Integraal duurzaam opdrachtgeverschap Vervanging en Renovatie Brede evaluatiebijeenkomst ‘Grip op de Maas’ David Janssen 13 maart 2018

Inhoud workshop Kort de inhoud; aanleiding en context Vervanging en Renovatie Proces opdracht ‘integraal, duurzaam opdrachtgeverschap’ ‘Grip op de Maas’ toepassen werkwijze cf. koers IenW Lessen trekken voor de organisatie Discussie en vragen Ministerie van IenW 13 maart 2018

Aanleiding en context Vervanging en Renovatie Neemt komende decennia fors toe door veroudering infra 20ste eeuw; grote opgaven VenR betrekkelijk jonge tak tussen ‘aanleg’ en ‘B&O’; aanpak nog niet helemaal uitgekristalliseerd Belangrijkste vormen VwbR: - grootschalige renovaties (‘levensduurverlengend groot onderhoud’) - 1 op 1 vervanging na einde ‘technische’ levensduur* - vervanging met beperkte wijziging functionaliteit - complexe vervanging met aanpassing systeemwerking/functionaliteit* * ook einde ‘functionele’ levensduur speelt rol -> niets doen géén optie! Ministerie van IenW 13 maart 2018

Ontwikkelingen in het natte domein Nieuwe systematiek; na RINK de (door)ontwikkeling naar “VONK” (VervangingsOpgave Natte Kunstwerken); -> uniforme systematiek voor landelijk en regionale analyse Nieuwe aanpak; ‘Strategische visie VenR RWS’ en implementatieplan; -> stappenplan voor besluitvorming programmering VenR intern RWS Adaptief deltamanagement, deltabeslissingen, voorkeursstrategieën Binnenvaart: SVIR-doelen, w.o. betrouwbare achterlandverbindingen Algemeen: klimaatdoelstellingen en duurzaamheid (energie neutrale netwerken in 2030), ‘vernieuwen, verjongen, verduurzamen’ Ministerie van IenW 13 maart 2018

Drie onderdelen van de opdracht Inhoud; aanzet voor geïntegreerde beleidsmatige visie voor verschillende vormen VenR in het natte domein, uitwerken ‘duurzaamheid’ en bij complexe, grote opgaven (systeemwerking) initiatieven Grip op de Maas benutten Proces; toepassuitwerken ‘integraal duurzaam opdrachtgeverschap’ werkwijze cf. Koers IenW Lessen trekken voor IenW organisatie (beleidsDG’s, RWS en stafdiensten); focusproject in kader van werkwijze Koers IenM -> vanuit ‘Leren door doen’ aanpak Ministerie van IenW 13 maart 2018

Uitgangspunten werkwijze cf. Koers IenW Opgavegestuurd werken; Maatschappelijke opgave centraal Beleid zoveel mogelijk ‘buiten de deur’ starten Variëren in sturingsstijlen; Naast verticaal ook horizontaal vanuit een gelijkwaardige positie Vanuit een andere basishouding Andere basishouding: Open, nieuwsgierig, soepel en snel Adaptief en wendbaar Publiek ondernemerschap Rolvast en voorspelbaar Effectief en efficiënt Ministerie van IenW 13 maart 2018

Algemene beleidscontext vervangingsopgave Maas Eerste grote ingreep in de Maas dateert uit 1273; de afgelopen eeuwen zijn er vele grote ingrepen geweest en nog steeds lopen er programma’s (Maaswerken), uitwerkingen systeemmaatregelen t.b.v. implementatie nieuwe normering waterveiligheid, etc. Op Maas is op dit moment sprake van een (kunstmatig) evenwicht Kijken we ver over de eeuwgrens (2100) zijn de gevolgen van de klimaatverandering de grote onbekende No regret zijn: duurzame leefomgeving, energietransitie, energieneutraliteit netwerk, adaptieve aanpak, corridor- en gebiedsgerichte aanpak, ‘meekoppelkansen’ benutten, informatie-uitwisseling (big data), assetmanagement, … Ministerie van IenW 13 maart 2018

Energieke samenleving is dominante trend In de gesprekken die we als Bestuursraad hebben gevoerd over de trends, kwam eigenlijk steeds naar voren dat de energieke samenleving een dominante trend is. Deze wordt bepalend voor de werkprocessen binnen IenM. Ik zeg weleens dat de energieke samenleving door alle deuren en ramen naar binnen komt bij ons, zoals dit plaatje schetst. En dat geldt voor zowel beleid als uitvoering als inspectie. (n.b. op dit plaatje zie je het gebouw aan de Plesmanweg. De cartoonist zit ook in de zaal en zal tijdens de dag ook cartoons maken) En deze energieke samenleving heeft geen boodschap aan onze beleidsfasen, onze organisatie-indeling of onze neiging tot langdurige interne besprekingen en toetsing. We moeten dus veel sneller en flexibeler kunnen reageren en anticiperen op initiatieven uit de buitenwereld. Ministerie van IenW 13 maart 2018

