen terugwerkende kracht Geen nawerking basiscursus

Vragen basiscursus