5 Minuten biologie, leuker dan het lesboek! Cees Mulder CeesMulder@gmail.com BiologieDocent.nl

Algemeen 5 minuten door docent Begin van elke les. - Onafhankelijk van het onderwerp van de les.

Zelf maken Zelf maken? Bekijk elk onderwerp a.d.h.v. de 12 perspectieven. Let op: ‘eyecatcher’ interactieve vragen, informatie, slot

Perspectief Sleutelvraag Vergelijkend Waarmee vertoont het verschillen en overeenkomsten? Oorzakelijk Hoe komt het? Functioneel Waarvoor dient het? Bouw & werking Wat is de bouw en werking? Omgeving Wat heeft het in zijn omgeving nodig? Ontwikkeling Hoe is het ontwikkeld? Evolutionair Hoe is het geëvolueerd? Zorg Hoe kan je het verzorgen? Medisch Hoe kan je het behandelen als het misgaat? Technologisch Wat kan je er mee doen? Ethisch Wat mag je er mee doen? Persoonlijk Hoe beleef je het?

Perspectief Vragen/deelthema’s over de nieren Vergelijkend Ziet de nier van een zoet- en zoutwatervis er hetzelfde uit? Oorzakelijk Waarom is urine geel? Functioneel Waarom zitten nieren niet gewoon naast de blaas? Bouw & werking Waarom hebben we eigenlijk twee nieren? Omgeving Hoe komen de nieren aan zuurstof? Ontwikkeling Werken de nieren van een foetus al? Evolutionair Wat is het eerste dier met werkende nieren? Zorg Maken nieren zichzelf ook steeds schoon? Medisch Kun je leven zonder nieren? Technologisch Hoe werkt een nierdialyse? Ethisch Mag ik een varkensnier gebruiken voor mezelf? Persoonlijk Waarom kan ik niet plassen als er andere mensen luisteren?

Door leerlingen 5 minuten door leerlingen Maak tweetallen (mavo) en een planning. Laat ze zelf een onderwerp bedenken. Laat ze het onderwerp bekijken a.d.h.v. de 12 perspectieven. Bespreek een week voor de presentatie kort de inhoud/ geef tips. Let erop dat het géén spreekbeurt wordt! Beoordeel de 5-minuten biologie samen met de klas.

Beoordelingsformulier voor leerlingen Jouw naam: Naam leerling: Onderwerp: Onvoldoende Matig Voldoende Goed! 1. Originaliteit 2. Producten 3. Interessant onderwerp 4. Leuk vertelt 5. Biologisch correct Welk cijfer zou je ervoor willen geven? Opmerkingen:

Waarom is urine geel?

Waarom is urine geel? Jaarlaag Brugklas Perspectief Oorzakelijk Materiaal Appelsap in een potje, van te voren klaargemaakt. Steekwoorden Nieren, urine, rode bloedcel, lever, bilirubine, gal, poep Vragen Waar liggen de nieren? Wat is de functie van de nieren? Welke stof maakt de rode bloedcel rood? Waar worden de rode bloedcellen afgebroken? Samenvatting Nieren liggen hoog in de rug en filteren het bloed. Rode bloedcellen worden in de lever afgebroken. Hierbij ontstaat de stof bilirubine. Deze wordt via het gal afgegeven aan de darmen en kleuren de poep bruin. Bilirubine dat via het bloed wordt opgenomen wordt er in de nieren uitgehaald. Dit kleurt de urine geel. Bijzonderheden Pak het potje ‘urine’ en vertel dat vroeger aan urine werd geroken om ziektes op te sporen. Ook werd de urine vaak geproefd. Neem hierbij een slokje ‘urine’ om dit te demonstreren. Ruim hierna natuurlijk snel het potje op!

Cees Mulder CeesMulder@gmail.com BiologieDocent.nl