Verhage, H. (2005). Coachend opvoeden. Soest: Uitgeverij Nelissen.

Onderwerp: Coachend opvoeden Coachen komt van het Engelse woord “coach”, wat oorspronkelijk “een koets” betekent. Een koets bracht mensen van de ene plek naar de andere. Teruggrijpend naar opvoeding; we brengen kinderen van de ene plek naar de andere. Van kind-zijn naar volwassenheid. Coachend opvoeden is geen trucje of techniek. ‘Coachend opvoeden is (…)een grondhouding die gebaseerd is op een visie op hoe mensen zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen.’ (Verhage, 2005)

Thematiek De bedoeling van de schrijver is om de essentie van coachend opvoeden duidelijk te maken. De essentie is: Het kind neemt zelf verantwoordelijkheid voor zijn doen en laten en is zich bewust van de effecten van zijn handelen. Dit valt binnen de grenzen van de mogelijkheden van het kind en de waarden en normen van de opvoeder en de maatschappij. Dit doet de schrijver aan de hand van verhalen van ouders en beroepsopvoeders.

Beoordeling Ik vind dit een waardevol boek voor opvoeders van de 21e eeuw, want de grondhouding, genaamd ‘coachend opvoeden’, past bij deze tijd en de kinderen van deze tijd. Opvoeden is niet meer alleen ‘dit mag wel en dit mag niet’. Als opvoeders gaan wij kinderen de maatschappij in begeleiden. Daarvoor moeten zij wel de sociale vaardigheden leren die bij de 21e eeuwse maatschappij passen. Bijvoorbeeld verantwoordelijkheid nemen, evenwaardige relaties aangaan en zelfsturing. Dit kunnen wij doen door open vragen te stellen, vertrouwen te hebben in de kinderen en door hen verantwoordelijkheid te geven en inzicht in de gevolgen van hun keuzes.

Visie van de schrijver De visie van de schrijver is dat opvoeding gaat over het kind centraal zetten, een evenwaardige relatie en het kind opvoeden binnen zijn grenzen. Dit zie je terug in de volgende citaten: Het kind centraal zetten betekent het kind leren zijn verantwoordelijkheid te nemen, de schuld in eerste instantie bij zichzelf te zoeken, in veiligheid gevaren te verkennen en indien nodig aan zijn pijn te komen als het een keertje misgaat. De evenwaardigheid manifesteert zich in de opvoeding doordat de opvoeder regelmatig iets van een kind aanneemt. (…) Een opvoeder die denkt op alles een antwoord te hebben, plaatst zichzelf op een voetstuk. De opvoeding vindt dan plaats binnen de grenzen die de ontwikkeling van het kind hieraan stelt.

Citaten ‘Bewust coachend opvoeden betekent transparant zijn. Dat wil zeggen dat de opvoeder laat zien waarom hij handelt zoals hij handelt. Dit doet hij niet om de discussie over al dan niet correct handelen aan te gaan, maar om het kind zich bewust te laten worden van wat het effect is van zijn handelen op de omgeving.’ (Verhage, 2005) Dit is een voorbeeld van het motto ‘be what you preach’. Je doet wat je zegt en je zegt wat je doet. Dit vind ik belangrijk in het onderwijs, omdat je dan authentiek blijft. ‘Opvoeder zijn betekent jezelf uiteindelijk overbodig maken.’ (Verhage, 2005) Als je voor de klas staat, zet je jezelf in het middelpunt van alle aandacht. Ik houd daar eigenlijk niet van, maar waarom ben ik dan toch gepassioneerd voor het onderwijs? Dit vroeg ik mezelf een tijdje af en deze zin maakte voor mij een hoop duidelijk. Ik ga niet voor de klas staan om alle aandacht op me gevestigd te hebben, maar om er voor de kinderen te zijn. Eigenlijk is leerkracht een zeer bescheiden beroep. Als je het voor jezelf doet, doe je het verkeerd.

Verrijking: hoofdstuk 3 Van dit hoofdstuk heb ik geleerd hoe je je opstelt als coachend opvoeder bij de verschillende basiskenmerken en waarom het belangrijk is. Bijvoorbeeld vertrouwen hebben in het kind/de kinderen. ‘Als je gelooft dat je het kunt of als je gelooft dat je het niet kunt: in beide gevallen heb je gelijk.’ (Verhage, 2005) Een ander voorbeeld is bewustwording bij kinderen. ‘Niets is zo dodelijk is een opvoedingsrelatie als om de waarom-vraag van het kind te antwoorden met: “Daarom. Omdat ik ‘t zeg…” De opvoeder ontneemt hiermee bij het kind de mogelijkheid zich bewust te worden van de effecten van zijn (toekomstige) gedrag’ (Verhage, 2005) Daarom is het belangrijk om transparant te zijn in de keuzes die je maakt.

Verrijking: hoofdstuk 5 Van dit hoofdstuk heb ik geleerd wat voor krachten meespelen in de opvoeding. Zo heb je de groeikracht van het kind, waarbij het niet alleen gaat om het biologische groeien, maar ook dat kinderen vroeger rijp worden. Op negenjarige leeftijd kunnen kinderen op internet filmpjes opzoeken over aardbevingen en oorlogen. Daarnaast heb je de wilskracht van de opvoeder, waarbij het gaat over de doelen die de opvoeder aan het kind stelt. Zijn deze in overeenstemming met de doelen van het kind zelf? Ook heb je de drang van het kind om het zelf te doen. Hoe dichtbij sta je om in te grijpen wanneer nodig? Ook wanneer kinderen zelf iets moeten leren door fouten te maken of pijn gedaan te worden. Als laatste is er de kracht van de tijd. Coachend opvoeden betekent kijken naar de toekomst. Welke begeleiding heeft het kind op de lange termijn nodig?

Verrijking: hoofdstuk 10 In hoofdstuk 10 krijg je een praktisch beeld van coachend opvoeden door middel van dilemma’s. Wat mij trof, is dat ik me erin herkende, maar niet altijd op een positieve manier. Zoals bij de citaten staat, is opvoeden jezelf overbodig maken. Toch probeer je een connectie te houden door suggesties te geven. Daardoor blijven kinderen toch een beetje afhankelijk in plaats van dat ze voor hun eigen keuzes gaan. Daarnaast wordt je met je neus op de feiten gedrukt. Kinderen hebben hun opvoeders niet voor het uitkiezen. Dit kan je soms ook merken. Dit hoofdstuk zette me vooral aan het denken hoe ik in dit soort situaties zou reageren.