Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 16 november 2017 Zwanger aan het werk Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 16 november 2017

Inhoud Onderzoeksopzet en methode De verschillende vormen van discriminatie Subjectieve inschatting Kennis van rechten Knelpunten en beschermende factoren Solliciteren Zelfstandige vrouwen Aanbevelingen

Doel van het onderzoek Klachten ruimer kaderen Discriminatie = contra-intuïtief Objectieve gegevens nodig Meting van discriminatie

Hoe discriminatie meten? Niet eenvoudig Subjectieve discriminatie? Concepten operationaliseren Naar ‘ervaringen’ peilen (niet ‘discriminatie’) Concrete vragen stellen Uitgebreide vragenlijst Indicatoren construeren Aselecte steekproef via Rijksregister

Wat is zwangerschapsdiscriminatie? Iemand omwille van haar zwangerschap minder gunstig behandelen dan anderen die niet zwanger zijn (directe discriminatie) De beschermende wetgeving niet toepassen (indirecte discriminatie) Iemand omwille van haar zwangerschap intimideren, dwz een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving creëren (pesterijen)

Discriminatie operationaliseren Minstens één van de genoemde ervaringen, telkens omwille van de zwangerschap: Directe discriminatie Indirecte discriminatie Pesterijen / onaangename behandeling

Discriminatie operationaliseren Directe discriminatie = Ontslag Benadeling op financieel of carrièrevlak Plots negatiever geëvalueerd worden (Verslechterde arbeidsomstandigheden)

Discriminatie operationaliseren Indirecte discriminatie = Ontbreken van een risicoanalyse Schending recht op moederschapsrust Schending recht op borstvoedingspauzes Onaangepaste arbeidsomstandigheden (nachtwerk, gezondheidsrisico’s, …)

Discriminatie operationaliseren Pesterijen > moeilijk meetbaar via enquêtevragen Veralgemeend tot: Spanningen op het werk naar aanleiding van zwangerschap Met collega’s of ondergeschikten Met directe chef

Discriminatie, ongelijke, onaangename behandeling

Subjectieve cijfers 81% van de werkneemsters is (zeer) tevreden over behandeling door collega’s 67% over de leidinggevende 52% van de werkneemsters geeft zelf aan geen problemen te hebben ondervonden. Bij zelfstandigen is dat maar 33%. Bij Franstalige zelfstandigen daalt dat verder tot 19%.

Kennis van rechten – Wist u dat…

Knelpunten en beschermende factoren Werkomgeving Vakbondsafvaardiging in de onderneming! Publieke vs. privésector Tewerkstellingssector > specifieke problemen Kleinere onderneming (20 à 100 werknemers) Overwegend vrouwelijke collega’s Vrouwelijke baas

Knelpunten en beschermende factoren Jobkenmerken Leidinggevenden Arbeidsters Deeltijders Tijdelijke contracten & interims Anciënniteit in de onderneming Telewerk, ploegenwerk, onregelmatige uren

Knelpunten en beschermende factoren Kenmerken werkneemster Leeftijd Opleidingsniveau Niet-Belgische nationaliteit Handicap, fysieke beperking Kenmerken zwangerschap Moeilijke zwangerschap

Solliciteren De helft van de zwangere vrouwen die werk zoeken, solliciteert niet 1 op 3 denkt dat dat zinloos is 1 op 3 van de zwangere sollicitanten voelde zich minder gunstig behandeld of kansloos 1 op 5 vermeldt zwangerschap altijd in brief/mail 2 op 3 vermeldt zwangerschap nooit in brief/mail

Solliciteren 1 op 3 van de zwangere sollicitanten wordt aangenomen Sterk significant verband met opleiding Laagopgeleiden zijn effectief kansloos Hoogopgeleiden worden wel aangenomen (46% universitaire diploma’s, 57% postuniversitaire diploma’s)

Zelfstandigen 1 op 3: (zeer) ongunstig effect op zaak 46% werkt 8 à 12 mnd na bevalling minder Gemiddeld meer dan 10 uur/week minder In feite onbetaald zorgverlof Gratis dienstencheques Ondersteuning huishouden / zorg / zaak? Uitgesproken negatieve reacties: komt voor, eerder uitzonderlijk

Zelfstandigen Grote impact op welzijn Sterk gevoel van onrechtvaardigheid Gezondheidsrisico’s Moederschapsrust Verlofstelsels Impact van zwangerschap Beschermende factoren: samenwerkingsverband, voldoende personeel, reserves

Beleidsaanbevelingen Beschermende wetgeving meer bekend maken en beter doen naleven Iedere job moet combineerbaar zijn met een baby Vervang afwezige personeelsleden Bescherming en rechten van zelfstandigen uitbreiden Een gericht beleid voor laagopgeleide vrouwen

Beleidsaanbevelingen Risicoanalyses transparanter en gebruiksvriendelijker maken Sensibiliseren rond borstvoedingspauzes en –verlof Zwangerschapsdiscriminatie monitoren

Dank u voor uw aandacht hildegard.vanhove@igvm.belgie.be igvm-iefh.belgium.be