Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) Betekenis en implementatie

Inhoud Wat vooraf ging Bedoeling van de Wnra Gevolgen van de Wnra Wat verandert er niet door de Wnra? Huidige vertrekposities overheid en onderwijs Wat regelt de nieuwe Ambtenarenwet 2017? Overgangsrecht Invoerings- en aanpassingswetgeving Implementatie Conclusie

Wat vooraf ging (1) Lange voorgeschiedenis van discussie over de aparte ambtenarenstatus. In 1980 werd het stakingsverbod opgeheven en vanaf de jaren 80 zijn volgende stappen in het normaliseringsproces gezet. 2008: brief minister van BZK (Ter Horst, PvdA) aan de Tweede Kamer met de strekking ‘algehele afschaffing ambtelijke status niet gewenst’. November 2010: initiatiefwetsvoorstel normalisering rechtspositie ambtenaren. Initiatiefnemers: D66/Koşer Kaya en CDA/Van Hijum (Kamerstukken 32 550).

Wat vooraf ging (2) Februari 2014: aanvaarding Tweede Kamer November 2016: aanvaarding Eerste Kamer Januari 2017: Kamerbrief met tijdpad; planning is gericht op implementatie per 1 januari 2020 Maart 2017: bekrachtiging wetsvoorstel en publicatie in Staatsblad (Stb. 2017, 123)

Bedoeling van de Wnra (1) Gelijke rechtspositie ambtenaren en werknemers in de markt (principe) Markt en overheid groeiden al naar elkaar toe. De Wnra is de laatste, formele stap in dit normaliseringsproces. Ambtelijke aanstelling wordt vervangen door tweezijdige arbeidsovereenkomst

Bedoeling van de Wnra (2) Maar: De benaming “ambtenaar” blijft en er blijft ook een Ambtenarenwet (de Wnra vervangt de huidige Ambtenarenwet door de Ambtenarenwet 2017). De inhoud van de arbeidsvoorwaarden blijft aan het overleg van werkgevers en werknemers. Er zijn uitgezonderde groepen. De initiatiefwet legt de fundamenten en regelt de basis. Het is aan de regering om e.e.a. nader te regelen in aanpassings- en invoeringswetgeving. De implementatie vergt enkele jaren (beoogd per 1-1-2020).

Gevolgen van de Wnra samengevat Nu (bestuursrecht) Eenzijdige aanstelling Ambtenarenwet Rechtspositieregelingen op basis van de Ambtenarenwet Rechtsbescherming, o.a. bij ontslag: Algemene wet bestuursrecht (Awb) bezwaar en beroep bestuursrechter (rechtbank/Centrale Raad van Beroep) Straks (privaatrecht) Tweezijdige arbeidsovereenkomst Ambtenarenwet 2017, Burgerlijk Wetboek, Wet op de cao Cao’s die direct gelden en niet eerst in rechtspositieregelingen hoeven te worden omgezet Rechtsbescherming, o.a. bij ontslag: burgerlijk procesrecht kantonrechter/Hof/Hoge Raad Nieuwe groepen ambtenaren (andere definitie)

Wat verandert er niet door de Wnra? Specifieke bepalingen voor ambtenaren over integriteit. De arbeidsvoorwaarden en afspraken rond het werk. Denk hierbij aan onder andere: salarissen toelagen, toeslagen en vergoedingen vakantie en verlof werktijden eventuele bovenwettelijke WW pensioen (De arbeidsvoorwaarden kunnen uiteraard wel veranderen bij het afsluiten van een cao, zoals ook nu al het geval is.)

Huidige vertrekposities overheid en onderwijs

Wat regelt de nieuwe Ambtenarenwet 2017 (1)? Reikwijdte van de nieuwe Ambtenarenwet ambtenaar: degene die een arbeidsovereenkomst met een overheidswerkgever heeft overheidswerkgever: ook privaatrechtelijke rechtspersonen met kernactiviteit openbaar gezag Uitzonderingen: politieke ambtsdragers leden Hoge Colleges van Staat leden adviescolleges leden zbo’s sectoren politie, defensie en rechterlijke macht (waarnemend) notarissen en gerechtsdeurwaarders

Wat regelt de nieuwe Ambtenarenwet 2017 (2)? Verplichtingen van overheidswerkgevers (o.a. integriteit) Verplichtingen van ambtenaren Vertrouwensfuncties Overgangsrecht en citeertitel

Overgangsrecht Artikelen 14 en 17 Ambtenarenwet 2017: Van rechtswege ontstaat een (tweezijdige) arbeidsovereenkomst. Rechtspositieregelingen komen op het moment van inwerkingtreding van de Wnra te vervallen, tenzij er op dat moment nog geen cao is. In dat geval vormen de rechtspositieregelingen een cao, voor zover ze niet in strijd zijn met de Wnra of dwingendrechtelijke bepalingen van het burgerlijk recht.

Invoerings- en aanpassingswetgeving Invoering Wnra is een unieke operatie: een systeemwijziging, van publiek- naar privaatrecht. Voor het aanpassen van wetten zijn het ministerie van BZK en een interdepartementale werkgroep grotendeels verantwoordelijk. Het gaat om zo’n 100 wetten en veel lagere regelingen. Daarnaast is het aan decentrale overheden om hun decentrale regelgeving/ verordeningen te inventariseren en waar nodig aan te passen. Planning: voorjaar 2018 wetsvoorstellen voor advies naar Raad van State eerste kwartaal 2019 naar Tweede Kamer, daarna naar Eerste Kamer inwerkingtreding per 1 januari 2020

Implementatie (1) Communicatie: BZK voorziet in generieke informatie en hulpmiddelen. De koepels (werkgeversorganisaties, VNG, IPO, etc.) informeren en faciliteren de werkgevers op sectorspecifiek niveau. Werkgevers verzorgen voorlichting aan hun werknemers. Totstandkoming eerste privaatrechtelijke cao’s (Vraagstukken zijn o.a.: Met wie? Door wie? Statuten wijzigen? etc.)

Implementatie (2) Implementatie bij overheidswerkgevers, dit betreft o.a.: nagaan welke administratieve processen, personele informatievoorziening en ICT aangepast moeten worden en dit organiseren zorg dragen voor scholing P&O’ers (en leidinggevenden) in privaat arbeidsrecht voorlichting eigen personeel en leidinggevenden (denk ook aan uw OR) opstellen modelarbeidsovereenkomsten screening personeelsdossiers (t.b.v. inhoud arbeidsovereenkomst) inventariseren en mogelijk aanpassen van eigen regelingen/richtlijnen Let op: het kan zijn dat sommige zaken op sectorniveau (werkgeversorganisaties, VNG, IPO, etc.) worden opgepakt.

Conclusie Zowel voor de wetgever (centraal en decentraal), cao-partijen als overheidswerkgevers is er veel werk aan de winkel voor inwerkingtreding van de Wnra! Meer informatie/hulp? Informeer bij uw eigen koepel/sectorwerkgever voor sectorspecifieke informatie of kijk op www.wnra.nl voor algemene informatie, checklists en voorbeelden van werkgevers