Nieuw examenprogramma maatschappijwetenschap-pen Docentendag maatschappijleer 5 februari 2010 Lieke Meijs (l.meijs@slo.nl) Rob van Otterdijk

Indeling presentatie 2. Vragen en reacties 1. Rapport “Maatschappijwetenschappen Vernieuwd Examenprogramma” 2. Vragen en reacties 3. Pilot: wat moet beproefd worden?

Opdracht aan de vervolgcommissie Verband tussen contexten en domeinen verhelderen; Differentiatie tussen havo en vwo gestalte geven; Keuze maken voor de domeinen voor het schoolexamen en het centraal examen (vast!).

Uitgangspunten eerste commissie gehandhaafd keuze voor concept- contextbenadering; basis vanuit sociologie en politicologie; concepten hetzelfde, slecht kleine wijzigingen; karakteristiek van het vak: theoretisch, empirisch, maar wel met link naar maatschappijleer.

Wat is een domein? Domein = samenhangende beschrijving van een deel van een examenprogramma. Vanuit een thematische benadering in het vak, worden de domeinen Thema’s. Bijvoorbeeld domein F: Criminaliteit en rechtsstaat. Vanuit de concept- contextbenadering worden de domeinen brede terreinen, waarbinnen concepten op verschillende contexten kunnen worden toegepast Bijvoorbeeld domein D: Binding: Staat en samenleving (context Veiligheid op havo).

Wat is een context? Context = concreet maatschappelijke thema, problematiek of proces, waar de concepten op toegepast kunnen worden. Verschil tussen huidige thema’s en de contexten in het nieuwe examenprogramma maatschappijwetenschappen: - contexten zijn direct gelinkt aan de concepten. Dat levert andere eindtermen op. - contexten voor vwo zijn theoretischer en abstracter i.v.m. het aanscherpen van de verschillen havo en vwo.

Illustratie van dit verschil Thema massamedia (huidige havo programma C1-8): De kandidaat kan soorten massamedia vergelijken en uitleggen welke functies ze hebben voor mens en samenleving. Context Media bij Domein E Verandering: Maatschappelijke ontwikkelingen: De kandidaat kan de functies uitleggen en uitleggen hoe die veranderd zijn door maatschappelijke ontwikkelingen en ontwikkelingen in het medialandschap zelf.

Welke soorten concepten zijn er? Hoofdconcepten(vorming, verhouding, binding en verandering) Zij vormen de basis van ieder CE domein en verbinden sociologische en politicologische kernconcepten. Kernconcepten sociologische en politicologische begrippen die een nadere uitwerking zijn van de hoofdconcepten Contextspecifieke concepten begrippen om de specifieke aard van de context te begrijpen.

Voorbeeld van de 3 soorten concepten, bij havo domein E hoofdconcept verandering kernconcept sociologische kernconcepten: individualisering, modernisering e.a. politicologische kernconcepten: democratisering, globalisering e.a. Contextspecifieke concepten(context media) beeldvorming, selectieve perceptie e.a.

Drie hoofdverschillen tussen vwo en havo Andere contexten vwo: meer theoretische contexten die gaan over complexe maatschappelijke verschijnselen; voorbeeld: Wording van de westerse moderne samenleving. havo: meer toepassingsgerichte contexten die gaan over minder complexe verschijnselen; Voorbeeld:Samenlevingsvormen. Ander beheersingsniveau vwo: kernconcepten kunnen toepassen havo: kernconcepten kunnen herkennen en vergelijken Extra schoolexamen domein voor vwo Onderzoek waarbij de kernconcepten herkend moeten worden in informatie.

Andere vwo- dan havocontexten domeinen concepten havocontext vwo-context Cultuur en socialisatie vorming Samenlevings- vormen Religie Sociale verschillen verhouding Maatschappelijke verschillen Machtsverhou-dingen in de wereld Staat en samenleving binding Veiligheid Natievorming en de rol van de staat Maatschappelijke ontwikkelingen verandering Media De wording van de moderne westerse samenleving

Domeinen voor centraal examen en voor het schoolexamen Opdracht voor vaste domeinen voor centraal examen, noodzaakte tot 4 domeinen vanuit 4 hoofdconcepten; Keuze voor domeinen schoolexamens: mogelijkheden van schoolexamens benutten: ruimte voor de actualiteit. Domein F: Analyse van een sociale actualiteit ruimte voor actuele verkiezingen Domein G: Analyse van een politiek actualiteit Voorstel voor vernieuwde analysevragen vanuit hoofd- en kernconcepten.

Pilot voorstel NVLM aan Ministerie Onderzoeken of nieuw examenprogramma niet te moeilijk is met name voor havo en tè theoretisch voor vwo; Tijdpad van pilot: start van voorbereiding in 2010-2011 2011-2013 uitvoering havo- pilot (2013 eerste pilot examen havo) 2011-2014 uitvoering vwo- pilot (2014 eerste pilot examen vwo); Onderzoek naar realiseren concept- contextbenadering; Verhouding hoeveelheid stof centraal examen en schoolexamen; Verkennen van mogelijkheden gebruik informatieboekje.

Voorbeeld opzet pilot maatschappijwetenschappen in navolging economie 10 havo en 10 vwo scholen (combinatie mag) Schijfgroepen b.v. in drie regio’s gecentreerd rond lerarenopleidingen Voorscholing voor pilotdocenten en materiaalontwikkelaars