De sociale werking van voorkeursbeleid VSR Jaarcongres 2018: Law in other contexts

Introductie Sociale werking van het recht Onderzoek voorkeursbeleid voor vrouwen Huidig onderzoek: regeldruk Participatiewet en Wet Banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten 11-01-2018

Effectiviteit Oorspronkelijke vraagstelling gericht op effectiviteit van voorkeursbehandeling Effectiviteit: Veronderstelt direct causaal verband tussen regel en doel (aantal vrouwen) Eenrichtingsverkeer tussen regelgevers/beleidsmakers en mensen waarvoor de regel is bedoeld Alsof mensen alleen een relatie hebben met de regelgever John Griffiths, Het emancipatoir potentieel van wetgeving, Recht, bondgenoot of barrière, T. Havinga, B. Sloot (red.), ‘s-Gravenhage 1990, p. 30 11-01-2018

Sociale werking van regels Mensen bevinden zich in semi-autonome sociale velden Wettelijke, bestuurlijke, rechterlijke beslissingen of regels van particuliere organisaties werken in op deze sociale velden Bedoeling van wetgeving: sociale verhoudingen veranderen, maar deze blijken in de praktijk sterker te zijn In de sociale context is de regel één van de mogelijk te volgen normen Sally Falk Moore, Law and social change: The semi-autonomous social field as an appropriate subject of study, Law and Society Review 1973, p. 719-746) 11-01-2018

Promotieonderzoek voorkeursbeleid Fase voorafgaand aan de benoeming cruciaal: Het opstellen van functie-eisen Het kiezen van bepaalde vorm van voorkeursbehandeling De selectie van de kandidaat: Beschikbaarstelling door de kandidaat zelf De benoeming van de kandidaat door de selecterende instantie 11-01-2018

Sociale werking van voorkeursbeleid Mijn promotieonderzoek: Inzicht in benoeming en aantal vrouwen niet voldoende Sociale context (SASF) waarin voorkeursbehandeling aanwezig was Regel van de overheid concurreert met regels en structuren in een sociaal veld Zowel inhoud juridische regels (binnen en buiten de organisatie) als cultuur in de organisatie onderzocht Onderzoek naar wisselwerking tussen geschreven en ongeschreven regels: sociale werking 11-01-2018

Sociale velden Sociale velden waarin voorkeursbeleid werd geformuleerd Sociale velden waarin voorkeursbeleid werd uitgevoerd/toegepast Sociale velden van degenen die zich wel of niet beschikbaar stelden voor een bepaalde functie 11-01-2018

Resultaat: uitsluitingsmechanismen werksituatie doorslaggevend Vrouwen werden benoemd als ze enige kandidaat zijn en niet vergeleken hoeven te worden met een mannelijke kandidaat Macht van de vanzelfsprekendheid: mannen stellen zich beschikbaar en vrouwen niet Doorbreken: direct ingrijpen door de wethouder 11-01-2018

Later onderzoek C. Wennerås & A. Wold, Nepotism and sexism in peer-review, Nature 1997, p. 341-343: Geschiktheid: vrouwen moeten 2.5 keer beter scoren dan gemiddelde mannelijke kandidaat om gelijk gekwalificeerd te worden geacht M. Van den Brink, Behind the scenes of science. Gender practices in the recruitment and selection of professors in the Netherlands (diss. Nijmegen), Enschede: Ipskamp Drukkers 2009: Selectie: onbewuste uitsluitingsmechanismen: Similar-to-me effect 11-01-2018

Huidig onderzoek: Participatiewet Doel: iedereen met of zonder beperking aan het werk Vervangt: Wet werk en bijstand (Wwb) Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Groot deel Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) 11-01-2018

Wet Banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten 100.000 + 25.000 extra banen in 2026 voor mensen met arbeidsbeperking Landelijk niet genoeg banen: quotum organisatie ≥ 25 werknemers Tot nu toe: bedrijven wel genoeg banen, overheid niet 11-01-2018

RAAK-MKB project MKB@Work Structurele samenwerking MKB – gemeenten/UWV (uitvoering) Zelfregie over werving, selectie, plaatsing en begeleiding Regelruimte MKB’ers 11-01-2018

Regeldruk 1 januari 2015: Participatiewet 1 april 2015: Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten 1 januari 2016: Wet harmonisatie instrumenten arbeidsbeperkten 1 januari 2017: Wet vereenvoudiging en stroomlijning loonkostensubsidie 1 januari 2017: Wet verplichten beschut werk en openstellen praktijkroute 1 januari 2017: Wet tegemoetkomingen loondomein Besluit aanwijzing categorieën arbeidsbeperkten en werknemers voor berekening quotumtekort of Besluit register inleenverbanden Quotumwet 11-01-2018

Regeldruk begin 2017 Wettelijke verplichting beschut werk; Openstellen praktijkroute als toegang tot doelgroepregister ba; Opnemen (ex-)leerlingen vso en praktijkonderwijs in doelgroepregister zonder beoordeling UWV; Afschaffen herbezettingsvoorwaarde; Uniforme, structurele no-risk polis doelgroep ba; Uniforme premiekorting doelgroep ba; Harmoniseren premiekorting voor mensen met scholingsbelemmeringen; Forfaitaire loonkostensubsidie; Flexibele frequentie loonwaardemeting; Vereenvoudiging berekening loonkostensubsidie; Loonkostensubsidie voor schoolverlaters (vso, praktijkonderwijs en entreeopleiding MBO) die al werken. 11-01-2018

Regeldruk wegnemen Gevoel van regeldruk verdwijnt door vraaggerichte dienstverlening: Aandacht belangrijker dan digitale tools Creatief zoeken naar mogelijkheden Cultuur/taal van de ondernemer 11-01-2018

Voorbeelden van sociale ondernemingen 11-01-2018

Vertrouwen 11-01-2018

Bedankt voor je aandacht! Dr. mr. Petra Oden Lector Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt Marian van Os Centrum voor Ondernemerschap Hanzehogeschool Groningen p.a.t.oden@pl.hanze.nl https://www.hanze.nl/nld/onderzoek/profielen/lectoren/petra-oden @PetraOden