Infra in transitie Samen nieuwe paden creëren Prof. dr. Derk Loorbach, Delft, 14-11-2017 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75

Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs en activisme 30 onderzoekers en adviseurs Opgericht in 2004 Richtinggeven en versnellen duurzaamheidstransities

Denken in transities

We weten inmiddels wel dat het urgent is…. Johan Rockström et al. Science 2017;355:1269-1271 Published by AAAS A global carbon law and roadmap to make Paris goals a reality (Top) A deep decarbonization scenario scientifically consistent with the Paris Agreement (3) and its associated carbon fluxes as computed with a simple carbon cycle and climate model (13). The “carbon law” scenario of halving emissions every decade is marginally more ambitious than the scenario presented. Meeting the Paris Agreement goals will require bending the global curve of CO2 emissions by 2020 and reaching net-zero emissions by 2050. It furthermore depends on rising anthropogenic carbon sinks, from bioenergy carbon capture and storage (BECCS) engineering (yellow) and land use (orange), as well as sustained natural sinks, to stabilize global temperatures. This scenario is broadly consistent with a 75% probability of limiting warming to below 2°C; a median temperature increase of 1.5°C by 2100; estimated peak median temperature increase of 1.7°C; a 50% probability of limiting warming to below 1.5°C by 2100; and CO2 concentrations of 380 ppm in 2100. See supplementary materials (SM). (Bottom left) Nonlinear renewable energy expansion trajectories based on 2005–2015 global trends (13). Keeping the historical doubling times of around 5.5 years constant in the next three decades would yield full decarbonization (blue area) in the entire energy sector by ∼2040, with coal use ending around 2030–2035 and oil use, 2040–2045. Calculations, based on (5), are detailed in SM. (Bottom right) Decadal staircase following a global carbon law of halving emissions every decade, a complementary fall in land-use emissions, plus ramping up CO2 removal technologies.

We weten inmiddels veel meer over wat transities zijn Onderzoeksperspectieven Sturingsbenaderingen Analytical Evaluative Socio-ecological Socio-institutional Health care Education Labor market Finance Governance Social learning Institutions Actors Power Agency Discourse Visions Experimentation Learning Social innovation Experiments Programs Monitoring Non-linearity Multi-level Co-evolution Emergence Regimes Niches Forestry Fisheries Agriculture Biodiversity Experimental Socio-technical Transition arenas Niche experiments Action research Scenarios Energy Mobility Water Waste Verschillende transitiebrillen met verschillende disciplinaire achtergronden maar gaat in de kern om onderzoek naar schoksgewijze ysteemveranderingen en rol sturing en innovatie hierin

Transitie cultuur: gedeelde beelden, waarden, paradigma’s Schoksgewijze fundamentele verandering van de dominante structuur, cultuur en werkwijzen binnen een maatschappelijk deelsysteem op de lange termijn cultuur: gedeelde beelden, waarden, paradigma’s structuur: institutionele opbouw, economische en fysieke structuur werkwijzen: routines, regels, gedrag

Infrasystems

Implicaties voor infrastructuren Per definitie element in het regime, zowel fysiek, institutioneel als gedragsmatig Belangrijke factor in het in stand houden padafhankelijkheid Destabilisatie neemt toe: twijfel, conflicterende belangen en visies Omgaan met transities vraagt technische, institutionele en gedragsverandering Gaat niet om alles moet anders, maar vraagt omgaan met diversiteit, flexibilisering en ombouw naast opbouw nieuw infrasystemen  Herkennen jullie dit en hoer

Transitiedynamiek optimalisatie stabilisatie destabilisatie institutionalisering chaos emergentie afbraak uitfasering versnelling experimenten ARTS and TRANSIT loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75

Doen in transities

Filosofie transitiesturing Richting geven & versnellen transities door gerichte interventies In plaats van het oplossen van problemen, problemen ‘creëren’ die sector moet oplossen Radicaal op lange termijn, pragmatisch op de korte termijn Werken op verschillende schaalniveaus (ruimtelijk, institutioneel en conceptueel) Niet vanuit vertegenwoordiging en verbeteren maar vanuit vernieuwers en veranderen Al-doende-leren en al-lerende-doen

Experimenteerrichtingen infratransities Verminderen: beperken ongewenst gebruik, afbouwen en beperken Vergroenen: energie, materialen, gebruik Veranderen: nieuwe infra ontwikkelen, aanpassen en flexibiliseren Verbinden: koppelen, synergie zoeken, complementeren Verwijderen: uitfaseren, loskoppelen, afbouwen

De Transitiearena: experimenteerruimte samenleving Transitie Arena Reguliere beleidsarena - Lange termijn - Koplopers Systeeminnovatie Probleem- en doelzoekend - Korte termijn - Peloton Incrementele verbeteringen Probleem- en doelgericht

Mobiliteitstransitie Rotterdam Van auto naar fietsstad ‘Gewenste’ problemen oplossen Mobiliteitsgeluk Sociale mobiliteit

Beleidscontext

Sociale mobiliteit

Verbindende publieke ruimte

Experimenteren en problemen creëren…

Transitie sturingsmix Aanpassen en leren Stoppen en institutionaliseren nieuwe regels en richting Transformatieve (sociale) innovaties versnellen Uitfaseren en afbouwen ARTS and TRANSIT

Basis voor werken in transities Scherp en gedeeld inzicht in persistente onduurzaamheid waar willen of moeten we vanaf? Duidelijk idee van richting aan welke voorwaarden moet het op lange termijn voldoen? Pragmatisch experimentele aanpak wat kunnen we snel uitproberen en gewoon al doen? Kritisch reflexieve houding wat leren we van experimenteren en hoe institutionaliseren we dat?

Transitie uitdagingen? Twee sporen: beheer én transitie, risico's en kansen, controle en experimenteren Van buiten naar binnen en vanuit systemen in plaats van infrastructuren Gedrags- en cultuurverandering door gerichte strategie Van innovatieprojecten naar grote en collectieve ingenieursuitdaging Nieuw instrumentarium om transitieplatform en –versneller te worden

Voor meer informatie en publicaties: loorbach@drift.eur.nl www.drift.eur.nl www.twitter.com/drk75