Hoeken van het speelveld bij Stuwen op de Maas Algemene beleidscontext ministerie van IenW (incl. RWS) Perspectief per beleidsonderdeel (in willekeurige volgorde) - waterveiligheid - binnenvaart - zoetwater - waterkwaliteit - ruimtelijk/economisch/maatschappelijk - beheer Creativiteit van derden benut! Ministerie van IenW 13 maart 2018

Conclusies inhoud (algemeen) Beleidsinhoudelijke visie op VenR; Op basis van de casus ‘vervanging stuwen in de Maas’ beperkt mogelijk; wel de ‘hoeken van het speelveld’ en de ‘leidende principes’ verkend in een beknopte analyse waarin het integrale Rijksbelang zichtbaar is (‘Grip op de Maas’ zeer behulpzaam!)  geen ‘vuistdikke en dichtgetimmerde visie’ en benutten creativiteit Sluit v.w.b. het regioadvies en het inzichtelijk maken van meekoppelkansen zoveel mogelijk aan bij bestaande gremia en uitwerkingen, zoals Deltaprogramma Maas, regionale plannen en gebiedsagenda’s en initiatieven Grip op de Maas Bij het ‘buiten de deur starten van een opgave’ is het inzichtelijk maken van het integrale Rijksbelang altijd verplicht huiswerk Ministerie van IenW 13 maart 2018

Lessen voor IenW organisatie ‘Grip op de Maas’ Werken in een breed samengesteld team (beleidsDG’s en RWS) en met initiatieven van derden is zeer positief ervaren en succesvol gebleken; grote gezamenlijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid Ervaring opgedaan met werkwijze cf. Koers IenW; vraagt om vervolg en nadere uitwerking en handvatten bij het betrekken van derden Het gezamenlijk uitwerken van ‘hoeken van het speelveld’ en ‘leidende principes’ i.c.m. het benutten van initiatieven van derden vraagt om structureel tijd en ruimte in te bouwen aan de voorkant van het proces Aanpak van de ‘ploegentijdrit’ toepassen op complexe, nieuwe (beleids)opgaven. Open communiceren met alle betrokkenen Ministerie van IenW 13 maart 2018

Metafoor achtervolging - estafette - ploegentijdrit Achtervolging Leiden en volgen, maar ook onrust en opjagen van elkaar; roept geen beelden op van gezamenlijkheid of samenwerking Estafette Sprake van samenwerking, maar ieder doet alleen zijn eigen stuk Ploegentijdrit Intensief en frequent contact om tot effectieve verbinding te komen vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het gehele parcours -> sprake bij een complexe en (ver)nieuwe(nde) opgave of beleidsterrein dat vraagt om een geïntegreerde, flexibele aanpak die verder gaat dan de ‘standaard’ projectaanpak Ministerie van IenW 13 maart 2018

Toepassen werkwijze cf. Koers IenW in team Insteek van ‘ploegentijdrit’ concreet toepassen! Geïntegreerde aanpak is vormgegeven in een multidisciplinair van alle betrokken partijen, maar ook kennis en competenties Uitgangspunt is een andere basishouding binnen het team en elkaar hierop aan te spreken; open, nieuwsgierig, adaptief, … Leren van elkaar door open houding en discussies en hoe het team effectief en efficiënt samen te laten werken en dit vóóraf afspreken! Verandering van houding en gedrag (m.n. cultuur) gezocht binnen de huidige kaders en structuren; ruimte is er binnen het systeem Ministerie van IenW 13 maart 2018

Vragen en discussie Ministerie van IenW 13 maart 2018

Stellingen voor discussie Staat het ministerie van IenW (incl. RWS) voldoende open voor initiatieven van derden? Voel je je ‘gehoord’? Wat valt te verbeteren aan de houding en gedrag van het ministerie van IenW (incl. RWS)? Vooral richting perspectieftrekkers: wat vinden jullie van het ‘verwachtingenmanagement’, zoals dat door IenW (incl. RWS) wordt gevoerd? Duidelijk? Consequent? (Te) vrijblijvend? Biedt het voldoende kansen/aanknopingspunten? Ministerie van IenW 13 maart 2018